Тиббиёт институтлари талабалари учун уцув адабиёти

х,осил к,ил
у в ч
и 
У с м а л а р
Бу у с м а л а р г а о с т е о х о н д р о м а , э н х о н д р о м а ва х о н д р о с а р к о -
ма ки р ад и.
О С Т Е О Х О Н Д Р О М А
О с т е о х о н д р о м а ёки с у я к - т о г а й э к з о с т о з л а р и т о г а й к а в а т и
б и л а н к о п л а н г а н с у я к у с м а с и д и р . О д а т д а у з у н н а й с и м о н су- 
я к л а р н и н г м е т а ф и з л а р и с о х а с и д а , а й н и к с а к а т т а б о л д и р ва 
е л к а с у я к л а р и н и н г п а с т к и б у л и м и д а б у л а д и . У я к к а ( с о ли -
т а р ) ва куп б у л и ш и му мк ин .
Солитар о с т е о хо н д р о м а
а с о с а н б о л а л а р в а у с м и р л а р д а
к у з а т и л а д и ва о г р и к с и з у т а д и . Т у л а - т у к и с с у я к л а н г а н и д а н
кейин у с и ш д а н ту х та й ди .
К у п б у л а д и г а н э к з о с т о з л а р
т а б и а т а н и р с и я т г а боглик. 
б улиб, а к с а р и ч а к а л о к л а р д а к у з а т и л а д и в а у с м и р л и к д а в р и -
г а етгу нча у с а в е р а д и .
Б у у с м а л а р , а й н н к с а и р с и й х и л л а р и н и н г к л и н и к а х а м и я т и
у л а р н и н г к а н ч а л и к м а л и г н и з а ц и я л а н и б , х о н д р о с а р к о м а ёки 
ос т е ог ен с а р к о м а г а а и л а н и б к е т а о л и ш и г а боглик..
Э Н Х О Н Д Р О М А
Эн х он др ом а ( х о н д р о м а ) г и а л и н т о г а й д а н у с и б ч и к а д и г а н
х а в ф с и з у с м а д н р . Ю к о р и д а б а ё н к и л и н г а н э к з о с т о з л а р д а н

