The economy of enterprise

Примечание [IK2]:  
 
19 

---

Fanning  maqsadi  ta’lim  olayotganlarga  amaliy  iqtisodiy  bilimlarni, 
shuningdek,  mustaqil  fikrlash  hamda  olingan  axborotlar  va  mustaqil  o’rganish 
yordamida  korxona  iqtisodiyoti  muammolari(masalalari)  bo’yicha  qaror  qabul  qilish 
ko’nikmalarini  singdirishdadir.  Yanayam  aniqroq  aytadigan  bo’lsak,  gap  bo’lajak 
mutaxassislarni  ishlab  chiqarishni  tashkil  qilish,  rejalashtirish  va  boshqarish 
vazifalarini  malakali  tarzda  hal  qilish,  korxonaning  xarajat  va  daromadlari  qanday 
yuzaga  kelishi  hamda  ishlab  chiqarish  samaradorligini  oshirish  imkoniyati  mavjud 
bo’lgan yo’llarni topish haqida bormoqda. 
Biroq  shuni  ham  unutmaslik  kerakki,  istalgan  bilimlar  doimo  to’ldirib  va 
mukammallashtirib  borilmas  ekan,  eskirib  qolishi  hamda  korxonalar  hayotida 
vujudga  keluvchi  turli  xil  vazifalarni  hal  qilishga  yaramay  qolishi  mumkin.  Gap 
shundaki, fan-texnika va iqtisodiyotning rivojlanishi qo’shimcha bilimlar chegarasini 
kengaytiradi  hamda  korxona  xodimlarining  hozirgi  kun  talablariga  javob  beruvchi 
bilim,  ko’nikma  va  malakaga  ega  bo’lishlarini  talab  qiladi.  Shu  sababli  olingan 
axborotlar,  o’rganilgan  formula,  atama  va  kategoriyalar  bilan  cheklanib  qolish 
yaramaydi.  Ularni  doimiy  ravishda  to’ldirib,  fan  va  xo’jalik  amaliyotining  so’nggi 
yutuqlari  asosida  rivojlantirib  borish  lozim.  Olingan  bilimlar  faqat  shu  asosdagina 
amaliyotda  qo’llanib,  jamiyatning  bevosita  ishlab  chiqarish  kuchiga  aylanishi 
mumkin. 
«Korxona  iqtisodiyoti»  fan  sifatida  boshqa  iqtisodiy  fanlar  bilan,  jumladan, 
«Iqtisodiy  nazariya»,  «Mikro  va  makroiqtisodiyot»,  «Sanoat  iqtisodiyoti», 
«Korxonalarda  ishlab  chiqarishni  tashkil  qilish»,  «Logistika»  bilan  chambarchas 
bog’liq  bo’lib,  unda  korxonalarning  tashkiliy  tuzilmasidan  tashqari  joriy  va 
istiqboldagi  ishlab  chiqarishni  rejalashtirish,  mehnat  iqtisodiyoti  va  sotsiologiyasi  
o’rganiladi hamda mehnatni tashkil qilish va haq to’lashning asoslari ishlab chiqiladi. 
«Korxona  iqtisodiyoti»  korxonalar  faoliyati  va  butun  xalq  xo’jaligi 
rivojlanishining  miqdor  ko’rsatkichlarini  sifat  ko’rsatkichlaridan  ajralmagan  holda 
o’rganuvchi  «Iqtisodiy  statistika»  bilan,  shuningdek,  joriy  va  istiqboldagi  ishlab 
chiqarishni  hamda  ishlab  chiqarish  texnologiyalarini  rivojlantirish  uchun  zarur 
bo’lgan «Korxonalar xo’jalik faoliyatining tahlili» bilan ham bog’liq. Gap shundaki, 
korxonalar 
hayotida 
ro’y 
berayotgan 
iqtisodiy 
jarayonlarni 
texnika 
va 
texnologiyalarni  bilmasdan  o’rganishning  iloji  yo’q.  Fan-texnika  taraqqiyoti 
sharoitlarida texnika va texnologiyada jadal sur’at bilan  yuz berayotgan o’zgarishlar 
nafaqat  ishlab  chiqarish  xususiyatlarida,  balki  ayirboshlash,  taqsimlash  va  iste’mol 
qilish hamda ishlab chiqarishning iqtisodiy natijalarida ham aks etadi va shu sababli 
mazkur fanni o’rganishda hisobga olinmasligi mumkin emas. 
Mazkur  fanning  “Korxonalar  xo’jalik  faoliyatining  tahlili”  fani  bilan  o’zaro 
aloqasini  alohida  ko’rsatib  o’tish  kerak.  Bunda  ishlab  chiqarishning  moliyaviy  va 
boshqa  jihatlariga  baho  berish,  zahiralarni  aniqlashdan  tashqari,  bashoratlash 
yordamida  korxona  rivojlanishining  istiqbollari  aniqlanadi.  Xorijiy  mamlakatlar 
amaliyotining  guvohlik  berishicha,  korxona,  firma  va  kompaniyalarning  ko’pchiligi 
ishlab  chiqarish  menedjerlari  va  iqtisodchilarning  yuqori  kasb  malakasi  va  o’z 
sohasidagi chuqur bilimlari evaziga muvaffaqiyatlarga erishib, yuqori daromadga va 
ishlab  chiqarish  imidjiga  ega  bo’lmoqda.  Shu  sababli  korxona  iqtisodiyotini  yaxshi 
bilishning  o’zi  kamlik  qilib,  bo’lajak  mutaxassisning  iqtisodiy  fikrlash  doirasini 
 
20 

---

kengaytirish  va  uning  xalq  xo’jaligida  o’z  o’rnini  topishini  shakllantiruvchi  boshqa 
iqtisodiy, texnikaviy hamda texnologik fanlar majmuasini ham bilish talab qilinadi.