Tibbiy kimyo 1 qism 22 09 2019. indd

5.2. Tаrkibidа noorganogen mеtаll  

sаqlоvchi dоrivоr mоddаlаr vа ulаrning  

tibbiyotdа qo‘llаnishi

5.1­jadvalda tibbiyotda qoʻllaniladigan noorganogen element­

larning preparatlari keltirilgan.

---

1-kurs talabalari uchun darslik

132

5.1-jadval

Tibbiyotda qoʻllanadigan noorganogen elementlarning  

preparatlari 

ВаSО

4

bariy sulfat

Oshqozon­ichakning rentgenologik

tekshiruvlarida qoʻllanadi

ВаS

bariy sulfid

Teridan sochlarini olib tashlashda 

ishlatiladi

89

Sr va 

90

Sr

stronsiy izotoplari

Nur terapiyasida ishlatiladi

Сd

kadmiy

Stomatologiyada, tishlarni 

plombalashda ishlatiladi

А1(OН)

3

aluminiy 

gidroksid

Adsorbirlovchi moddalar

КА1(SO

4

) • 12Н

2

O kvasslar

Teri va shilliq pardalar 

yalligʻlanishida

Ishlatiladi

А1

2

S

3

aluminiy sulfid

Stomatologiyada ishlatiladi

Sb birikmalari

surma

Leyshmaniozni davolashda 

ishlatiladi

АS

2

S

3

margimush sulfid

Stomatologiyada ishlatiladi

Nа

2

НАSO

4

•7Н

2

O

Kamqonlikda, tinchlantiruvchi va 

quvvatlantiruvchi preparat

Margimush birik­

malari Aminarson 

Novarsenol

Miarsenol

Amebioz, sifilis kasalliklarini 

davolashda ishlatiladi

ВiOOН

ВiONO

3

Oshqozon­ichak kasalliklarini 

davolashda; surtmasi esa teri 

shamollashida ishlatiladi

Vismut birikmalari

dermatol, 

bismoverol,

biyoxinol 

­kentabismol

Oshqozon­ichak kasalliklarini 

davolashda; 

surtmasi shamollashida ishlatiladi;

sifilisni davolashda qoʻllanadi

НgС1

2

Sulema

Teri kasalliklarini davolashda 

qoʻllaniladi

НgO

Simob oksidi

Teri kasalliklarini davolashda 

qoʻllanadi

---

Tibbiy kimyo / 1  

133

НgNН

2

С1

Teri kasalliklarini davolashda 

qoʻllanadi

Нg

2

С1

2

Kalomel

Koʻzning shox pardasini 

davolashda

ishlatiladi

РbO

Qoʻrgʻoshin

yaltirogʻi

Plastir koʻrinishida terining 

yiringli kasalliklarida, chipqonda 

qoʻllanadi

Qalay, kumush va 

oltinqotishmalari

Stomatologiyada ishlatiladi

Qoʻrgʻoshin 

birikmalari 

КС

4

Н

4

O

6 

(PbO)•Н

2

O

Gelmintoz, teri kasalliklarida 

ishlatiladi

Vaziyatli masalalar

1-masala.  Qoʻrgʻoshin  atsetat–  Pb(CH

3

COO)

2

  ning  0,5% 

eritmasi teri yallig‘lanish kasalliklarida ishlatiladi. 100 ml 0,5% 

li eritma tayyorlash uchun bu moddadan qancha kerak boʻlishini 

hisoblang. Bu moddada qoʻrg‘oshinning massa ulushi qancha(%): 

p =1 g/ml.

2-masala.  Tibbiyotda  ichki  a’zolarni  rentgenoskopiya  qilish­

da bariy sulfatli boʻtqa ichiriladi. 46.6 gr oq choʻkma hosil qilish 

uchun kerak boʻladigan sulfat kislotani olish uchun qancha H

2

S ker­

ak?( H

2

S+O

2

=)

3-masala.  Kumush nitrat tibbiyotda antiseptik va bakteritsid 

tabiatli surtmalar tayyorlashda ishltiladi. Kumushning galogenli 

birikmasiga nitrat kislota ta’sir ettirilganda 10 g gaz hosil boʻldi, 

bu gazning elektron formulasi normal holatdagi neonning elektron 

formulasiga teng boʻlsa, reaksiyada qatnashgan nitrat kislota mas­

sasini toping?

---

1-kurs talabalari uchun darslik

134