Тиббиёт институтлари талабалари учун уцув адабиёти

Х у ж а й р а билан матрикснинг у за р о таъсири. 
Ж а р о х а т б и ­
т и б к е л а ё т г а н ж о й д а г и х у ж а й р а л а р н и н г х а р а к а т и , к у п а й и ш и
Х у ж а й р а д а н т аш к,аридаги м а т р и к с
т а ъ с и р и д а х а м и д о р а э т и ­
л и ш и х о з и р и с б о т э т и л г а н . М а ъ л у м к и , х у ж а й р а д а н т а ш к а р и -
д а г и , я ъ н и э к с т р а ц е л л ю л я р м а т р и к с - к о л л а г е н , г л и к о з а м и н -
г л и к а н л а р , г л и к о п р о т е и д л а р д а н ( ф и б р о н е к т и н , л а м и н и н ) д а н
и б о р а т м у р а к к а б к о м п л е к с д и р . Б у л а р н и н г о р а с и д а ф и б р о ­
н ек т и н — ю к о р и м о л е к у л а л и г л и к о п р о т е и д а л о х и д а а х а м и я т ­
га э га . У х у ж а й р а л а р ю з а с и д а , б а з а л м е м б р а н а в а п е рице л- 
л ю л я р м а т р и к с д а б у л а д и . Б у н и ф и б р о б л а с т л а р , э н д о т е л и а л
х у ж а й р а л а р , м о н о ц и т л а р и ш л а б ч и к а р а д и . П л а з м а д а хам 
х у д ди а н а ш у н д а й ф и б р о н е к т и н т о п и л а д и . Ж а р о х а т битаёт- 
г ан м а х а л д а ж а р о х а т д а г и ф и б р о н е к т и н к о н ц е н т р а ц и я с и к е с ­
ки н о р т а д и . Ж а р о х а т б и т и ш и н и н г и л к д а в р л а р и д а п л а з м а
ф и б р о н е к т и н и ф и б р и н и п л а р и д а н т а ш к и л т о п г а н в а кон лах- 
т а с и д а г и с и н ч л а р в а з и ф а с и н и б а ж а р а д и г а н т у р н и у р а б ол ад и
д е б т а х м и н к и л и н а д и . Ф и б р о н е к т и н а д г е з и в , я ъ н и ё п и ш т и р и б
о л у в ч и х о с с а г а э г а б у л г а н и у ч у н шу н а р с а э п и т е л и а л ва я л ­
л и г л а н и ш х у ж а й р а л а р и н и н г ф и б р и н синч б у й л а б у т и б бори- 
л и ш и н и т е з л а ш т и р а д и . И н а к т и в ф и б р о н е к т и н в а у н и н г ф р аг - 
м е н т л а р и х а м м о н о ц и т л а р у ч у н ва э нг м у х и м и ф и б р о б л а с т ­
л а р уч ун м у с б а т х е м о т а к с и с х о с с а с и г а э г а д и р . Ф и б р о н е к т и н -
н ин г э н д о т е л и а л х у ж а й р а л а р м и г р а ц и я с и в а к а п и л л я р л а р
х о с и л б у л и ш и ( а н г и о г е н е з и н и т е з л а ш т и р и ш и ) т а ж р и б а д а и с ­
б от э т и л г а н . Б у н д а н т а ш к а р и , у м о н о ц и т л а р д а н ф и б р о б л а с т ­
л а р у ч у н у с и ш о м и л и а ж р а л и б ч и к и ш и н и ж о н л а н т и р а д и .
Ф и б р о б л а с т л а р ж а р о х а т т о м о н и г а утиб, у з л а р и х а м т а л а й г и -
на ф и б р о н е к т и н в а I I I т и п д а г и к о л л а г е н и ш л а б ч и к а р а б о ш ­
л а й д и .
М а н а ш у к у з а т у в л а р н и н г х а м м а с и г р а н у л я ц и о н т у к и м а ­
л а р х о с и л б у л и ш и д а ф и б р о н е к т и н а с ос ий в а з и ф а н и б а ж а р а д и
д е б т а х м и н к и л и ш г а и м к о н б е р а д и . Ж а р о х а т н и н г б ит и ши ту- 
г а л л а н и ш и б и л а н ф и б р о н е к т и н ва I I I т о и ф а к о л л а г е н и с и н т е­
з и с у с а й и б к о л а д и , ф и б р о б л а с т л а р э с а я н а I т о и ф а д а г и кол- 
л а г е н н и с и н т е з л а й б о ш л а й д и .

