Тиббиёт олий таълимгохи талабалари учун дарслик



Download 3,53 Mb.
bet19/264
Sana20.03.2022
Hajmi3,53 Mb.
#502155
1   ...   15   16   17   18   19   20   21   22   ...   264
Bog'liq
урология дарслик 2

Сийдикнинг тахлили.
Сийдикнинг умумий тахлили учун унинг эрталабки кисмини олиш зарур. Текширишдан олдин ташки жинсий аъзолари пухта ва тоза килиб ювилади. Аёллардан текшириш олиш учун улар сияётган вактларида сийдикнинг урта кисми олинади, баъзи бир вактларда эса факат ковукни катетеризация килинади. Сидик каналининг аралашмаси тушиб колмаслиги учун жуда кам холларда, зарурати булиб колганда ков устидан ковукни пункция килиб текшириш учун сийдик олинади. Эркакларда патологик зурайишнинг каердалигини аниклаш учун сийдикнинг икки ёки уч хиссасини тахлил килиш керак. сийдикнинг тахлили асбоблар билан текширгунга кадар килиниш зарур. Сийдикни олиб шу захотиёк текшириш учун жунатиш керак. Агар сийдик куп вакт сакланса, ишкорий ачиши ривожланиб, таркибий кисми бузилади ва бактериялари купайиши мумкин. Бундай сийдик текшириш учун яроксиз булади.
Сийдикнинг нисбий зичлиги бир кеча-кундузи суюкликнинг истеъмол килиш таркибига караб узгариши (одатда 1005 дан 1025 гача) туфайли, сийдикнинг бир хиссасинигина зичлигини текшириш учун етарли деб хисобланмайди. Бу курсаткичга тула таъриф бериш учун Зимницкий синови кулланилади: бир кеча-кундуз, хар уч соатда сийдикнинг саккизта хиссасини, хажми ва нисбий зичлигини улчаш. Оксил ёки глюкозанинг аралашмасини сийдикда булиши, унинг хажм зичлигига таъсир курсатади. Кейинги вактларда клиницистлар сийдикни осмолярлигини аниклашмокда, чунки у одатда 450-500 мосмоль булиши керак.
Оксил, глюкоза, ацетон, билирубин, уробилин ва уробилиногенларни аниклаш сийдикнинг кимёвий текширишларига киради.
Сийдикнинг чукмасини микроскоп остида текшириш, унинг хусусияти ва таркибий кисмларининг сонини аниклайди (эпителиал хужайралар, бактериялар, лейкоцитлар, эритроцитлар, цилиндрлар, тузларнинг кристалларини). Сийдикнинг таркибий кисмларининг сони хакида аник маълумот олиш учун уларни гемоцитометрик хилидаги камераларда хисоблаш керак.
Бундай хисоблашларнинг бир неча хиллари мавжуд. Каковский-Аддис усули билан кеча-кундуз сийдикдаги лейкоцитлар, эритроцитлар, эпителиал хужайралар ва цилиндрларни хисоблайдилар. 3 соат мобайнида йигилган сийдик Амбурже усули билан текширилади. Хисоблаш натижасида 1 дакика ажралиб чиккан сийдикда канча хужайралар сони борлиги аникланади. Урология амалиётида 1 мл сийдикдаги таркибий кисмларни хисоблаш максадга мувофикдир.
Одатда 1 мл сийдикни 2-103 – 4 – 103 лейкоцитлар, 1000-2000 эритроцитлар, 2-20 тромбоцитлар, 20 тагача цилиндрлар ташкил килади.
Буйракнинг яширин лейкоцитуриясиз яллигланишининг зурайишини аниклаш учун, уни бузиш максадида преднизолон ва пирогенал усуллари ишлатилади. Бу усул шунга асосланганки, венага 30 мл преднизолон ёки мушак ичига 10 МПД (минамла пироген доза) пирогенал юборилганда буйракнинг яллигланишини зурайишида 3 соат мобайнида лейкоцитурия жадалланиши кутарилиб, бир кеча-кундуз сакланади. Агар лейкоцитлар сони аниклаш. Лейкоцитурияни сифат тахлили билан бирга олиб борилса , диагностик усулларнинг сифати юкориланади. Сийдикда Штернгеймер-Мальбин ва фаол лейкоцитларни хамда бактериуриянинг купайишини пиелонефритнинг белгиси деб билиш керак. Юкори артериал гипертензияли беморларда пирогенал усули, преднизолон усулидан афзалрок эканлигига ишонч хосил килиш керак, чунки охиргисини гипертензия таъсир кучи эхтимоли борлигини хисобгар олиш керак.
