Texnologiyalari va kommunikatsiyalarini rivojlantirish vazirligi muhammad al-xorazmiy nomidagi

Neytron fon 

Tabiiy  neytron  fonining  aksariyati  atmosfera  bilan  o'zaro  ta'sir  qiluvchi  kosmik  nurlarning 

hosilasidir. Neytron energiyasi 1 MeV atrofida cho'qqiga chiqadi va tezlik bilan yuqoriga tushadi. 

Dengiz  sathida  neytronlarning  ishlab  chiqarilishi  kosmik  nurlar  bilan  ta'sir  o'tkazadigan  har  bir 

kilogramm material uchun soniyasiga taxminan 20 neytronni tashkil etadi (yoki soniyada kvadrat 

metr  uchun  100-300  neytron).  Oqim  geomagnit  kenglikka  bog'liq  bo'lib,  maksimal  darajada 

magnit  qutblarga  yaqin.  Quyoshning  minimal  darajalarida  quyosh  magnit  maydonining  past 

darajadagi  himoyasi  tufayli  oqim  maksimal  quyoshga  nisbatan  ikki  baravar  yuqori.  Quyosh 

yonishi  paytida  u  ham  keskin  ortadi.  Kattaroq  og'irroq  narsalar  atrofida,  masalan.  binolar  yoki 

kemalar,  neytron  oqimi  kattaroq;  bu  "kosmik  nurni  keltirib  chiqaradigan  neytron  imzo"  yoki 

"dengiz kemalari" bilan birinchi marta aniqlangani uchun "kema effekti" deb nomlanadi.