Texnologiyalari va kommunikatsiyalarini rivojlantirish vazirligi toshkent axborot texnologiyalari

3.  Joylashish  tartibiga  tayangan    saqlash  usullari. 
Matritsa  ko’rinishida 
saqlash:  matritsa  ko’rinishida  saqlashda  tasvir  elementlar  (kataklar)dagi  xususiyat 
qiymatidan  tuzilgan   A=(a(m,n):m=1,..,M  , n=1,..,N)  (yaьni  tasvir  yuzisini  to’g’ri 
burchakli  yoyish    natijasi  )  orqali  ifodalanadi.  a(m,n)  element  anashu  yoyish 
natijasida m- ustun va n-qatordagi mos keluvchi matritsa elementidir. 
 
Bu  usulning  asosiy  ustunlig  uning  soddaligi  va  barcha  tasvirlarga  ishlov 
berish va tahlil etishga bir xil yondoshishidadir. Bu uslub EHM ishlashiga  va bazi 
amaollarni bajarishga qulaylik tug’diradi.  
 
Umumiy xolda matritsa elementlarining ixtiyoriy xususiyatlarini aks ettirish 
mumkin.  Elementlarning  moxiyatiga  qarab  matritsalarning  vazifasini  bir  necha 
turga bulish mumkin : 
1.  tabiatiga  ko’ra  tahlil  (elementlarning  qiymati  elektro  –  radio  signallarning 
miqdorini biror butun sonli oraliqda masalan 0-255 oraliqda aks ettiradi); 
2.  soxa yoki sinflarni olishtirib tanish (nuqtalarning qiymatini bildiradi); 
3.  nuxta  /  chiziqlarni  solishtirib  tanish  (element  qiymati  nuxta  /  chiziqli  yoki 
eng yaqin nuqta / chiziqqacha bo’lgan masofani bildiradi). 
Yuzani  yoyish  kataklarining  o’lchamiga  qarab  matritsa  ko’rinishidagi  saqlash 
uslublari  ikkiga  bo’linadi  (shartli):  rastr  usuli  (katak  o’lchami  tasvirni  qayd 
etish  qurulmasini  rastri-bir  nuqtada  qamrashi  mumkin  bo’lgan  yuzasi-
o’lchamiga  bog’liq),  odatda  bu  usulda  matritsa  o’lchamlari  4096

4096  dan 
oshmaydi;  kataklar  usuli  (o’lchamlar  masala  talabi  va  tasvirda  olish  mumkin 
bo’lgan  bir  jinsli  yoki  bir  jinsliga  yaqin  eng  katta  katak  o’lchami  bilan 
aniqlanadi),  bunda  yo  katak  bo’yicha  o’rtacha  qiymat,  yo  katakning  zarur 
qismidagi  qiymat  olinadi.  Keyingi  usulning  ustunlik  tomonlari  uning 
o’ng’ayligi,  qayd  etish  va  natijalarni  chiqarish  osonligi    (agar  bosmaga 
chiqarilsa,  bir  nuqtaga  bir  belgi  maydoni  to’g’ri  keladi)  dir,  kamchiligi  - 
aniqligining pastligidir. 
            Amalda  10
8 
ta  va  undan  ko’p  nuqtali  tasvirlar  bilan  ham  ishlanadi. 
To’liq tasvir haqida axborot lozim bo’lgan hollarda ularni kichiraytirib (qisib) 
ishlatadilar.  Mahalliy  axborot  lozim  bo’lganda  esa  tasvirning  zarur  bo’lagi  – 
fragment  –  ishlatiladi.  Bu  ish  unumini  oshiradi,  vao’tini  kamaytiradi,  odatda 
fragment sifatida to’g’ri burchakli segmentlar – darchalar – ishlatiladi. 
             Bu  usulning  umumiy  kamchiligi  –  katta  hajimli  xotira  va  ko’p  ishlov 
berish  vaqti  talabini  tasvirlarni  kichiraytirish  yuli  bilan  kamaytirish  mumkin. 
Buni peramida uslubi yoki kvadratlar daraxti uslubida ko’rish mumkin.