Texnologiyasi

8.Keys-stadi texnologiyasi 
          
 “Case” so’zi, lotincha  “casus”- “voqea, hodisa” so’zidan kelib chiqqandir. 
Boshqacha  aytganda,  bu  tushuncha  hayotda  yuz  beradigan  qandaydir  voqea  yoki 
hodisani, aniq  bir vaziyatning tafsilotini anglatadi. Umuman olganda, keys – stadi 
(aniq  bir  holat  yoki  vaziyat),  muayyan  jarayonida  sodir  bo’ladigan  haqiqiy 
voqeg’likni  so’zlar,  raqamlar,  obrazlarda  ifoda  etishda  namoyon  bo’ladi.  Bundan 
tashqari,  bu  ifoda  ta`lim  sohasida,  hodisa  yoki  vaziyatni  tadqiq  etish  uchun 
ishlatiladigan  axborot,  stenografiya  sifatida  qo’llaniladi.  Keys-stadi  hodisa  yoki 
vaziyatni oddiy tafsilotidan farqli o’laroq, u o’quv materialini o’zlashtirish uchun 
ko’maklashuvchi  axborotni  o’z  ichiga  oladi,  bunga  duch  kelgan  muammoni 
aniqlash va  uning  yechim  yo’llarini izlash  orqali  erishiladi.  Keys-stadi,  muayyan 
o’quv  maqsadli  bilim  olish  vositasi  sifatida  ishlab  chiqilishi  zarur.  Ushbu 
maqsadlar  keng  ko’lamli  bo’lib,  axborotlar,  ma’lumotlar  yoki  tafsilotlar  bilan 
ta’minlanishini  nazarda  tutadi,  ular  muayyan  qarashlar    yoki  usullarni  namoyish 
etishda  qo’llanilishi  mumkin.    “Keys-stadi”  atamasini  o’qitish  va  tadqiq  etish 
yo’nalishlarida qo’llashda turlicha yondashish zarurligini alohida qayd etish lozim.  
 “Keys-stadi”  yordamida  o’qitishda  muammolar  aniqlanadi,  yechimlar 
topiladi, tavsiyalar ishlab chiqiladi.  
Sifatli  keys-stadilar,  ularni  tayyorlash,  rasmiylashtirish  va  tekshirish 
uchun  ko’p  vaqt  talab  etadi.  SHu  bilan  birga  to’g’ri  tuzilgan  va  o’quv  faniga 
kiritilgan  keys-stadi,  fanni  o’zlashtirishda  ko’zlangan    natijalarga  erishishga 
imkoniyat beradi. 
Ishchan  keys-stadilar  tuzishning  quyidagi  ketma-ketligiga  rioya  qilinish 
tavsiya etiladi:  

 
Keysni o’rganish maqsad va vazifalarini ishlab chiqish  

 
Keysning maqsad va vazifalariga muvofiq materiallar tanlash  

 
Materiallarni birlamchi qayta  ishlash  va tahlil etishdan iborat. 

 
Keys turini aniqlash  

 
Keys maqsadi va vazifasiga muvofiq materialni moslash  

 
Keys matni va unga qo’yiladigan savollarini texnik tuzish.   

---

190 
 

 
Keys a’robatsiyasi (sinab ko’rish).   
Muayyan vaziyat usuli a’robatsiyasi doirasida tahsil oluvchining keys bilan 
ishi quyidagilardan iborat: 

 
keys-stadini individual tahlil qilish; 

 
keys-stadini kichik guruhda tahlil qilish; 

 
keys-stadini auditoriyada pedagog bilan muhokama qilish. 
A’robatsiyada  keys-stadi  bilan  tanishishni  bir  necha  bosqichda  o’tkazish 
maqsadga muvofiqdir.  
Birinchi marta butun keys-stadini juda tez o’qib chiqish kerak. Bunda o’qish 
tezligi, uni qayta aytib berish imkoniyati bilan aniqlanishi zarur. 
 Keysning  ikkinchi  o’quvi,  ancha  diqqat  va  ehtiborli  bo’lishi  lozim,  uning 
tezligi esa o’qilganga nisbatan anglashni amalga oshirish orqali belgilanadi. Katta 
keys-stadi  uchun  bu  ikki  soatdan  to’rt  soatgacha  davom  etishi  mumkin.  Keys-
stadining tahlili, aynan shu bosqichda baholanadi.   
Keys-stadini  uchinchi  o’qishi  yakuniy  hisoblanadi.  Buni  mashg’ulotdan 
oldingi  kunning  kechasi  bajarish  yaxshidur.  Keys-stadini  avval  boshlanishini 
o’qish,  so’ng  oxiridan  boshlab  hammasini  oldinga  “qaytarib”  dalil  va  voqealarni 
kichik guruhda muhokama qilgandan keyin, qayta tekshirish va aniqlash foydadan 
xoli bo’lmaydi.