Tibbiy kimyo 1 qism 22 09 2019. indd

7.4. Eruvchanlik va eruvchanlikka ta’sir  

etuvchi omillar

Har  qanday  modda  eruvchanlik  bilan  tavsiflanadi.  Eruvchan­

lik moddaning suvda yoki boshqa erituvchida erish xususiyatidir. 

Eruvchanlikni miqdoriy jihatdan tavsiflash uchun ma’lum haroratda 

100  g  erituvchida  eng  koʻpi  bilan  erishi  mumkin  boʻlgan  modda 

miqdori hisobga olinadi. Erigan moddaning bu miqdori eruvchanlik 

yoki eruvchanlik koeffitsiyenti deyiladi. Masalan, 100 g suvda 18°C 

da 35,86 g osh tuzi eriydi. Demak, osh tuzining 18°C dagi eruvchan­

ligi 35,86 ga teng. Moddalar eruvchanligiga koʻra yaxshi eriydigan, 

oz eriydigan va yomon eriydigan turlarga boʻlinadi. Ammo mutlaqo 

erimaydigan moddalar boʻlmaydi.

Moddalarning eruvchanligiga quyidagi omillar ta’sir koʻrsatadi: 

• harorat; 

• gazsimon moddalarda bosim. 

 

---

1-kurs talabalari uchun darslik

172