---

ф а р к к и л и б , с у я к н и н г с п о н г и о з к а в а т и д а ж о й л а ш а д и . А к с а р и
к у л - о ё к п а н ж а л а р и н и н г м а й д а с у я к л а р и д а п а й д о б ул а ди .
Ё ш л а р д а к у з а т и л а д и . Я к к а т у г у н л а р б и л а н бир к а т о р д а бо- 
л а л а р д а к у з а т и л а д и г а н ва к у п б у л а д и г а н э н х о н д р о м а л а р
( О л л ь е к а с а л л и г и ) х а м т а с в и р л а н г а н . К у п б у л а д и г а н энхонд- 
р о м Т л а р н и н г т е р и г е м а н г и о м а л а р и б и л а н б и р г а л и к д а у ч р а ш и
М а ф ф у ч ч и с ц щ щ р м и д е б ю р и т и л а д и .
Б у ^ с м а я р и м т и н и к б у л а к ч а л а р д а н и б о р а т ж у д а к а т т и к
т у г у н ш а к л и д а б у л а д и . Ю з а с и с и л л и к , р а н г и к у л р а н г - м о в и й
т у с д а . Б а ъ з а н к о р т и к а л п л а с т и н к а н и ч а к а л а й д и . Р е а к т и в
т а р з д а с у я к т у к и м а с и х о с и л б у л и ш и м у м к и н . М и к р о с к о п б и ­
л а н г е к ш и р и б к у р и л г а н и д а э н х о н д р о м а х о н д р о ц и т л а р и т ар - 
т и б с и з х о л д а ж о й л а ш г а н е г у к г и а л и н т о г а й т у з и л и ш и г а эга 
б у л а д и . Й и р и к т у г у н л а р д а м и к с о м а т о з , к а л ь ц и н о з ва икки- 
л а м ч и с у я к л а н и ш у ч о к л а р и у ч р а й д и .
Т у г у н л а р к уп б у л г а н и д а ж а р а ё н м а л и г н и з а ц и я г а у ч р а ш и
м у м к и н . Э н х о н д р о м а д а э р о з и в ж а р а ё н л а р б у л и ш и м у н о с а б а -
ти 
б и л а н
о г р и к
б о ш л а н а д и ,
ши ш 
к е л а д и .
К а с а л л и к к а
к у ш и л г а н с у я к л а р с и н и ш и м у м к и н . И к к и н ч и т о м о н д ан , э н х о н ­
д р о м а с и м п т о м с и з х а м у т и ш и м у мк ин .
Х О Н Д Р О С А Р К О М А
К а н ч а л и к куп у ч р а ш и ж и х а т и д а н х о н д р о с а р к о м а с у я к л а р
х а в ф л и у с м а л а р и о р а с и д а о с т е о с а р к о м а д а н к е йинг и и кки н чи
у р и н н и э г а л л а й д и . У ни о с т е о с а р к о м а д а н а ж р а т и б т у р а д и г а н
б ир к а н ч а б е л г и л а р и бор:
1
) х о н д р о с а р к о м а к иши у м р и н и н г
б и р м у н ч а
к е йи нг и
д а в р л а р и д а
(35 
ё ш д а н
ке йин) п а йд о
б у л а д и ;
2
) н и с б а т а н с е к и н у с и ш и б и л а н а ж р а л и б т у р а д и ; 3) 
о к и б а т и б и р м у н ч а х а й р л и б у л а д и ; 4) к у п р о к ч а н о к с у я к л а р и
( к е й и н г и н а в б а т д а с он с у я к л а р и , к о в у р г а л а р )
к а с а л л а н а д и .
Б у у с м а б и р л а м ч и т а р т и б д а ю з а г а к е л и ш и ёки э н х о н д р о м а
в а куп б у л а д и г а н э к з о с т о з л а р н и н г м а л и г н и з а ц и я с и н а т и ж а -
с и д а п а й д о б у л и ш и м у м к и н .
П а т о л о г и к а н а т о м и я с и . У с м а с у я к н и н г м а р к а з и й к и с м и д а
х а м , ч е т л а р и д а х а м ( я ъ н и к о р т и к а л ё к и п е р и о с т а л т а р з д а )
у ч р а ш и м у м к и н . У я х ш и а ж р а л и б т у р м а й д и г а н зич э л а с т и к
ё к и с у я к д е к к а т т и к б у л а д и г а н ту г ун ш а к л и д а к у з г а г а ш л а н а -
ди. К у и и н ч а б у л а к ч а л и к у р и н и ш г а э г а б у л а д и . Ю з а с и я л т и -
р о к. К е с и б к у р и л г а н и д а у с м а т у к и м а с и м о в и й - о к я р и м т и н и к
м а с с а л а р к у р и н и ш и д а б у л и б , у н д а с а р и к н е к р о з у ч о к л а р и ,
о л а - б у л а б у л и б т у р г а н к о н т а л а ш л а р в а о х а к л а н и ш з о н а л а р и
к у з г а т а ш л а н а д и .
М и к р о с к о п б и л а н т е к ш и р и б к у р и л г а н и д а х о н д р о с а р к о м а -
нимг б и р к и с м и ю к с а к д а р а ж а д а т а б а к а л а ш г а н у с м а ту зи ли -

