Tibbiy biologiya va genitika fnidan

TIBBIY BIOLOGIYA VA GENITIKA FNIDAN

OMONOV ASADBEK

TEMIROV DILSHOD

MAVZU:

• Diduragay VA poliduragay chatishtirish jarayonida belgilarning irsiylanishini o'rganish.Allel genlar o'zaro ta'sirining tahlili.Belgilarning nasldan-naslga o'tish qonuniyatlari.

• Diduragay chatishtirish
• - Ikki muqobil belgisi bilan farqlangan ota-ona organizmlarining chatishishiga diduragay chatishtirish deb ataladi. Duragaylash uchun ikki juft (4 ta) bir-birini inkor qiluvchi (Mendelning yutug'i ham qat'iy farq qiluvchilarni tanlagani) belgilar olinadi. Masalan, rangi va shakli bilan farq qiluvchi no‘xotlar chatishtiriladi.

• I. Dastlab digomozigota organizmlarni chatishtiramiz, ya'ni sariq silliq (AABB) va yashil burishgan (aabb) donli o'simliklarni.

• Chatishtirish natijasida olingan F1, duragaylarning hammasida donlar sariq rangli va tekis ekanligi ma'lum bo'ldi. Birinchi avlod bir xilligi qonuni (Mendelning birinchi qonuni)ning yuzaga chiqqanligini ko‘ramiz. Demak: - donning sariq rangi yashil rang ustidan dominant** - tekis formasi burishgan formasi ustidan dominant**

• Poliduragay chatishtirish
• Uch, to‘rt va undan ko‘p turg‘un belgilari bilan tafovut qiladigan formalami chatishishiga poliduragay chatishtirish deb ataladi.

• Masalan:

• No‘xatning doni sariq, tekis, gultojbargi qizil (AABBCC) bo`lgan navi, doni yashil, burishgan, gultojibargi oq (aabbcc) rangda bo‘lgan navi bilan chatishtirilsa, F1, duragaylarining doni sariq, sirti tekis, gultojibarglari qizil (AaBbCc) rangda bo‘ladi

• Odam qon guruhlari: Odamda qon guruhlarining 4 turi mavjud bo'lib, bu eritrositlar va plazma tarkibidagi oqsillarga nisbatan aniqlangan.
• I guruh – eritrotsitlarda agglutinogen umuman bo'lmaydi, plazmada agglutinin α va β bo'ladi.
• II guruh – eritrotsitlarda agglutinogen A, plazmada agglutinin β bo'ladi.
• III guruh – eritrotsitlarda agglutinogen B, plazmada agglutinin α bo'ladi.
• IV guruh – eritrotsitlarda agglutinogen A va B bo'lib, plazmada agglutinin umuman bo'lmaydi.