Tibbiy kimyo 1 qism 22 09 2019. indd

1.6.3. Karrali nisbatlar qonuni

Ingliz  olimi  J.Dalton  1804­yilda  moddaning  tuzilishi  haqida 

atomistik ta’limotga asoslanib, karrali nisbatlar qonunini quyidagi­

cha ta’rifladi: “Agar ikki element oʻzaro birikib bir necha kimyoviy 

---

1-kurs talabalari uchun darslik

22

birikma hosil qilsa, elementlardan birining shu birikmalardagi ik­

kinchi  elementning  bir  xil  massa  miqdoriga  toʻgʻri  keladigan  mas­

sa miqdorlari oʻzaro kichik butun sonlar nisbatda boʻladi“. Masa lan: 

metan tarkibida 75% uglerod va 25 % vodorod boʻlib, unda 1 mas sa 

qism  vodorodga  3  massa  qism  uglerod  toʻgʻri  keladi  (ya’ni  3:1), 

etilen  tarkibida  esa  85,71%  uglerod  va  14,29%  vodorod  bor;  bu 

moddada 1 massa qism vodorodga 6 massa qism uglerod toʻgʻri ke­

ladi (ya’ni 6:1).