---

ш и д а б у л а д и к и , шу м у н о с а б а т б и л а н ф а к а т г и с т о л о г и к тузи -
л и ш и г а к а р а б уни э н х о н д р о м а д а н а ж р а т и б о л иш , т а ф о в у т
к.илиш а н ч а г и н а к и й и н ч и л и к т у г д и р а д и .
К о л г а н х о л л а р д а х о н д р о с а р к о м а у ч у н с е з и л а р л и х у ж а й -
р а л а р п о ли м о р ф и з м и , а т и п и к м и т о з л а р б о р л и г и , б и т т а ху- 
ж а й р а д а бир к а н ч а я д р о л а р б у л и ш и , б и т т а л а к у н а д а
бир
н е ч т а х о н д р о б л а с т л а р к у з г а т а ш л а н а ш и х а р а к т е р л и д и р . У с ­
ма м а т р и к с и к а л ь ц и й л а н и ш и ё к и х а т т о с у я к л а н и ш и м у м к ин .
Х о н д р о с а р к о м а д а э н х о н д р и а л с у я к л а н и ш й у л и б и л а н с у я к
х о с и л б у л и ш и
т ог ай д о и р а с и д а к у з а т и л и ш и н и ё д д а т у т и ш 
м у х им ;
х ол б у к и,
о с т е о с а р к о м а д а
о с т е о и д
б е в о с и т а
у с м а
х у ж а й р а л а р и д а н с и н т е з л а н и б ч и к а д и . Х о н д р о с а р к о м а се кин-
л и к б и л а н усиб б ор а д и. 5 й и л г а ч а у м р к у р а д и г а н к а с а л л а р
сон и 43 ф о и з д а н 90 ф о и з г а ч а б о р а д и .
кУмик 
У с м а л а р и
Ю И Н Г С А Р К О М А С И
Ю и н г с а р к о м а с и н и с б а т а н к а м у ч р а й д и г а н , к у м и к б у ш л и -
г и д а г и ж у н м е з е н х и м а л х у ж а й р а л а р д а н п а й д о б у л а д и г а н
х а в ф л и у с м а д и р . Ас ос а н э р к а к ж и н с и г а м а н с у б у с м и р л а р д а
( 10— 15 я ш а р б о л а л а р д а ) к у з а т и л а д и . Б у у с м а н и н г э нг куп 
б у л и б т у р а д и г а н ж о й л а р и о ё к н и н г н а й с и м о н у з у н с у я к л а р и
б и л а н ч а н о к с у я к л а р и д и р . Н а й с и м о н с у я к л а р н и н г д и а ф и з л а -
р и д а п а й д о б у л и ши х а м м а д а н к у р а т и п и к б у л и б х и с о б л а ­
нади.
Ю и н г с а р к о м а с и тез у с и б б о р и ш и б и л а н а ж р а л и б т у р а д и .
Бу у с м а к о р т и к а л к а т л а м н и е м и р и б , т е з о р а д а юмшок. 
т у к и м а л а р г а усиб к и р а д и , Упка, к у к с о р а л и г и , б у й р а к усти 
б е з л а р и г а к а т т а - к а т т а м е т а с т а з л а р б е р а д и . П е р и о с т д а г и р е ­
а к т и в у з г а р и ш л а р н а т и ж а с и д а у с м а а т р о ф и д а п и ё з к а в а т л а -
ри г а 
у х ш а б
к е т а д и г а н
к о н ц е н т р и к
с т р у к т у р а л а р
п а й д о
б у л а д и .
Б у у с м а о к ёки к у л р а н г т у с д а , юмшок, б у л и ш и б и л а н а ж ­
р а л и б т у р а д и , б у н д а бир т а л а й н е к р о з у ч о к л а р и в а к а т т а -
к а т т а к о н т а л а ш л а р к у з г а т а ш л а н а д и . М и к р о с к о п б и л а н т ек -
ш и р и б к у р и л г а н и д а бу у с м а я д р о с и д у м а л о к , ё к и т у х у м с и м о н
ш а к л д а , ц и т о п л а з м а с и оч т у с л и к а м б а р ж и я к к у р и н и ш и д а
б у л а д и г а н м о н о м о р ф м а й д а х у ж а й р а л а р д а н и б о р а т б у л и б
чик.ади. Б у х у ж а й р а л а р н и н г ч е г а р а л а р и аник, а ж р а л и б т у р-
м а й д и . У л а р н и н г зич ж о й л а ш и б , с и д и р г а м а й д о н л а р х о с и л
к и л и ш и т и п и к х о д и с а д и р , с т р о м а с у с т и ф о д а л а н г а н б у л а д и .
Х у ж а й р а л а р
т у п л а м и
б а ъ з а н
с е п т а л а р
б и л а н
б у л и н г а н
б у л а к ч а л а р г а у х ш а б к е т а д и . Х , у ж а й р а л а р н и н г ц и т о п л а з м а с и -

