Texnologiyasida

29-Ma’ruza
Kutuvchi bloking-generator
Yuqorida ko‘rib chiqilgan bloking-generator sxemasini kutish rejimiga o‘tkazish uchun VT1 tranzistorini yopish kerak, ishga tushirish uchun esa bazaga ochuvchi kuchlanish berish kerak. 10.4 a,b-rasmlarda kutuvchi bloking-generatorlarning sxemalari keltirilgan. Har ikkala sxemada ham tranzistor musbat kuchlanish bilan yopiladi. va bloking-generator teng holatli holatda bo‘ladi. Vaqt belgilovchi kondensator S razryadlanadi yopilishini alohida siljituvchi manba (a sxema) va kuchlanish bo‘luvchisi (b-sxema). Musbat kuchlanish, bazaga emitterga nisbatan berilayotgan, tranzistorni yopishni ta’minlash lozim. Bunda kuchlanish a) sxema uchun: ;
.
Tavsiya etiladi .
b) Sxema uchun ;
.

Tavsiya etiladi . Bu bo‘luvchi kuchlanishi orqali ta’minlanadi.

a)

b)
10.4-rasm. Kutuvchi bloking-generatorni ishga tushirish sxemasi
Bunday baza-emitter kuchlanishida tranzistor o‘tishida to‘liq yopiq bo‘ladi. Kondensator - qiymati quyidagi ifodadan aniqlanadi:
.

a) ketma-ket ishga tushirish

b) parallel ishga tushirish

10.5-rasm. Bloking-generatorni ketma-ket va parallel ishga tushirish sxemalari
VT1-tranzistorini ishonchli yopilishini ta’minlash uchun, ishga tushiruvchi impuls parametrlari manfiy bo‘lib, moduli jihatidan 2-2,5 marotaba tranzistorni yopuvchi kuchlanishdan katta, kengligi esa shakllanuvchidan kichik, ya’ni:

• 
  ;
  
• 
  .
  

Ishga tushiruvchi impuls kelishidan so‘ng, generatorda regenerativ jarayon boshlanib, old fronti shakllanadi impuls tomi va orqa fronti avvalgi qurilgan ossillogramma kabi. Bundan so‘ng, sxema kutish rejimiga o‘tadi. Tormozlangan bloking-generatorni ishga tushirishni ikki xil usuli mavjud (10.5. a,b): rasmga qarang a) ketma-ket; b) parallel.
Ishga tushirishni ketma-ket uslubida, ishga tushiruvchi impuls tranzistor bazasiga ketma-ket ulanadi. Bunda ishga tushiruvchi impuls manbai kichik ichki qarshilikka ega bo‘lishi lozim. SHuning uchun sxema VT1 tranzistorli emitter kaytargich bilan to‘ldirilgan. +aysiki kichik chiqish qarshiligiga ega va VT2 tranzistorining baza zanjiriga ulangan. Agarda ishga tushiruvchi impuls Yuqori ichki qarshilikka ega bo‘lsa, parallel ishga tushiruvchi sxema qo‘llaniladi.
Ishga tushiruvchi impuls tranzistorni ochishi va uni qirqishdan aktiv sohaga o‘tkazishshi lozim, shuning uchun, kollektordagi kuchlanish 12 V atrofida musbat kuchlanish ortishiga ega bo‘ladi. Ishga tushirish kuchlanishini bo‘lishi tavsiya etildi.