FIFO usulida bozor narxlarining o'zgarishi bilan bevosita bog'liq. Inflyatsiyani oshirish bilan, usuldan foydalanish daromad solig'ining oshishiga tahdid soladi.
Teskari vaziyatda aktsiyalar narxini pasaytirishda, daromadning majburiyatlari pasayishi kafolatlanadi. Foydalanish joylari faqat xronologik tizimga asoslangan FIFO qiymati hisob-kitob qilish, bu usulni muvaffaqiyatli qo'llash imkonini beradi
tez buziladigan mahsulotlar bilan ideal moslik;
omonat zaxiralarining past darajasini ta'minlash;
yuridik shaxslarning ba'zi toifalari uchun foydali bo'lishi mumkin bo'lgan korxonaning iqtisodiy ahamini oshirish; xarajatlarni rejalashtirish jarayonining asorati;
korxonalarni boshqarish va qo'shimcha faoliyatni bashorat qilish.
LIFO usulining zarari shundaki, inflyatsiya sharoitida tashkilotdagi qoldiq materiallarning narxi past baholanadi.
Ushbu usulning afzalliklari shundan iboratki, zaxiralar navbati bilan bozor bahosi bo'yicha hisobga olinadi va foyda aslida haqiqatdir. inflyatsiya sharoitida daromad solig'ini to'lashni kechiktirishdir. daromad solig'ining kamroq miqdori to'lanadi.
2. TMZ
Тovar-moddiy zahiralarini uzluksiz (doimiy) hisobga olish tizimini mohiyati shundaki, bunda tovar-moddiy zahiralarining kelishi (sotib olinishi) va chiqib ketishi balans hisobvaraqlarida muntazam va batafsil ravishda aks ettirib boriladi. Bu usulning afzalligi shundaki, zahiralar harakati ustidan doimo nazorat qilish, ularni turlari bo’yicha hajmi va sarflangan qismi haqidagi axboratlarni muntazam olib borish hamda sotilgan mahsulotlarni tan-narxini aniqlab borish imkoniyatlariga ega bo’linadi. Demak, bu tizimni qo’l-laganda ТMZlarni boshqarish va zahiralarni optimal hajmini ta’minlash mum-kin.
Тovar-moddiy zahiralarini davriy hisobga olish tizimini mohiyati shundaki, bunda ТMZlarini har biri bo’yicha batafsil hisob yuritilmaydi, balki xarajat-larning vaqtinchalik hisobvaraqlar yordamida hisobga olib boriladi va inven-tarizatsiya natijasi bo’yicha zahiralar qoldig’i ma’lum bo’lgandan keyingina ular tannarxi aniqlanadi.
ТMZlarini davriy hisobga olishning (ko’pincha savdo tashkilotlarida sama-rali foydalanib,) asosiy xususiyatlariga quyidagilar kiradi:
ТMZlarini har biri bo’yicha batafsil hisob yuritilmaydi;
sotib olingan ТMZni hisobga olish uchun maxsus vaqtinchalik hisobvraq-dan foydalaniladi;
ТMZlar hisobvarag’ida yil boshidagi qoldiq inventarizatsiya o’tkazil-maguncha o’zgarmay turadi;
Formula: Davriy
Z K + Z R = Z T + Z K 1 = Z R , b u n d a
ZK - hisobot davri boshiga bo’lgan TMZ qoldig’i;
ZR - kelib tushgan TMZ;
ZT – sotishga tayyor TMZ tannarxi;
ZK1 - hisobot davri oxiriga bo’lgan TMZ tannarxi;
ZR – sotilgan TMZ tannarxi.
Do'stlaringiz bilan baham: |