Texnologiyalari va kommunikatsiyalarini rivojlantirish vazirligi toshkent axborot texnologiyalari

Nazorat savollari  
 
1.  Simli va mobil tarmoqlarni konvergensiya qilish 
2.  Mobil tarmoqlarning rivojlanishi 
3.  IMS ning rasshifrovkasi qanday?  
4.  IMS konsepsiyasi nimani bayon qiladi?  
5.  IMS arxitekturasining asosiy xususiyatlarini ko‗rsating. 
6.  Ilovalar darajasini belgilanishi va tarkibini ayting.  
7.  Transport darajasini belgilanishi va tarkibini ayting.   
8.  Boshqarish tekisligini belgilanishi va tarkibini ayting.   
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

---

 
 
 
 
11. YANGI AVLOD KONVERGENT TARMOQLARNING  
XIZMATLARNI BOSHQARISH POG„ONASI 
 
11.1. Zamonaviy aloqa xizmatlari konvergensiyasi va keyingi 
avlod xizmatlari 
 
NGN  tarmoqlarida  xizmatlar  konvergensiyasini  ta‘minlash  uchun 
mos  keluvchi  mexanizmlar  qo‗llanilishi  kerak.  Bunday  mexanizmlar, 
ma‘lumotlarga  mobil  kirish,  audio  va  videokonferensiyalarni  o‗tkazish, 
ovozni  uzatish,  xabarlarni  bir  lahzada  almashlash  va  boshqa  paketli 
texnologiyalar  asosida  yangi  avlodning  daromadini  oshirish  imkonini 
beradi.  
NGN tarmoqlarining funksionalligini asosiy ko‗rsatkichlaridan biri, 
xar  xil  tarmoqlar  (qayd  qilingan,  mobil,  Internet  va  boshqa)  orasida 
chegarani kesishda uzluksiz xizmatni ta‘minlashdir.    
Uzluksiz  xizmatlar  konsepsiyasi  har  bir  tarmoq  uchun  o‗ziga  xos 
ya‘ni  ovozni  uzatish,  ma‘lumotlarni  uzatish,  multimediali  trafikni 
uzatish. Biroq bunday texnologiyalar ya‘ni konvergent ovozli uskunalar 
(telefonlar,  smartfonlar,  noutbuklar),  ovozli  sessiya  konvergensiyasi 
arxitekturasi  (masalan  UMA  yoki  IMS),  ma‘lumotlar  sessiyasi 
konvergensiyasi  protokollari  (Mobile  IP)  ilovalar  platformasi  orasida 
bog‗lovchi zveno hisoblanadi.  
Xizmatlar konvergensiyasi, er usti va simsiz keng polosali domenlar 
orasida  ma‘lumotlar  sessiyasi  va  ovozni  abonentlarga  sezdirmasdan 
uzatish orqali istemolchilarni xizmatlardan foydalanish qulayliklari bilan 
ta‘minlashga  asos  bo‗ladigan  satx  hisoblanadi.  Bunda  tarmoq, 
terminalning  mobilligini  fakt  ekanligini,  shuningdek  terminal  mazkur 
lahzada  qanday  muhitda  ekanligini  hisobga  olgan  holda,  resurslarni 
ajratish  va  xizmat  ko‗rsatish  sifatini  ta‘minlash  bo‗yicha  o‗zining 
siyosatini dinamik moslashtiradi.   
Ilovalar  konvergensiyasi  satxi  asosan,  operatorlar  bozorga 
chiqaradigan 
va 
yakuniy 
maxsulot 
sifatida 
e‘lon  qilishga 
shaylanayotgan,  har  qanday  kirish  tarmog‗i  orqali  taqdim  etiladigan 
ma‘lumotlarni  uzatish  tarmog‗i,  ikki  rejimli  terminalga  ega  bo‗lgan 
(masalan, Wi-Fi/GS) korxonalar uchun ovozli xizmatlar va boshqalar.  
Ilovalar  konvergensiyasi,  bu  muhit  ta‘minlaydigan  turli  uzatish 
tezliklarini  hisobga  oladigan  formatda  ko‗pgina  turli  uzatish  muhitlari 
orqali  ilovalarni  etkazish  jarayonidir.  Konvergensiya  ilovalarining 

---

 
 
 
 
domenlari,  mos  keluvchi  serverlardagi  abonentlar  mobilligini  va 
ularning  holatini  dinamikligini  hisobga  olgan  holda  asosan  SIP 
protokolining 
ishini 
(funksionalligini) 
ta‘minlaydi  va  qo‗llab-
quvvatlaydi. Konvergent ilovalarga misol qilib 3G standarti terminaliga   
videooqimlarni  bir  vaqtda  etkazishni  aytish  mumkin.  Umumiy  holda 
ilovalar konvergensiyasi bu, innovatsion usulli barcha ulanuvchi tarmoq 
turlari  orqali  istemolchilarga  ovozli  xizmatlarni,  ma‘lumotlarni  va 
videoni taqdim etishdir. 
Qarab  chiqilgan  har  bir  konvergensiya  satxini  qo‗llash,  anchagina 
afzalliklarni  ta‘minlaydi.  Tarmoq  konvergensiyasi  iqtisodiy  xarajatlarni 
va kapital mablag‗larni tejash imkonini beradi. Ilovalar konvergensiyasi, 
ilovalarning  yangi  paketini  taklif  etish  va  marketingni  takomillashtirish 
imkonini beradi.  
To‗liq  konvergensiya  bu,  barcha  sanab  o‗tilgan  komponentlar 
majmuasidir. Masalan, umumiy platformalar sifatida IP tarmog‗ini olish 
mumkin.  Bunday  tarmoqlar,  raqobatbardosh  narx  va  kirish  tarmoqlari 
chegarasini  kesishda  xizmatlar  uzluksizligini  ta‘minlash  orqali 
konvergent ilovalarni taqdim etish imkonini beradi.   
Xizmatlar 
konvergensiyasi 
jarayoni 
quyidagi 
......rasmda 
ko‗rsatilgan. 
 
 
 
11.1-rasm. Xizmatlar konvergensiyasi jarayoni 
 
 

---