Тиббий биология ва генетика Тиббиёт олийгохи талабалари учун дарслик

Ривожланиш цикли. Чўчқ солитёрининг тараққиёти, қорамол солитёрининг тараққиётига ўхшаш бўлади. Асосии хужайин одам бўлиб, чувалчаигнинг
тасмали шакли одамнинг ингичка ичагида жойлашади. Оралиқ хўжайин чўчқалар ҳисобланади, чунки финна даври уларнинг мушакларида ўтади. Чўчқа солитёрининг ривожланиш (даври) циклини энг муҳим томони шундан иборатки, бу паразитда одам оралиқ хўжайин ҳам бўлиши мумкин. Одам учун, финали чўчқа гўштини ейиш ҳам, чўчқа солитёрининг бўғимларини, ҳуттоки тухумларини ютиб юбориши ҳам ҳавфлидир. Одам организмига тушган тухумларидан онкосфералар чиқди ва улар ичак деворини тешиб қон оқими орқали мушакларга тарқалади, кўз, мия, юрак, ўпка ва бошқа органларга боради ва шу ерда ривожланиб финналар (цистицерклар) ҳосил қилади (-расм).Тениоз билан кассалланган одамнинг организмида паразит-нинг вояга етган даврида, айрим сабабларга кўра, кўнгли айниши мумкин. Шунда ичакда содир бўлган антиперисталтика ҳаракатлари туфайли парзитнинг тухумлари, ҳаттоки охирги қисмидан узилган етилган бўгимлари, ичакнинг пастки қисмларидаги озуқа моддалар билан, ошқозонга ўтади, ошқозонда тухум пардаси эриб, онкосфералар чиқади. Онкосфералар ичак деворига кириб, қон билан тарқалади ҳамда тананинг турли органларида жойлашади ва цистицеркга айланади. Демак, чўчқа солитёрининг тухумлари ташқарига чиқмасдан ҳам ривожланиши мумкин. Бундай ҳолатга аутоинва зия дейилади. Шундай қилиб, одамлар учун паразитнинг тухумлари ҳам, цистицерклари ҳам инвазион давр бўлиб ҳисобланади

Расм. Чўчқа солитёри Taeniasolium ривожланиш цикли


Ташхиси. Тениознинг паразитологик ташхиси ва олдини олиш чоралари.
Беморларнинг ахлати текширилиб, паразитнинг етилган бўғимлари ва тухум-лари аниқланади. Цистицерконинг олдини олиш учун тениоз билан оғриган беморларнн ўз вақтида аниқлаб, даволаш зарур, яъни дегельминтизация чораларни кўриш керак.
Пакана гижжа(Hymenolepisnаnа). Одамда учрайдиган гименолепидоз касаллигининг қўзғатувчиси ҳисобланади. Ҳамма жойда тарқалган бўлиб, кўпроқ болаларда учрайди.