Консерватив даволаш.
Касалликнинг келиб чикиши тугрисидаги барча сабаблар халигача тулик аникланмаган, демак буйракдаги тошларни олиб ташлаш билан бемор бутунлай согайиб кетади, деган хулосага келиш мумкин эмас. Шунинг учун огрикни колдирувчи хамда яллигланиши жараёнига карши консерватив даволардан ташкари касалликнинг профилактикаси ва касалликнинг окибатлари тугрисидаги масалалар хам кузда тутилади. Тошларни уз холича чикариб юбориш учун кулланиладиган анчагина дорилар мавжуд. Охирги йилларда тошларни эритиб юборадиган дорилар тажрибадан утмокда.
Сийдик йуналишини бузмаётган гидронефротин трансформация хамда буйракларни бужмайтирмайдиган, масалан: буйракларнинг косачаларида жойлашган ва унча катта булмаган тошларни консерватив усул билан даволаса булади. Операция килиш мумкин булмаган холатларда хам консерватив усул кулланилади.
Консерватив усул таркибига беморларнинг холатини яхшиловчи омиллар пархез, дори дармон ва санатория-курортларда даволаш усуллари киради. Тугри пархез одатда модда алмашувининг кайси тури бузилганлигига караб белгиланади. Уратурия хамда урат тошлари пайдо булаётган булса, сийдик кислотаси хосил килувчи озукалар (мия, буйрак, жигар) гушт шурваси ва бошкалар) истеъмолини камайтириш максадга мувофикдир. Агар фосфатурия хамда фосфат тошлари хосил булаётган булса, сийдик ишкорий реакцияга эга булади. Бундай беморларга сийдикни оксидлановчи охак моддалар истеъмолини камайтирмокликнинг маъкуллиги маслахат килинади. Беморларга купрок гушт, балик, ёг, хамир овкат камрок сут ва савзавот махсулотларини истеъмол килиш тавсия килинади.
Оксалат тошлар пайдо булганда сут, сабзи, картошка, шавель махсулотларини истеъмолини камайтириш даркордир. Сийдик тош беморларни даволашда санатория ва курортлар алохида урин эгаллайди. Аммо минерал сувларни куп истеъмол килишлик касалликни огирлаштириши мумкинлигини назарда тутган холда , уларни тавсия килишга эхтиётлик билан караш керак. Минерал сувлар сийдикни рН ни унинг электролит таркибини хамда аччик чучуклик мувозанатини узгартиради. Санатория курортларда даволашни, тошлар уз-узича ажралгандан кейин ёки уларни операция килиб олиб ташлаганидан кейин, буйрак ва сийдик йуллари холати яхши булса, уларни утказиш кобилияти сакланган булгандагина тавсия килингани максадга мувофикдир.
Мочекислий диатезда беморларга, сувлари ишкорий курортлар (Ессентуки №4 ва 17% , Симирнов Словян Боржом) Оксалурия беморларга кам микдорда минераллашган сувлар (ессентуки №20 нафтуся саирме) тавсия килинади. Фосфатурия булганда эса, сийдикни аччиклаштирувчи сувлар доломитний нарзан, натуся , арзни) ичилгани маъкул.
Буйрак тошли беморларни даволашда агар улардаги тошларнинг хажми унчалик катта булмаса, тошларни эритадиган, уларни чикариб юборишга ёрдам берадиган, сийдикнинг умумий хажмини купайтирадиган дори-дармонларни кулланишлиги кузда тутилади. Узи ажралишга имконият берган тошларни тезрок чикиб кетишлигини таъминлаш максадида бактериостатик, спазмалитик ва седатив хусусиятларига эга булган термонлар гурухидан (цистинал, артемизол, энатнин ва бошкалар) фойдаланади. Цистинал, артемизол 4-5 томчидан озгина канд булакчасига томизилиб бир кунда 3 махал окатдан олдин, энатин 1 гр капсуласи билан ависан 0,05 таблетка холатида, кеча-кундузга, 3-4 марта истеъмол килинади. Марена кравильной сухой усимлигини экстракти хам, сийдик хайдаш, спазматик хусусиятларига эга, сийдикни аччиклаштиради, 2-3 таблеткани (0,25гр) ½ стакан илик сувда , 3 махалдан истеъмол килинади. Сийдикни аччиглаштириш максадида, хлористоводород(солянная) кислотасидан 10-15 томчидан ½ стакан сувга кушиб , овкат билан купинча 3-4 марта , бензойная кислотасидан 0,05 гр дан кунига 2 махал, 0,5 гр аммоний хлорид, кунига 5-6 марта кабул килинади. Охирги пайтларда хар хил тош эритувчи моддалар куп кулланимокда. Урат тошли беморлар бу моддаларни истеъмол килганида, тошларнинг хажмини кичайганлиги, баъзан бутунлай эриб йуколиб кетганлиги маълум.
Буйрак санчигини йукотувчи дорилар буйрак тошни даволашда асосий уринни эгаллайди. Иссик куллаш (грелка иссик ванна) билан биргаликда, огрикни колдирувчи ва спазмалитик (баралгин 5 мл мускул ичига ёки кон томирга 0,1% ли атропин эритмасидан 1 мл ва 1-2% оленолон ёки промедел эритмасидан тери остига 1 мл 9,2 % платифиллин эритмасидан 1 мл тери остига ёки 0,005 гр огиз оркали 0,1-0,2 г спазмалитик ёки 0,02гр папаверин 3-4 марта ичиш учун) бериш максадга мувофикдир. Сийдик найчасининг пастки кисмида жойлашган тошлар берган огрикни колдриш максадида купинча эркакларда уруг тизмаси, аёлларда бачадоннинг юмалок тизмаси сохасига 40-60 мл 0,5% новокаин эритмасини юбориш (лорин-Эпштейн буйича блокада ) йули билан огрикни колдриш мумкин.
Шунга ухшаш огрик колдирувчи блокада, Школьников усули билан хам килиниши мумкин. spina iliaca anterior superior 2 смдан юкори ва ичкарисидаги нуктага, терига нисбатан тик холда, узун ва ингичка игна суякка бориб таркалгунча санчилади. Кейин игна бироз оркага тортилиб кейин умуртка томон ичкарирокка сурилади.Шу холда игнанинг учи токи сийдик найчасининг атрофига бормагунча бир неча марта тарорланади ва у ерга 40-60 мл 0,5 % новокаин эритмаси юборилади.
Буйрак санчигига, унинг яллигланиш жараёни кушилиб кетган булса сийдик найчасини катетеризация килиб, уни найчага тикилиб колган тошнинг юкорисига утказишликка имконият булса, унда сийдик аста-секин катетер оркали окиб чикиб кетади ва огрик тухтайди.
Буйрак тошни даволашда сийдик инфекцияси билан кураша олмайдиган дориларни ахамияти катта урин эгаллайди. Уларни куллашдан аввал, микроорганизмларнинг турига ва уларнинг дориларга нисбатан сезгирлигини аниклаш зарурдир. (VI-бобга каранг).
Do'stlaringiz bilan baham: |