Тиббиёт институтлари талабалари учун уцув адабиёти

г р а н у л ё м а т о з я л л и г л а и и ш
д е б а т а л а д и .
А с т а - с е к и н ю з а г а ч и к а д и г а н у та с е з у в ч а н л и к р е а к ц и я с и
о р г а н и з м сил б а ц и л л а с и г а б ир ин чи б ор д у ч к е л г а н п а й т д а ё к
ю з а г а ч и к а д и ( 6 0 - р а с м ) . C D 4 + л и м ф о ц и т л а р м а к р о ф а г л а р
ю з а с и д а ж о й л а ш и б о л г а н а с ос и й г и с т о с и г и ш у в ч а н л и к к о м п ­
л е к с и II с и н ф а н т и г е н л а р и и ш т и р о к и д а с и л к у з г а т у в ч и л а р и
а н т и г е н и н и т а н и б о л а д и . С и л м и к о б а к т е р и я л а р и у ш а м а к р о ­
ф а г л а р н и н г и ш т и р о к и д а ф а г о ц и т л а н а д и . М а н а шу с е нс иб и л -
л а н и ш ж а р а ё н и к о н о к и м и д а н е ч а - н е ч а й и л л а р с а к л а н и б б о ­
р а д и г а н « х о т и р а » Т- х у ж а й р а л а р и п а й д о б у л и ш и н и т а ъ м и н -
л а й д и .
И н ф е к ц и я н и б о ш д а н к е ч и р г а н о д а м л а р н и н г т е р и с и орас и-
60- р а е м . I V т и п д а г и у т а с е з у в ч а н л и к д а г р а н у л ё м а л а р
ш а к л а н и ш м е х а н и з м и ( K u m a r V., 1992).

---

г а т у б е р к у л и н ю б о р и л г а н и д а х о т и р а н и н г Т - х у ж а й р а л а р и а н ­
т и г е н б и л а н у з а р о т а ъ с и р г а к и р и ш и б , ф а о л л а ш а д и ( б л а с т -
т р а н с ф о р м а ц и я ва п р о л и ф е р а ц и я г а у ч р а й д и ) . Б у н а р с а био- 
л о г и к ф а о л м о д д а л а р — х а р х и л ф а о л л и к к а э г а б у л г а н л им- 
ф о к и н л а р а ж р а л и ш и г а с а б а б б у л а д и . Л и м ф о к и н л а р ж у м л а ­
с и г а к у й и д а г и л а р к ир ад и:
— м а к р о ф а г л а р м и г р а ц и я с и н и б у г и б к у я д и г а н ( и н г иб ир -
л а й д и г а н ) омил;
— н е й т р о ф и л л а р , м о н о ц и т л а р в а э о з и н о ф и л л а р х е м о т а к -
с и с и г а йул о ч а д и г а н омил ;
— х уд ди бошк,а и н т е р ф е р о н л а р с и н г а р и в и р у с г а к а р ш и
ф а о л л и к к а э г а б у л г а н г а м м а - и н т е р ф е р о н ( б у и н т е р ф е р о н
м а к р о ф а г л а р н и ф а о л л а ш т и р у в ч и в а г и с т о с и г и ш у в ч а н л и к а с о ­
сий к о м п л е к с и II с ин фи а н т и г е н л а р и н и н г х а р х и л х у ж а й р а -
л а р г а , ж у м л а д а н м а к р о ф а г л а р , э н д о т е л и а л х у ж а й р а л а р ва 
ф и б р о б л а с т л а р г а у р н а ш и б о л и ш и н и к у ч а й т и р и б о л у в ч и о ми л 
б ^ л и б х а м х и со б л а н а д и ) ;
— х а р
хил 
т у р д а г и
х у ж а й р а л а р н и ,
ж у м л а д а н
В- 
х у ж а й р а л а р ва т а б и и й к и л л е р л а р п р о л и ф е р а ц и я с и н и ж о н -
л а н т и р у в ч и и н т е р л е й к и н -
2
;
— э н д о т е л и а л х у ж а й р а л а р д а н к.он о к и м и н и т е з л а ш т и р и б ,
л и м ф о ц и т л а р ва м о н о ц и т л а р э м и г р а ц и я с и н и к у ч а й т и р у в ч и
п р о с т а ц и к л и н и ш л а н и б ч и к и ш и г а о л и б б о р а д и г а н T N F a ва 
л и м ф о т о к с и н л а р ;
— т о м и р л а р д ев ор и у т к а з у в ч а н л и г и н и к у ч а й т и р а д и г а н ва- 
з о ф а о л м о д д а л а р . Б у л а р н и н г т а б и а т и н о м а ъ л у м .
Л и м ф о к и н л а р н и н г п а й д о б у л и ш и а н т и г е н в а с е н с и б и л л а н -
г а н Т-. х у ж а й р а л а р н и н г у з и г а хос у з а р о т а ъ с и р и г а боглик. 
э к а н л и г и г а к а р а м а й , л и м ф о к и н л а р н и н г ю з а г а ч и к а р а д и г а н
т а ъ с и р и с п е ц и ф и к э м а с . М а с а л а н , с ил б а ц и л л а с и б и л а н ф а о л
х о л г а у т г а н м а к р о ф а г л а р ф а к а т с и л м и к о б а к т е р и я л а р и г а
к а р ш и т а ъ е и р к у р с а т и ш б и л а н г и н а к о л м а й , б о ш к а б а к т е р и я -
л а р г а х а м к а р ш и л и к к у р с а т а о л а д и .
А с т а - с е к и н л и к б и л а н ю з а г а ч и к а д и г а н ш у у т а с е з у в ч а н л и к
р е а к ц и я с и о р г а н и з м н и м и к о б а к т е р и я л а р , з а м б у р у г л а р , п а р а -
з и т л а р с и н г а р и к у з г а т у в ч и л а р д а н с а к л о в ч и а с о с и й о м и л д и р .
У т а с е з у в ч а н л и к р е а к ц и я с и н и н г бу х и л и у с м а г а к а р ш и и м м у ­
н и т е т в а т у к и м а л а р с и г и ш а о л м а с л и г и р е а к ц и я л а р и ю з а г а
к е л и ш и д а х а м а х а м и я т г а э г а .
Т - л и м ф о ц и т л а р г а
боглик.
ц и т о т о к с и к л и к
Т - х у ж а й р а л а р
к л о н и п а й д о б у л и ш и г а а л о к а д о р д и р . Ц и т о т о к с и к х у с у с и я т г а
э г а б у л г а н шу х у ж а й р а л а р к а т о р и г а у з л а р и х а м н иш он
х у ж а й р а н и й у к к и л а о л а д и г а н , с е н с и б и л л а н г а н C D
8
+ х у ж а й ­
р а л а р к и р а д и . Ц и т о т о к с и к х у ж а й р а л а р б е в о с и т а х у ж а й р а ­
л а р н и н г ю з а с и д а н ж о й о л г а н а с о с и й г и с т о с и г и ш у в ч а н л и к
к о м п л е к с и а н ти г е н и г а к а р ш и т а ъ е и р к у р с а т а д и . У л а р т р а н с -

---

п л а н т а т н и н г к у чи б т у ш и б к е т и ш и д а , о р г а н и з м н и н г в и р у с л и 
и н ф е к ц и я л а р ва у с м а л а р г а ч и д а м л и ( р е з и с т е н т ) б у л и ш и д а
му х и м а х а м и я т г а эга . Х у ж а й р а г а в иру с ю к к а н и д а ш у х у ж а й ­
р а ю з а с и д а ж о й л а ш г а н а н т и г е н H L A а л ь т е р а ц и я г а у ч р ай ди .
Б у н и н г н а т и ж а с и д а шу H L A а н т и г е н л а р н о р м а л H L A анти- 
г е н л а р д а н ф а р к к и л а д и г а н б у л и б б ор а д и , м а н а ш у н а р с а в и ­
р у с юк. кан н и ш о н - х у ж а й р а л а р н и й у к о т и ш г а к о д и р б у л г а н ц и ­
т о т о к с и к х у ж а й р а л а р к л о н и х о с и л б у л и ш и г а й ул о ч а д и . И н ­
ф е к ц и я ю к к а н х у ж а й р а л а р н и н г у л а р д а г и в и р у с р е п л и к а ц и я -
си б о ш л а н м а с и д а н и л г а р и л и з и с г а у ч р а ш и и н ф е к ц и я н и н г ба- 
т а м о м й у к о л и б к е т и ш и г а о л и б к е л а д и .
Ц и т о т о к с и к
х у ж а й р а л а р
ц и т о л и т и к
т а ъ с и р и н и
ю з а г а
ч и к . а р а д и г а н б у л и ш и уч ун Т - х у ж а й р а л а р р е ц е п т о р и ё р д а м и -
д а а в в а л у з н и ш о н и ни т а н и б , а ж р а т и б о л и ш и к е р а к , а н а шун- 
д а н к е й и н ц и т о т о к с и к х у ж а й р а л а р н и ш о н - х у ж а й р а б и л а н
м а х к а м а л о к а г а к и р и ш а д и . Л и з и с н и б о ш л а ш т у г р и с и д а г и х а ­
б а р т е з о р а д а , к о м п л е м е н т ж а р а ё н г а к у ш и л м а с д а н т у р иб
е т и б к е л а д и . Н и ш о н - х у ж а й р а л и з и с г а у ч р а ш и б и л а н ц и т о т о к ­
с и к х у ж а й р а л а р я н а э р к и н х а р а к а т л а н и ш г а к о д и р б у л и б ко- 
л а д и к и , ш у н а р с а у н г а б о ш к а нишон х у ж а й р а л а р н и х а м яна 
й у к к и л и б б о р и ш г а и м к о н б е р а д и . Ц и т о т о к с и к х у ж а й р а ­
л а р н и н г ц и т о л и т и к т а ъ с и р и а н т и г е н г а н и с б а т а н ж у д а узига 
хос, я ъ н и с п е ц и ф и к б ^ л а д и .
Т Р А Н С П Л А Н Т А Т Н И Н Г К У Ч И Б Т У Ш И Ш И
Р и в о ж л а н и ш м е х а н и з м и . Т р а н с п л а н т а т н и н г к у ч и б туши- 
ши, х о з и р г и ф и к р л а р г а м у в о ф и к , к у п б о с к и ч л а р н и уз ичига 
о л а д и г а н х а д д а н т а ш к а р и м у р а к к а б ж а р а ё н б у л и б , унинг 
у з а р о
б о г л а н г а н
уч т а р к и б и й
к и с м и
т а ф о в у т
к и л и н а д и :
1
) к у ч и б т у ш и ш и н д у к ц и я с и , ч у н к и ёт т р а н с п л а н т а т т ра н с-
п л а н т а ц и о н и м м у н ж а в о б б о ш л а н и ш и г а с а б а б б у л а д и ;
2
) 
т р а н с п л а н т а т г а ж а в о б а н б о ш л а н а д и г а н и м м у н р е а к ц и я ; 3) 
к у ч и б т у ш и ш г а о и д я л л и г л а н и ш р е а к ц и я с и ва я л л и г л а н и ш г а
а л о к а д о р и м м у н ж а в о б н и н г и д о р а э т ил иш и .