---

У с и ш о м и л л а р и . Усиш ж а р а ё н и н и ж о н л а н т и р а д и г а н т у р л и
о м и л л а р ( ус иш о м и л л а р и ) нинг к а ш ф э т и л г а н и к а т т а д и к д а т -
га с а з о в о р д и р . Т а с в и р л а б б е р и л а ё т г а н у с и ш о м и л л а р и н и н г
с о н и у з л у к с и з к у п а й и б б о р м о к д а . Х о з и р у л а р д а н э п и д е р м а л
у с и ы о ми ли ( E G F ) , н е р в г а а л о к а д о р у с и ш о м и л и ( N G F ) ,
т р о м б о ц и т л а р д а н п а й д о б у л а д и г а н у с и ш о м и л и ( P D G F ) , м а к -
р о ф а г л а р д а н х ос и л б у л а д и г а н ^ с и ш о м и л и ( M D G F ) в а ф и б ­
р о б л а с т л а р у с и ш о м и л и ( ф и б р о б л а с т и к у с и ш о м и л и — F G )
х а м м а д а н к у р а к у п р о к у р г а н и л г а н . Б у у с и ш о м и л л а р и н и н г
Х а м м а с и п о л и п е п т и д л а р б у л и б, г о р м о н с и м о н т у з и л и ш г а э га ,
х а р хил т о и ф а д а г и х у ж а й р а л а р а н а ш у о м и л л а р т а ъ с и р и о с ­
т и д а б у л и ни ш л а ё к а т и н и к у ч а й т и р а д и . Чу н о н ч и , э п и д е р м а л
у с и ш о ми ли т а ъ с и р и о с т и д а х а р х и л т о и ф а д а г и э п и т е л и а л
х у ж - а й р а л а р г и н а э м а с , б а л к и ф и б р о б л а с т л а р , г л ия х у ж а й р а ­
л а р и , б у й р а к х у ж а й р а л а р и х а м б у л и н а б о ш л а й д и . Н е р в г а
а л о к . а д о р у си ш о м и л н и н г н ишо н х у ж а й р а л а р и б и р и к т и р у в ч и
т у к и м а х у ж а й р а л а р и ( ф и б р о б л а с т л а р ) б и л а н с и л л и к м у с к у л
х у ж а й р а л а р и д и р . М а к р о ф а г л а р д а н х о с и л б у л а д и г а н у с и ш
о м и л и ф и б р о б л а с т л а р в а э н д о т е л и а л х у ж а й р а л а р г а т а ъ с и р
у т к а з а д и .
М а н а
шу 
х о л л а р н и н г
х а м м а с и д а
н и ш о н
х у ж а й р а л а р н и н г ю з а с и д а у с и ш о м и л л а р и у ч ун у з и г а хос ре- 
ц е п т о р л а р и б у ла д и .
П р о л и ф е р а ц и я л а н а ё т г а н
х у ж а й р а л а р
ж а р о х а т г а
^ т и б ,
к у ш м и х у ж а й р а л а р ва х у ж а й р а д а н т а ш к а р и м а т р и к с д а н ке- 
л а ё т г а н с и г н а л л а р о с т и д а б у л и н и ш д а н т у х т а й д и . Д е м а к ,
у с м а п р о л и ф е р а ц и я с и д а н ф а р к к и л и б , х у ж а й р а л а р н и н г р ег е -
н е р а ц и я г а а л о к а д о р к у п а й и ш и и д о р а э т и б б о р и л а д и в а ж а -
р о х а г б итиб б у л и ш и б и л а н т у х т а б к о л а д и .