Texnologiyalıq tálim” kafedrası Qánigeligi: 5A112100 – Tálim hám tárbiya teoriyası hám metodikası

Registrlardıń klassifikaciyası, maqseti
Registrlar bir waqtıniń ózinde bir neshe maǵlıwmatlardı saqlaw ushın mólsherlengen cifrlı apparatlar bolıp tabıladı. Ádetde, registrlarda saqlanatuǵın bıytlar sanı tórtga márteli bolıp tabıladı. Tómendegi kórsetkish ádetde qabıl etiledi:
4 bıyt - tetrad
8 bıyt - bayt
16 bıyt - sóz
32 bıyt - qos sóz
64 bıyt - tórt sóz
yamasa x-bitli registr.

Maqsetke qaray, barlıq registrlar tómendegilerge bólinedi:

A) Saqlaw registrlari - bir waqtıniń ózinde málim muǵdardaǵı bıytlardı saqlaw ushın mólsherlengen.
B) Shift registrlari - maǵlıwmatlardı jazıp alıw hám keyin ońǵa yamasa shepke qózǵaw ushın mólsherlengen. Bunday halda, oń yamasa shep termin shártli esaplanadı.
Anıqlaw terminologiya mikroprotsessor oylap tapqanı menen payda boldı.

8-bitli registrning mısalın kórip shıǵıń :

C) Universal registrlar - bir waqtıniń ózinde jılısıw registrlari hám saqlaw registrlari funktsiyaların orınlaw ushın mólsherlengen.

Registrlar HAR QANDAY sanalı apparatlardı (mikroprotsessorlar, mikrokontrollerlar, konvertorlar hám basqalar ) qurıw ushın tiykar bolıp, ekilik kodtı parallelden izbe-iz formatqa optimal ózgertiriwshiler bolıp tabıladı. Registrning tiykarǵı xarakteristikası onıń informaciya sıyımlılıqı yamasa sıyımlılıqı bolıp tabıladı. Registrlarni qurıw ushın tiykar D-flip-flops esaplanadı. D-flip-floplar sanı registrning informaciya sıyımlılıqın anıqlaydı.
Mısal retinde, 4-bitli registrlarni qurıw sxemasın kórip shıǵıń :

1. 
   Saqlaw registrlari:
   

Sxemadan kórinip turıptı, olda, jazıw impulsi C kelipn keyin, kirisiwden alınǵan maǵlıwmatlar registrga qayta jazıladı hám keyingi jazıw impulsi kelgunga shekem ol jaǵdayda saqlanadı.

1. 
   Shift registri:
   

Waqıt diagrammaları mısalında bul apparattıń islewin kórip shıǵıń :

Hámmesi t = 0 de bolsın. Sonday etip, bul apparat rasında bir waqtıniń ózinde maǵlıwmatlardı jazıp alıw hám ózgertiwdi ámelge asıradı. Bunday halda, eger jazıw impulslari sanı registrning sıyımlılıqına tuwrı kelse, ol halda maǵlıwmat avtomatikalıq túrde izbe-iz formattan parallel formatqa ótkeriledi.