Tibbiy kimyo 1 qism 22 09 2019. indd

sarflanadigan issiqlik miqdori bir xil boʻladi.

Issiqlik effekti har bir yoʻl uchun bir xil qiymatga ega va bir 

yoʻldagi oraliq reaksiyalar issiqlik effektlari yigʻindisiga tengdir: 

Q

1

= Q

2

+ Q

3 

va Q

1

 = Q

4

 + Q

5

+ Q

6 

Ya’ni  kimyoviy  reaksiyalarning  issiqlik  effekti  dastlabki  va 

oxir gi  moddalar  holati  bilan  tarkibiga  bogʻliq    boʻlib,  reaksiyani 

olib borilgan yoʻliga bogʻliq emas.

Gess qonunga asoslanib, oxirigacha bormaydgan yoki amalga 

oshirish mumkin  boʻlmagan reaksiyaning issiqlik effektini hisoblab 

Q

5

---

1-kurs talabalari uchun darslik

328

topish mumkin. Masalan, koʻmirni va CO ni toʻla yondirib, CO

2

 ol­

ish va bu reaksiyaning issiqlik effektini tajribada aniqlash mumkin.

1. CO(g) + ½ O

2

(g) =CO

2

(g) 

ΔH

0

3

 

(298)

= 284,46 kJ/mol

2. C(q) + O

2

(g) =CO

2

(g)   

ΔH

1

  

(298)

=396,0 kJ/mol

ΔH

0

1(298)

=ΔH

0

2

 

(298)

 + ΔH

0

3

 

(298)

=396,00 kJ/mol

Koʻmirni yondirishda toza CO olib  boʻlmaydi, chunki, bir va­

qtning o‘zida CO va qisman CO

2

 ham hosil  boʻladi. Shuning uchun, 

koʻmirning toʻliq yonishidan olingan umumiy issiqlik effektidan (2)  

CO dan CO

2

 ni olish jarayoni issiqlik effektini ayiramiz.

396,0 kJ/mol ­ 284,46 kJ/mol = 111,54 kJ/mol

Demak, C(q) + ½ O

2

(g) = CO(g)  ΔH

0

2

 

(298)

= 111,54 kJ/mol

1.  C(q) + ½ O

2

(g) = CO(g)          ΔH

0

2

 

(298)

= 111,54 kJ/mol

2.  CO(g) + ½ O

2

(g) = CO

2

(g)     ΔH

0

3

 

(298)

= 284,46 kJ/mol

C(q) + O

2

(g) = CO

2

(g)                  ΔH

0

 

298

= 396,0 kJ/mol

Gess qonuni kimyoviy reaksiyalarni amalda bajarmasdan ham, 

uning issiqlik samarasini hisoblab chiqarishga imkon beradi. Gess 

qonuni  faqat  oʻzgarmas  bosim  yoki  oʻzgarmas  hajmdagina  oʻz 

kuchini saqlab qoladi.