“тиббий биология” модули бўйичаўҚУВ–услубий мажмуа

Ўйгавазифа: 
ТалабаларгаИнтернетбанклариданфойдаланган 
ҳолдакейинги ―Квантбиофизикаси‖ мавзуси бўйича анимацион тақдимот 
тайѐрлаб келиш вазифаси топширилади. 

---

33 
Бундай усул ѐрдамида машғулот олиб бориш ҳар бир талабада 
мустақил ишлаш кўникмасиниxосил қилади, ахборотлар излаб топиш 
жараѐнида қизиқарли маълумотларга дуч келади ва ундафанга бўлган 
қизиқишини янада ортишига сабаб бўлади. 
Хулоса: 
Талабалармавзуниўзлаштиришжараѐнидаахбороттехнологияларданфойдал
аништалабаларни фаоллигини оширишга, натижада уларни фанга бўлган 
қизиқишларини шаклланишигакатта имкониятлар яратади. 
Тиббий-биологик фанида “Xужайра ҳақидатушунча” мавзусини 
ўқитишда интерфаол методлардан фойдаланиш. 
Дарснинг мақсади: одам организми ҳужайравий тузилиши ҳақида 
маълумот бериш, ҳужайра органоидларининг тузилиши ва вазифалари 
билан таништириш. 
Дарс режаси: 
1. Инсон танасининг тузилиши ва вазифаларининг эволюцион тараққиѐти. 
2. Ҳужайранинг тузилиши. 
3. Ҳужайранинг кимѐвий таркиби. 
―Зигзаг‖ стратегияси асосида янги мавзунинг моҳияти очиб 
берилади. 
Талабалар 7 гуруҳга ажраладилар. Гуруҳларга мавзунинг матни 
бўлиб берилади. Гуруҳдан етакчи аниқланади. Етакчи талабалар матнни 
гапириб берадилар.Қолган ўқувчилар мавзуни тўлдирадилар. Ҳамма 
гуруҳларнинг ўқувчилари ўзларига берилган матн хусусида сўзлаб 
берганларидан сўнг,матнлар гуруҳлараро алмаштирилиб, аввалги фаолият 
такрорланади. 
1 гуруҳга: 1матн Ҳужайра xақида маълумот. 
2 гуруҳга: 2 матн Ҳужайранинг тузилиши. 
3 гуруҳга: 3 матн Ҳужайра цитоплазмаси. 
4 гуруҳга:4 матн Ядро ва унинг вазифаси. 
5 гуруҳга: 5матн Ҳужайранинг кимѐвий таркиби. 
6 гуруҳга: 6 матн Ҳужайранинг бўлиниши. 
7 гуруҳга: 7 матн Ҳужайранинг xаѐтий жараѐнлари. 
Шундай килиб, хамма матнлар мазмуни гурухлар томонидан 
ўрганилиб чикилгач, ўкувчилар―xужайра хақида умумий тушунча‖ 
мавзуси 
бўйича 
асосий 
тушунча 
элементларни 
ажратадилар.Тушунчаларнинг 
ўзаро 
мантикий 
боғликлигини 
аниқлайдилар .Юзага келган ғоялар асосида мавзугаоид схема ишлаб 
чикадилар. Дарс якунида ўкитувчи қатнашган талабаларни баxолайди ва 
уйга топшириқлар беради. 
«Xужайра ва унинг таркиби»мавзусини ѐритишда синквейн 
(ахборотнийиғиш) методидан фойдаланиш.Бу методни қўллаш жараѐнида 
талабаларда мавжуд бўлган тарқоқахборот аста-секинлик биланбосқичма-
босқич йўналтирилган ахборотга айланиб боради. Бунинг учун 
талабаларда 5 имкониятмавжуд бўлади ѐки синквейн 5 қатордан иборат 
ўзига хос қофиясиз шеър бўлиб, ўрганилаѐтганмавзуга оид тушунчалар 

---

34 
(ходиса, жараѐн) кетма-кетликда каторларга ѐзиб чиқилади. Синквейн 
тузишорқали талабалар ўз фикрларини бир жойга тўплаш кўникмасини 
эгаллашади, 
уларни 
ихчамифодалашга, 
тўғри 
хулосаларни 
шакллантиришга ўрганишади. 
Синквейн тузиш тартиби: 
1.Қаторга мавзудаги бош ғоя, 1 сўз билан кайд этилади. 
2.Иккинчи қаторда бош ғоя 2 сифат билан ифодаланади. 
3.Учинчи қаторда мавзуга оид тушунчалар 3 та сўз билан намоѐн 
қилинади. 
4.Тўртинчи қаторда мавзуга оид фикрлар 4 та сўздан иборат бўлиши 
лозим. 
5. Бешинчи қаторга мавзуни ойдинлаштирадиган 1та сўз ѐзилади. 
Масалан: 
1. Тирикликнинг бирлиги. 
2. У бир қанча органоидлардан иборат. 
3. Унда жуда кўп xаѐтий жараѐнлар содир бўлади. 
4. Унинг турлича шакллари мавжуд. 
5. Xужайра 
Синквейн мавзу бўйича бирорта муаммоли вазиятни ечишда 
талабалар тафаккурини чархлаш учунтузилади. Агар биринчи қатордаги 
мавзу муаммоси сўз туркуми от орқали ўқитувчи ѐки талабатомонидан 
ифодаланса, иккинчи қаторда топшириқнинг муҳим хоссаларини 
белгиловчи бир жуфтсифатни талабалар ўйлаб туриши, кўп вариантли 
жавоблардан энг маъқулини ажратиб олиши лозимбўлади. Шундай 
кейинги қаторларда ѐзиладиган жавоб сўзлар ҳам талабаларнинг тезкор 
фикрлашинатижасида излаб топилади ва синквейндан кўзланган мақсад, 
якуний натижага эришилади. 

---

35