The economy of enterprise

 
1.3. «Korxona iqtisodiyoti» fanining  ob’ekti, predmeti, maqsadi va boshqa 
fanlar bilan aloqasi 
 
«Korxona  iqtisodiyoti»  xuddi  boshqa  fanlar  kabi  birinchi  o’rinda  o’rganish 
funktsiyasini  bajaradi.  Uning  mahsulot  ishlab  chiqarish  moddiy-texnika  resurslarini 
sarf  qilishni  talab  qilishi  bilan,  xodimlar  mehnati  ularga  haq  to’lash  va 
rag’batlantirishning  boshqa  shakllari  bilan, daromad  hajmi  esa xarajatlar  miqdori  va 
bahoni  shakllantirish  bilan  bog’liq  bo’lgan  qo’shma  korxonalarda  sodir  etiluvchi 
hodisa  va  jarayonlarni  o’rganishi  va  izohlashi  mo’ljallangan.  Bunda  gap  qandaydir 
omillarni  oddiy  tarzda  konstatatsiya  qilish  haqidagina  emas,  balki  korxonalar 
iqtisodiy  hayotining  mohiyatini  anglash,  ularning  iqtisodiy  ahvolini  yaxshilash 
yo’llarini  tanlash,  baholash  va  tahlil  qilish,  eng  muhim  iqtisodiy  jarayonlarni 
prognozlashtirish va modellashtirish haqida ham boradi. 
Mazkur  fanning  tadqiqotlari  ob’ekti  -  bu  kichik,  o’rta  va  yirik  korxonalar 
bo’lib,  ular  turli  mulk  shakliga  ega  bo’ladi  hamda  O’zbekiston  Respublikasining 
qonunchiligi  asosida  tashkil  qilinadi.  Hozirgi  kunda  iqtisodiy  faoliyatning,  moddiy 
ishlab  chiqarishning  joriy  va  istiqbolli  rivojlanish  strategiyasi  hamda  mamlakat 
iqtisodiy  salohiyatini  mustahkamlashning  asosiy  og’irligi  aynan  korxonalar  “elkasi” 
ga yuklatilmoqda. 
Korxona  iqtisodiyotning  bir  bo’g’ini  bo’lib,  unda  eng  malakali  kadrlar 
mujassamlangan  hamda  samarali  boshqaruv  -  menedjment  qo’llanib,  resurslardan 
oqilona  foydalanish  va  zamonaviy  texnika  va  texnologiyalardan  foydalanish 
masalalari  hal  qilinadi.  Ishlab  chiqarilayotgan  mahsulotlarning  yuqori  sifat 
ko’rsatkichlarini  saqlagan  holda  xarajatlarni  minimallashtirish  va  daromad(foyda)ni 
maksimallashtirish deyarli har bir korxonaning asosiy vazifasi hisoblanadi. 
Fanning  predmeti  bozor  munosabatlari  sharoitlarida  korxonalar  faoliyatining 
nazariy  va  amaliy  asoslarini,  korxonalar  faoliyatida  iqtisodiy  qonuniyatlarning 
namoyon  bo’lishini,  shuningdek,  ularning  ishlab  chiqarish  va  xo’jalik  faoliyati 
samaradorligini reurslardan oqilona foydalanish, ratsional boshqaruv, investitsion va 
tadbirkorlik faolligi asosida oshirish yo’llarini aniqlash bilan ifodalanadi.