Бактериоскопия усули билан сийдикда микробларнинг борлиги аникланади. Лекин амалий бактериологик текшириш ундан мукаммалрок яллигланиш кузгатувчисининг тусига, бактериурияни сонига бахо бериб, антибиотик дориларга бактерияларнинг сезгирлигини аниклайди.
Бактерияларни аниклаш учун сийдикни хар хил озукали мухитларга утказилади. Хозирги вактда клиник амалиётда кулай булган соддалашган агарки Петри палласига сийдик утказилади, у 1мл сийдикда канча бактериялар борлигини аниклашга имкон беради. Катта жамоаларда касалликларининг олдини олиш, текширишлар утказишда бактериурияларнинг даражасини аниклаш учун, ТТХ (трифенил тетразолинхлорид) усули муваффакият билан кулланилади. Бу усул шунга асосланганки, бактерияларнинг яшаш даомида фермент дегидрогеназа хосил булади, бу эса рангсиз эриган ТТХни кизил эримайдиган трифенилформазинга узгартиради.
Сил касалига шубха булса бактериоскоп килинади, сийдикнинг чукмасини хам флотация усулида Циль-Нильсон буёгига буяб, бактериоскоп килиш зарур. Сийдикни кон мухитига утказилганда аникрок натижаларни олиш мумкин. Бу эса 1-2 хафтада жавоб олишга имкон бериб: тухум –картошка мухитига утказилганида жавоби кечрок (2-2,5 ой ) булсада, лекин бу унга нисбатан аникрок булади. Ундан хам ахамиятлирок булган биологик усул беморнинг сийдигини денгиз чучкасининг тери остига ёки корин бушлигига эмланади, бу хайвон эса сил инфекциясига юкори даражада сезгир булади.
Кейинги йилларда иммунохимик текшириш усуллари кенг кулланилмокда. Уларнинг орасида уропротеинларни иммуноэлектрофоретик тахлили нисбатан соддаси хисобланади.Бу усул сийдик оксилининг сифат таркибини урганишга ва протеинурияни хилини аниклашга имкон беради. Сийдикдаги окиллар микдорини алохида иммунодиффуз реакцияси ёрдамида аниклаш купрок маълумот беради. Бир вактда кон ва сийдикдаги оксиллар концентрациясини урганиш оксилларнинг клиренсига бахо беришга имкон беради.
Юкори клиренсли катта молекуляр оксиллар эса гломерулопатияларга хосдир. Кичик ва катта молекулали оксиллар клиренсининг узаро муносабатига караб селектив ва селективсиз протеинуриялар аникланади (I-бобга каранг) Бунинг мухимлиги шундаки, селектив протеинурияни аниклаш кимматли усуллардан бири булиб, у пиелонефрит ва гломерулонефрит ажратиш ташхисида, коптокчаларнинг морфологик зарарланган хилларини аниклашда, гормонорезистентли ва гормоносезгирли гломерулопариянинг хилларини аниклашда катта ахамиятга эга.
Коптокчали ва коптокчадан ташкари гематурияни иммунокимёвий йул билан ажратиш хам кулланилади. Бу усулнинг негизи шундан иборатки у кон ва сийдикдаги оксиллар уртасидаги концентрацион нисбатни аниклайди. Агар улар бир-бирига ухшаш булса, гематурияни генези коптокчадан ташкари деб тахмин килишимиз мумкин, кондаги оксил вауропротеинларнинг бир-бирига булган нисбати анча узгарган булса, гематуриянинг келиб чикиши коптокчадан деб хулоса чикариш мумкин.
Коптокчадан ташкари булган гематуриялар шикастланганда, буйрак ва ковукнинг хавфли усмаларида, простата безининг рак ва аденомасида, ковук, простата бези ва уруг дунглигининг яллигланишларида учрайди. Коптокчали гематуриялар гломерулонефритнинг хар хил формаларида, хомилаликнинг нефропатиясида, кучириб утказилган буйракнинг уткир зурлик билан тортиб олиш реакцияларида булади.

Download 3,53 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   15   16   17   18   19   20   21   22   ...   264




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish