Тиббиёт институтлари талабалари учун уцув адабиёти

Э м б о л и я , ф и з и о л о г и и х , о д и с а д а н иборат б р л а о л а д и г а н
т р о м б о зд а н фарк, к,илиб, н у к ,у л д е я р л и п а т о л о г и к ш а р о и т л а р -
д а к у за т и л а д и .
К,он ок,ими б и л а н ок,иб б о р а д и г а н к,аттик, м о д д а , су ю к ,л и к
ё к и г а з з а р р а с и э м б о л д е б а й т и л а д и .
Э м б о л и я л и м ф а т о м и р -
л а р и д а х а м к у з а т и л и ш и м у м к и н . Э м б о л и я к у п и н ч а т р о м б л а р -
н ин г у з и л и б к е т г а н к и с м л а р и к у ч и ш и н а т и ж а с и д а б о ш л а н а д и
( т р о м б о э м б о л и я ) . Э м б о л и я л а р н и н г к у й и д а г и т у р л а р и т а ф о в у т
к и л и н а д и :
I. К,он т о м и р л а р с и с т е м а с и д а о л г а н ж о й и г а к а р а б : а ) ки- 
ч ик кон а й л а н и ш д о и р а с и э м б о л и я с и ; б) к а т т а к о н а й л а н и ш
д о и р а с и э м б о л и я с и ; в) к о п к а в е н а с и с т е м а с и э м б о л и я с и ( к а м -
д а н - к а м у ч р а й д и г а н х и л и ^ -----
И. К,он о к и м и й у н а л и ш и г а к а р а б : а ) т у г р и ( к о н о к и м и
б у й л а б ) к е т г а н ; б) р е т р о г р а д ( к о н о к и м и н и н г а к с и г а к а р а б
к е т г а н , о д а т д а , п а с т к и к а в а к в е н а д а б у л а д и г а н ) э м б о л и я ; в) 
п а р а д о к с а л э м б о л и я ( б у н д а э м б о л к а т т а к о н а й л а н и ш д о и р а ­
си в е н а л а р и д а н кич ик к о н а й л а н и ш д о и р а с и н и ч е т л а б , к а т т а
к о н а й л а н и ш д о и р а с и а р т е р и я л а р и г а т у ш а д и , х у с у с а н ю р а к
б у л м а л а р и у р т а с и д а г и о в а л т е ш и к , Б о т а л л о й у л и , у п к а д а г и
а р т е р и о - в е н о з а н а с т о м о з л а р о р к а л и ) .
I I I . З а р р а л а р ( э м б о л л а р ) н и н г м а т е р и а л и г а к а р а б : а) 
т р о м б о э м б о л и я л а р , б) ёг, в) х а в о , г) г а з , д ) т у к и м а п а р ч а л а -
ри ( х у ж а й р а л а р к о м п л е к с л а р и ) э м б о л и я л а р и , е) б а к т е р и а л
э м б о л и я л а р ( м и к р о б л а р к о л о н и я л а р и ) , ё) х а й в о н п а р а з и т л а -
ри, ж ) ёт т а н а л а р д а н и б о р а т э м б о л л а р .
Э м б о л л а р н и н г т а р к а л и б б о р и ш й у л л а р и о д а т д а к о н ( ё к и
л и м ф а ) х а р а к а т и н и н г й у н а л и ш и г а м о с к е л а д и , я ъ н и х а м м а
з а р р а л а р — э м б о л л а р о д а т д а к о н о к и м и б и л а н о к и б б о р а д и .
М а с а л а н , п а с т к и ёки у с т к и к а в а к в е н а с и с т е м а с и г а э м б о л л а р