---

д а г л и к о г е н г р а н у л а л а р и б у л а д и . Ю и н г с а р к о м а с и н и н г та- 
б а к а л а ш м а г а н м а й д а - м а й д а д у м а л о к х у ж а й р а л а р и м е т а с т а -
т ик н е й р о б л а с т о м а в а л и м ф о м а г а у х ш а б к е т а д и . Ш у муноса- 
б а т б и л а н бу у с м а л а р н и о б д о н т е к ш и р и б , д и а г н о з н и а н и к л а б
о л и ш к е р а к б у л а д и .
т о м и р
У
с м а л а р и
Т о м и р
у с м а л а р и
ж у м л а с и г а
к у й и д а г и л а р
к и р а д и :
1)
у з и н и нг т у з и л и ш и ж и х а т и д а н к о н в а л и м ф а т о м и р л а р и д а н
фарк. к и л м а й д и г а н у с м а л а р — а н г и о м а л а р ( б у л а р т а б и а т а н
х а в ф с и з у с м а л а р б у л и б, к а п и л л я р ва к а в е р н о з а н г и о м а л а р г а
б у л и н а д и ) ,
2
) т а б и а т а н б и р м у н ч а х а в ф л и б у л а д и г а н ва эндо- 
т е л и а л х у ж а й р а л а р д а н и б о р а т с о л и д т у з и л м а л а р и б орлиг и 
б и л а н т а ъ р и ф л а н а д и г а н у с м а л а р . Б у л а р к а т о р и г а а нг иоэ н д о -
т е л и о м а л а р в а а н г и о с а р к о м а л а р к и р а д и . А н г и о с а р к о м а л а р
х а д д а н т а ш к а р и куп д а р а ж а д а а н а п л а з и я г а у ч р а ш и б ил а н
т а ъ р и ф л а н а д и .
А н г и о м а л а р ч и н а к а м у с м а л а р м и ё к и т о м и р л а р н и н г туг ма
а н о м а л и я л а р и м и д е г а н
м а с а л а
а д а б и ё т д а х а м о н б а х сл и 
б у л и б к о л м о к д а . Чу н о н ч и , к ^ п ч и л и к а н г и о м а л а р ( к а п и л л я р
в а к а в е р н о з а н г и о м а л а р ) б о л а т у г и л г а н м а х а л д а х а м б у л а ди
в а у у л г а й и б б о р г а н с а й и н к а т т а л а ш а в е р а д и . Б и р о к , у л а р п у ­
б е р т а т , я ъ н и у с м и р л и к д а в р и г а б о р и б ё к и бу д а в р д а н и л г ар и
р е г р е с с и я г а у ч р а б , й у к о л и б к е т и ш и х а м м у м к ин . Т р а в м а ва 
т р о м б о з д а н к е й и н у л а р н и н г й у к о л и б к е т г а н и ё к и у ю ши б, би- 
р и к т и р у в ч и т у к и м а б и л а н а л м а ш и н и б к о л г а н и т а с в и р л а н г а н .
К у п ч и л и к т а д к и к о т ч и л а р
а й н и к с а б о л а л а р д а а н г и о м а л а р
б у л с а , б у л а р н и т и н м а й к у з а т и б б о р и ш ( « к у з а т и б , к у з - к у л о к
б у л и б т у р и ш » ) з а р у р д е б х и с о б л а й д и .