Thesis · July 019 doi: 10. 6084/ figshare. 14381348. v1 Citations reads 740 author: Some of the authors of this publication are also working on these related projects

3.2. Ishlab chiqilgan tavsiyalarni iqtisodiy samaradorligini baholash 
 
Yo‘l poyining zichlanganlik darajasini baholashni takomillashtirish 
bo‘yicha qilingan tavsiyalarning iqtisodiy samaradorligini amaldagi mavjud 
zichlanganlikni baholash uslublar va taklif qilinayotgan uslublarni taqqoslash 
orqali aniqlandi. 
Bunda amaldagi uslublar yordamida yo‘l poyining zichlanganlik 
darajasini baholashning vaqt meyorlari va joriy narxlarini taklif qilinyotgan 
uslublarning vaqt meyorlari va narxlari solishtirildi. 
Amaldagi yo‘l poyinig zichlanganlik darajasini baholash uslublarining 
vaqt me’yorlari va narxlari quyidagi 3.2-jadvalda keltirilgan. 
Amaldagi yo‘l poyining zichlanganlik darajasini baholash uslublari uchun vaqt 
me’yorlari va narxlar [25] 
3.2-jadval 
№ 
Bajariladigan sinov va aniqlanadigan 
ko‘rsatkichning nomi 
Vaqt 
me’yori, 
soat 
Narxi, 
so‘m 
1 Kesuvchi xalqa yordamida gruntning zichligini 
aniqlash 
0.30 
50125.4 
2 DorNII urgichi yordamida yo‘l poyining 
zichlanganlik koeffitsientini aniqlash 
0.2 
33416.9 
3 Progibomer yordamida yo‘l poyining zichlanganlik 
koeffitsientini aniqlash 
0.12 
20050.2 
4 Xajm almashtirish usuli yordamida yo‘l poyini 
zichlanganlik koeffitsientini aniqlash 
0.50 
83542.3 
 
3.2-jadvalda keltirilgan ma’lumotlar bilan solishtirish maqsadida taklif 
qilinayotgan uslublar uchun vaqt meyorlarini xronometraj qilib aniqlandi va 
narxi amaldagi uslublar narxlaridan kelib chiqib belgilandi (3.3-jadval). 
“Terratest 5000 Blu” va “PDU MG-4 Udar” qurilmalari yordamida yordamida 
yo‘l poyining zichlanganlik darajasini baholashning vaqt me’yorlari va narxlari. 
3.3-jadval 
№ 
Bajariladigan sinov va aniqlanadigan 
ko‘rsatkichning nomi 
Vaqt 
me’yori, 
soat 
Narxi, 
so‘m 
1 
Terratest 5000 Blu qurilmasi yordamida 
zichlanganlik darajasini baholash 
0.06 
10025.1 
2 
PDU MG-4 Udar qurilmasi yordamida 
zichlanganlik darajasini baholash 
0.13 
21721.5 
Magistrlik_Dissertatsiyasi_Soataliyev R.R.

---

62 
 
Taklif qilinayotgan va amaldagi zichlanganlik darajasini baholash narxlari 
o‘rtasidagi farqmi quyidagi 3.2-rasmdagi grafikdan ko‘rishimiz mumkin. 
3.2-rasm. Taklif qilinayotgan va amaldagi zichlanganlik darajasini baholash 
narxlari 
Yuqoridagi 3.2, 3.3- jadvallar ma’lumotlari asosida 6 ta uslubda 100 ta 
sinov o‘tkazish narxlarini xissoblandi (3.4-jadval). 
Amaldagi va taklif qilinayotgan uslublar yordamida yo‘l poyining zichlanganlik 
darajasini 100 ta nuqtada baholash narxlar 
3.4-jadval 
№ 
Bajariladigan sinov va aniqlanadigan ko‘rsatkichning nomi 
O‘lchovlar 
soni 
Narxi, so‘m 
1 
Kesuvchi xalqa yordamida gruntning zichligini aniqlash 
100 
5012540 
2 
DorNII urgichi yordamida yo‘l poyining zichlanganlik 
koeffitsientini aniqlash 
100 
3341690 
3 
Progibomer yordamida yo‘l poyining zichlanganlik 
koeffitsientini aniqlash 
100 
2005020 
4 
Xajm almashtirish usuli yordamida yo‘l poyini 
zichlanganlik koeffitsientini aniqlash 
100 
8354230 
5 
Terratest 5000 Blu qurilmasi yordamida zichlanganlik 
darajasini baholash 
100 
1002510 
6 
PDU MG-4 Udar qurilmasi yordamida zichlanganlik 
darajasini baholash 
100 
2172150 
Taklif qilinayotgan uslublarni amaldagi uslublarga nisbatan iqtisodiy 
samaradorligini 100 ta sinov misolida 3.4-jadval ma’lumotlaridan foydalanib 
aniqlandi (3.5-jadval). 
3.4-jadval 
Magistrlik_Dissertatsiyasi_Soataliyev R.R.