---

т у ш и б к о л с а , у л а р о к и б б о р иб , у п к а т о м и р л а р и д а т и к и л и б
к о л и ш и му мк ин . К а т т а к о н а й л а н и ш д о и р а с и д а у л а р ч ап буй- 
р а к д а н п е р и ф е р и я г а к а р а б х а р а к а т л а н и б б о р а в е р а д и ва 
ю р а к н и н г т о ж т о м и р л а р и м и я , т а л о к , м е ъ д а - и ч а к й у л и т о ­
м и р л а р и д а т и к и л и б к о л а д и . Т у г р и э м б о л и я д е б а н а ш у н д а й
й у л б и л а н х а р а к а т л а н и б б о р г а н э м б о л и я г а а й т и л а д и . Б и р о к,
э м б о л и я л а р н и н г б у н д а й й у л и д а н икки х и л и с т и сн о б у л и ш и
м у м к и н .
Б и р и н ч и ис т и с н о р е т р о г р а д э м б о л и я б у л и б , в е н а к о н и ж у ­
д а к у п д и м л а н иб к о л г а н и д а ё ки в е н а д а н к о н т е с к а р и томонГа-- 
о к к а н и д а к у з а т и л а д и . Р е т р о г р а д э м б о л и я п а й д о б у л а д и г а н
ж о й п а с т к и к а в а к в е н а, гох,о ж и г а р в е н а с и д и р . Ана ш у н д а й
х о д и с а юз б е р г а н о д а м д а о д а т д а уч т а в а к а л и ю р а к к о п к о г и
е т и ш м о в ч и л и г и б у л а д и . Э м б о л л а р к он о к и м и г а к а р ш и йу- 
н а л и ш д а ю р ад и . У л а р й и р и к , огир, а к с а р и , б у й и н в е н а л а р и
ё к и у н с - ю р ^ к ' К а м ё р а л а р и д а ю з а г а к е л г а н т р о м б л а р д а н у з и ­
л и б ч и к к а н б у л а д и . Э м б о л л а р п а с т г а т у ш и б б о р иб , ж и г а р ,
б у й р а к ё к и ё нб ош в е н а л а р и г а т и к и л и б к о л и ш и м у мк ин .
И к к и н ч и ис т и с н о п а р а д о к с а л э м б о л и я д и р . П а р а д о к с а л э м ­
б о л и я д е й и л г а н и д а э м б о л н и н г к а т т а к о н а й л а н и ш д о и р а с и
в е н а л а р и д а н б е в о с и т а ш у д о й р а а р т е р и я л а р и г а т у ш и б к о л и ­
ши т у ш у н и л а д и . Б у х о л д а э м б о л ки ч ик к о н а й л а н и ш д о ир а с и -
ни ч е т л а б у т а д и . Ш у х и л д а г и п а р а д о к с а л э м б о л и я к у й и д а г и
х о л л а р д а к у з а т и л и ш и м у м к и н : ( j ) ю р а к б у л м а л а р и о р а с и д а г и
т у с и к н и н г о в а л д а р ч а с и б и т м а й к о л г а н и д а . О в а л д а р ч а 15— 
20
ф о и з о д а м л а р д а о ч и к л и г и ч а к о л а в е р а д и д е б х и с о б л а н а д и .
Б и р о к , п а р а д о к с а л э м б о л и я а н ч а к а м у ч р а й д и — б а р ч а эм- 
б о л л а р н и н г 1,2 ф о и з и н и т а ш к и л э т а д и . С а б а б и шук и, кон (ва 
э м б о л л а р ) н ин г ю р а к у н г б у л м а с и д а н ч а п б у л м а с и г а утиши 
уч у н у н г ю р а к б у л м а с и д а к о н д и м л а н и б к о л г а н ( ю р а к ичида- 
ги б о с и м к у т а р и л г а н ) б у л и ш и к е р а к ;
2
) у п к а а р т е р и я с и б и ­
л а н а о р т а у р т а с и д а г и а р т е р и а л йул ( Б о т а л л о й у л и ) б и т м а й
к о л г а н и д а ; 3) б а ъ з и п а т о л о г и к х о л а т л а р д а з у р б е р и б и ш л а б
т у р а д и г а н у п к а а р т е р и о в е н о з а н а с т о м о з л а р и д а н э м б о л л а р
у т г а н и д а .
Э м б о л и я руй б е р и ш и д а т о м и р д е в о р и т у з и л и ш и д а г и хусу- 
с и я т л а р , я ъ н и у н и н г а р х и т р к . т р д и к а с ц к а т т а а х а м и я т г а эга. 
ЭД а с ал ан , ч а п б у й р а к э м б о л и я с и ун г б у й р а к э м б о л и я с и г а
К а р а г а н д а к у п р о к у ч р а й д и , Ц
1
у н ки ч а п б у й р а к а р т е р и я с и
а о р т а д а н б и р м у н ч а у т к и р б у р ч а к о с т и д а ч и к и б к е л а д и . Ар- 
т е р и я н и н г у н ин г у з и д а н к у р а й и р и к р о к т о м и р д а н ч и к и б ке- 
л и ш б у р ч а г и н е ч о г л и к к и ч и к б у л с а , у н г а э м б о л у т и ш и шун- 
ч а о с о н б у л а д и в а ш у н ч а к у п р о к у ч р а й д и д е б т а х м и н к и л и ­
н а д и . Х у д д и шу с а б а б д а н б у л с а к е р а к , б ош м и я н и н г чап 
я р и м
ш а р и д а э м б о л и я
у н г я р и м
ш а р и д а г и г а К а р а г а н д а
к у п р о к к у з а т и л а д и .

---

Э м б о л л а р н и н г к а й с и т о м о н г а к а р а б
ю р и ш и , а ф т и д а н ,
о г и р л и к кучи т а ъ с и р и г а х а м к и с м а н б о г л и к д и р . Чу но н ч и , т а-
н а н и н г п а с т к и я р м и д а э м б о л л а р к у п р о к к у з а т и л а д и , к о р и н
а о р т а с и т а р м о к л а р и н и н г э м б о л и я с и м и я а р т е р и я л а р и э м б о л -
л а р и г а К а р а г а н д а к у п р о к у ч р а й д и . У п к а д а э м б о л л а р у с т к и
б у л а к л а р и д а н к у р а п а с т к и б у л а к л а р и д а к у п р о к к у з а т и л а д и .
К о н
о к и м и н и н г
ш и д д а т и
( к о н
м а с с а с и
к у п л и г и )
х а м
а х а м и я т г а эга.