Тиббиёт институтлари талабалари учун уцув адабиёти

т р о м б о ц и т л а р н и н г ф а о л л а ш у в и г а
о л и б б о р а д и г а н
j foduca д е б к а р а л а д и . Ф а о л х о л г а у т г а н
т р о м б о ц и т л а р ипс имон у с и м т а л а р и б у л г а н ю л д у з с и м о н ш а к -
л г а к и р а д и .
Т р о м б о ц и т л а р н и н г
с у б э н д о т е л и а л
к о л л а г е н г а
ё п и ш и б
к о л и ш и у л а р д а б у л а д и г а н А Д Ф , с е р о т о н и н , г и с т а м и н , а д р е ­
н а л и н ва к он и в и ш и д а и ш т и р о к э т а д и г а н б о ш к а б а ъ з и о м и л ­
л а р , ж у м л а д а н т р о м б о к с а н (Afc, н и н г а ж р а л и б ч и к и ш и г а о л и б
б о р а д и . Б у л а р н и н г и чи да т р о м б о ц и т л а р н и н г г у ж л а н и ш и н и
к у ч а й т и р а д и г а н А Д Ф " ' а ж р а л и б ч и к и ш и х а м м а д а н
м у х и м 
х и с о б л а н а д и . Т р о м - б е ц й т л а р н и н г г у ж л а н и ш и , я ъ н и а г р е г а ц и я -
л а н и ш и а в в а л и г а т а б и а т а н к а й т а р ( в а к т и н ч а л и к г е м о с т а т и к
т и к и н л а р к у р и н и ш и д а ) б у л а д и . К е й и н ч а л и к т р о м б и н , т р о м ­

---

б о к с а н (Ajy^ т р о м б о ци т л а р 
11
и н г к а й т м а с „ „ б у л к б г у ж л а н и ш и г а
о л и б к е л а д и г а н о м и л л а р т а ъ с и р и о ст и д а , А Д Ф ^ м и к д о р и н и н г
к у п а й и б б о р и ш и н а т и ж а с и д а к о н п л а с т и н к а л а р и — т р о м б о ­
ц и т л а р к и с к а р а д и ва кон л а х т а с и н и н г т о р т и л и б к а т т и к л а ш и б
б о р и ш и г а ( р е т р а к ц и я с и г а ) о л и б к е л а д и .
Т р о м б о ц и т л а р д а н а ж р а л и б ч и к а д и г а н к а л ь ц и й п р о с т а ­
г л а н д и н л а р э н д о п е р о к с и д л а р и ( ТХА?) х о с и л б у л и ш и н и жон- 
л а н т и р а д и , б у л а р т о м и р л а р н и т о р а й т и р у в ч и м о д д а булиб, 
т р о м б о ц и т л а р н и н г г у ж л а н и ш и г а о л и б б о р а д и . У л а р п роста- 
ц и к л и н а н т а г о н и с т и б у л и б х и с о б л а н а д и .
Т Х А
2
б и л а н проста-
ц и к л и н у р т а с и д а г и у з а р о таъеир, о д а м т р о м б о ц и т л а р и ф у н к -
ц и я с и у з г а р и ш и н и н г а с о с и й м е х а н и з м и н и т аш кил этади. Н о р ­
м а л у о л а т д а б у м е х а н и з м
т ром б оцит лар г у ж л а н и ш и ва
тромб х;осил б у л и ш и г а й у л щ уйм айди, э ндот елий з а р а р л а н г а н
п а й т л а р д а
эса, 
гемостатик тик,ин 
х;осил 
б у л и ш и г а о л и б
б о р а д и .
Т о м и р з а р а р л а н г а н ж о й д а х о с и л б у л г а н к о н л а х т а с и х а р 
х ил ф у н к ц и я л а р н и б а ж а р а д и : т р о м б о ц и т л а р д а н и б о р а т ушбу 
м а с с а м а й д а т д д ц щ л а р д ан~кон о к и шини т у х т а т и ш и, йир и к то- 
м и р л а р д а э с а т р о м б о ц и т л а р ю з а с и д а б у л а д и г а н в а ф о с ф о л и ­
п ид к о м п л е к с и д а н т а ш к и л т о п г а н I I I о м и л ё р д а м и д а коагу- 
л я ц и я г а с а б а б б у л и ш и м у м к и н . Б у х о д и с а г о я т д а мухим 
а х а м и я т г а э г а , ч у н к и к о а г у л я ц и я ж а р а ё н и у з и н и н г х а м м а
б о с к и ч л а р и д а х а м ф о с ф о л и п и д ю з а г а м у х т о ж б у л а д и .
Ш у н д а й к и л и б , т р о м б о ц и т л а р ю з а с и ш у х у ж а й р а н и н г
г у ж л а н и ш и н и б о ш л а б б е р у в ч и т р о м б и н т у п л а н и б б о ра д иг а н
бир ж о й в а з и ф а с и н и а д о э т а д и . Ф и б р и н ( к о а г у л я ц и я н а т и ж а ­
с и д а х о е й л б у л а д и г а н о х и р г и м а х с у л о т ) г у ж л а н и б , ко л га н
т р о м б о ц и т л а р н и б и р - б и р и г а
м а х к а м ё п и ш т и р а д и ( цемент- 
л а й д и ) .
К о н н и
и в и т у в ч и
с и с т е м а г е м о с т а т и к ж а р а ё н н и н г
у ч ин чи т а р к и б и й к и с м и д и р . К о н иви ши х уд ди б и р ш а л о л а г а
у х ш а б у т а д и , я ъ н и б у н д а п р о ф е р м е н т л а р ( ф а о л м а с о м и л л а р )
б и р м а - б и р ф а о л х о л г а у т и б б о р а д и - д а , п и р о в а р д и тр омб и н
э р и г а н х о л д а г и п л а з м а ф и б р и н о г е н и н и э ^ й м а й д и г а н фи бри н
о к с и л и г а
а й л а н т и р а д и
( 3 8 - р а е м ) .
Кон
и в и ш и н и н г т урли 
б о с к и ч л а р и д а ф е р м е н т л а р, п р о ф е р м е н т м о д д а с и ва 
1
£офак- 
т о р д а н и б о р а т к о м п л е к с л а р х о с и л Т г у л и б б о р а д и . У л а р т р с Уй ^ 
б о ц и т л а р н и н г ф о с ф о л и п и д ю з а с и д а т у п л а н и б б о р и б , к а ль ц и й
и о н л а р и ёрдам^идаТх а к л а н и б т у р а д и? "Тро м б а н а ш у ко'мплекс 
х о с и л б у л г а н ж о й д а , я ъ н и ф а о л л а р и т р о м б о ц и т л а р юз ас ид а 
ю з а г а к е л и ш г а м о й и л б у л а д и .
Т р о м б х о с и л б у л и ш и н и н г м у х и м р е а к ц и я с и X о м и л н и н г Ха 
о м и л г а а й л а н и ш и д и р . К о н и в и ш и д а к у й и д а г и л а р ишт ир ок 
э т а д и :
1
) к о н и в и ш и н и н г п л а з м а о м и л л а р и ( п р о к о а г у л я н т -

---

л а р ) ,
2
) кон и в иш и ни н г т у к и м а ( т о м и р л а р ) в а 3) х у ж а й р а л а р
о м и л л а р и ( т р о м б о ц и т а р , э р и т р о ц и т а р о м и л л а р ) .