Тиббиётнинг долизарб муаммоси

Қон томирларини текшириш.
Бўйин томирларни текшириш: томирлар ўзгармаган, ўқ артериясини пульсацияси, вена томирларини шишиши. Веналарнинг пульсацияси (мусбат ва манфий вена пульси)
Периферик томирларни текшириш. Артерия томирларининг пульсациясини кузга ташланиши. Умров ости артериясининг пульсацияси. Артерияларнинг эгри-бугрилиги, капилляр пульс Квинке, тўш ости (пульсацияси нимадан хосил булган, аортадан, ўнг коринчани, гипертрофияси, жигар пульсацияси). Билак, уйку, сон артериялари ва тупик артериялари: эгри – бугри, тугри, юмшок, каттик, тугунсимон.
Жгут симптомини аниқлаш (Кончаловский) «Шипка» (чимдиш): ритм тугри – муътадил, нотугри, юрак урушининг сони билан артериясидаги томир урушининг фарки – пульс дефицити. Томир урушининг сони, кучсизланиши, туликлиги (тула, буш, ипсимон) баландлиги, микдори, тезлиги. Ўнг ва чап кулда таккослаб текшириш катта артерияларни эшитиш (иккиланган Траубе тони, иккиланган Виноградов – Дюрозье шовкини).
Коротков усули буйича максимал (систолик ва минимал) диастолик артериал босимни аниклаш. Пульс босимини курсатиш.
Веналарни кўздан кечириш ва пайпаслаш: веналарни пульсациясини аниқ жойини курсатиш, артериал пульсацияси билан хамоханглиги (синхронлиги( кукрак кафаси сохасидаги веналарни кенгайиши, корин сохасида, оёклардаги веналарни кенгайган даражаси ва жойларни аниқ курсатиш.
ОВҚАТ ХАЗМ ҚИЛИШ ТИЗИМИ.
Шикоятлари:
Иштахаси яхши, йўқ, айниган, иштахасизлик (қандай), тўйиниш меъёрида, тез, доимо очлик сезиш.
Чанқаш, оғиз бўшлиғининг қуруқлашиши истеъмол қилинган суюқликнинг миқдори.
Маза сезиш (қандай) нохуш, аччиқ сезиш, кислота (нордонлик) сезиш.
Чайнаш: овқатни яхши чайнайдими (агар чайнай олмаса, унинг сабаби, тишларнинг йўқлиги, оғриқ ва бошқалар).
Сўлак оқиши.
Овқатни чайнаш ва уни қизилунгач (орқали ўтиши, бемалол, оғриқ билан, кийинчилик билан, қандай овқатлар ўтмайди).
Диспептик холатлар (зарда, тез-тез ва қандай шароитда):
б) кекириш: овқат билан, нордон, аччиқ, палада тухум хидига ўхшаш, ачиб қолган овқат билан, хаво билан.
в) кўнгил айниши: овқат истеъмол қилишга боғлиқлиги ва қандай овқатлардан кейин, неча марта?.
Қусиш: а) нахорда, овқатдан кейин, (овқат қабул қилиш биланок ёки бир қанча вақт ўтгандан кейин) қусиқнинг холати, хозиргина истеъмол қилган овқатни қусиш ёки бир қанча вақт олдин қабул қилган овқатни қусиш, нордон суюкликни билан кўчиш, ут билан, миқдори; в) қусишдаги қон, уни янгилиги, г) қусишнинг хиди нохуш, йирингли нордон, хидсиз.
Тўш ости сохасидаги оғриқ : а) жойланиши, оғриқ нинг таркалиши; б) овкат қабул килишига богликми, овкатдан кейин (канча вактдан кейин) оч коринда кечаси безовта килаётган оғриқ ; в) кусгандан сўнг оғриқ енгиллашадими? г) оғриқ нинг пайдо булишида ва кучлилигида овкатланиш сифати, холатига богликлиги,
купол, ёглик, ва бошкалар; д) оғриқ нинг холати – уткир, зиркиратувчи, утмас, хуруж билан, тургун ёки аста – секин кучаювчи, давомлилиги (даврийлиги ва бошка) оғриқ нинг таркалиши.
Ичаклар: а) кориндаги оғриқ нинг овкат истеъмол килишнинг вактига ва овкатланиш холатига богликлиги. Оғриқ нинг ахлатни чикишига богликлиги. Корин тарангланиши ва огирлик сезиш; б) кориннинг дам булиши, газ чикиши: муътадил, кучайган, кийинчилик билан; в) орка пешовдаги оғриқ ва ачишиш, кучаниши; г) ахлат меъёрда осонлик билан уз-узидан ёки кандайдир усуллар билан чикиши; д) ич котиши, неча кундан бери ич юрмаяпти, овкатланиш холатига богликлиги; е) ич кетиш (ич кетиш нималарга богликлиги) овкат, асабнинг зурикиши, ич кетишнинг бошланган вакти ва бир кунда неча марта ич кетади. Оғриқ буладими, сунъий хохиш – тенезмалар. Ахлатнинг консистенцияси ва тузилиши (каттик, суюк, сувсимон). Ахлатнинг ранги: жигарранг, кулранг, лойсимон (рангсиз, кора) мелена ва хоказо. Хиди: одатдагидек, нохуш, йирингли хиди. Аралашмалар, ишемик, кон, овкат колдиклари, гижжалар; ж) бавосил, оғриқ , қон кетиш.