---

63 
Taklif qilinayotgan uslublarning amaldagi uslublarga nisbatan iqtisodiy 
samaradorligi 
№ 
Bajariladigan sinov va aniqlanadigan 
ko‘rsatkichning nomi 
Amaldagi uslublarga 
nisbatan iqtisodiy 
samaradorlik, so‘m 
Terratest 
5000 Blu 
PDU MG-
4 Udar 
1 Kesuvchi xalqa yordamida gruntning zichligini 
aniqlash 
4010030 
2840390 
2 DorNII urgichi yordamida yo‘l poyining 
zichlanganlik koeffitsientini aniqlash 
2339180 
1169540 
3 Progibomer yordamida yo‘l poyining zichlanganlik 
koeffitsientini aniqlash 
1002510 
-167130 
4 Xajm almashtirish usuli yordamida yo‘l poyini 
zichlanganlik koeffitsientini aniqlash 
7351720 
6182080 
Xulosa qilib shuni aytish mumkinki Terratest 5000 Blu qurilmasi 
yordamida 100 ta nuqtada zichlanganlik darajasini baholash Kesuvchi xalqa 
uslubiga nisbatan 4010030 so‘m, DorNII urgichi uslubiga nisbatan 2339180 
so‘m, progibomer yordamida zichlanganlikni baholash uslubiga nisbatan 
1002510 so‘m, xajm almashtirish uslubiga nisbatan 7351720 so‘m iqtisodiy 
samaradorlikni tashkil qiladi. 
Sinovlar 100 ta nuqtada PDU MG-4 qurilmasida bajarilganda esa iqtisodiy 
samaradorlik kesuvchi xalqa uslubiga nisbatan 2840390 so‘m, DorNII urgichi 
uslubiga nisbatan 1169540 so‘m, xajm almashtirish uslubiga nisbatan 6182080 
so‘m. O‘rtacha hisobda 100 ta sinov o‘tkazish uchun Terratest 5000 Blu 
qurilmasi qo’llanganda boshqa uslublarga nisbatan 3675860 so‘m, PDU MG-4 
Udar qurilmasi qo‘llanganda esa 2506220 so‘m iqtisodiy samaradorlikka 
erishiladi. 
3.4-jadval ma’lumotlari shuni ko‘rsatadiki PDU MG-4 qurilmasida 
zichlanganlikni baholash uslubini progibomer yordamida zichlanganlikni 
aniqlash uslubiga nisbatan iqtisodiy samarador deb bo‘lmaydi. Lekin PDU MG-
4 qurilmasi yordamida zichlanganlikni baholashda o‘qiga tushadigan og’irlik 10 
tonnadan kam bo‘lmagan yuk avtomobili talab qilnmasligi, sinov o‘tkazuvchi 
hodimlar soni kamligi sabab ushbu uslubni ham samarador deb aytish mumkin. 
Magistrlik_Dissertatsiyasi_Soataliyev R.R.

---

65 
Uchinchi bob bo‘yicha xulosalar 
Qilingan tavsiyalar va ularning aniqlangan iqtisodiy samaradorligiga 
asoslanib quyidagi xulosalarga kelish mumkin: 
1.
Ushbu bobda yo‘l poyining zichlanganlik darajasini Terratest 5000 Blu
va PDU MG-4 Udar qurilmalari yordamida baholashni takomillashtirish 
bo‘yicha tavsiyalar ishlab chiqildi. 
2.
Terratest 5000 Blu qurilmasi yordamida 100 ta nuqtada zichlanganlik 
darajasini baholash Kesuvchi xalqa uslubiga nisbatan 4010030 so‘m, DorNII 
urgichi uslubiga nisbatan 2339180 so‘m, progibomer yordamida zichlanganlikni 
baholash uslubiga nisbatan 1002510 so‘m, xajm almashtirish uslubiga nisbatan 
7351720 so‘m iqtisodiy samaradorlikni tashkil qiladi. 
3.
Sinovlar 100 ta nuqtada PDU MG-4 qurilmasida bajarilganda esa 
iqtisodiy samaradorlik kesuvchi xalqa uslubiga nisbatan 2840390 so‘m, DorNII 
urgichi uslubiga nisbatan 1169540 so‘m, xajm almashtirish uslubiga nisbatan 
6182080 so‘m. 
Magistrlik_Dissertatsiyasi_Soataliyev R.R.

---

66