Texnologiyalari komiteti tashkent informatsiyaliq texnologiyalari universiteti no

T
1
X 
B 
Z 
C 
Y 
A 
X 
A 
Y 
B 
C 
Z 
T
2
A 
Y 
Z 
C 
B 
X 
Т
4
 
A 
Y 
Z 
C 
B 
X 
Т
3
 

---

19 
1
1
2
1



n
n
n
S
Bul rejim elektromagnit tormoz rejimi delinedi. 
Eger rotordi stator magnit maydani jo’nelisinde n
2
>n
1
tezlik penen 
aylandirilsa, 
0
1
2
1



n
n
n
S
Bul rejim generator rejimi delinedi, lekin asinxron dvigatel a’dette bul rejimde 
islemeydi. 
Dvigateldin’ is protsessinde katushkalardag’i EJK ha’m tok chastotasi 
to’mendegige ten’ boladi: 
S
f
S
Pn
n
n
n
n
P
f
1
1
2
1
2
1
2
60
60
)
(






EJK bolsa to’mendegige ten’ boladi: 
S
E
Ф
K
SW
f
Ф
K
W
f
E
r
r




2
2
1
2
2
44
,
4
44
,
4
Rotor katushkasinin’ Z
2
qarsilig’i aktiv ha’m induktiv qurawshilarg’a iye. 
Induktiv qurawshi chastotag’a baylanisli, ol jag’dayda rotor katushkasinin’ 
qarsilig’i to’mendegige ten’ boladi: 
)
(
2
2
2
S
x
r
Z


.
Ol jag’dayda asinxron dvigatel jumis protsessindegi rotor shinjirindag’i tok 
to’mendegige ten’ boladi: 
S
x
r
S
E
I
S
2
2
2
2
/


Dvigateldin’ aylandiriwshi momenti magnit ag’imina, rotor tokina baylanisli 
ha’m to’mendegishe aniqlanadi: 
M
AYL
 = S F
m
 I
2s
 cos 

2s
,
bul jerde, 

2s
-rotordag’i I
2S
tok ha’m E
2S
EYuK arasindag’i mu’yesh, rotor 
katushkalarinin’ qarsilig’i S birlikke baylanisli bolg’anlig’i ushin 

2s
ha’m S 
birlikke baylanisli boladi; F
m
–statordin’ magnit ag’imi; S–fazalar sanin, jup 
polyuslar sanin, katushka oramlari ha’m onin’ konstruktiv du’zilisin esapqa 
alatug’in konstruktiv koeffistient. 
Sonday qilip, M
ayl
aylandiriwshi moment S sipqanawg’a baylanisli bolg’an 
quramali funkstiya. Asinxron dvigatel ushin M
ayl

f(S) di biliw za’rur (4-rasm). 
Asinxron dvigatel M
ayl 
aylandiriwshi moment ju’klemenin’ M
t
tormozlawshi 
momentine ten’ bolg’aninda o’zgermeli tezlikte ashiq isleydi. 

---

20 
0 1 S 
dvigatel to’xtash 
4-su’wret Aylandiriwshi momenttin’ sipqanawg’a baylanislig’i sizilmasi. 
Ju’kleme qansha o’lken bolsa, n
2
sonsha kishi ha’m M
ayl
sonshelli u’lken
boladi. Asinxron dvigateldin’ barqarar jumis tarawi 0...S
max 
araliq esaplanadi. 
Nominal ju’klemede S

0,03...0,05 , yag’niy 3-5%, ju’kleme artiwi menen S 
artadi, salt islewde bolsa nolge jaqin boladi. S
max 
...1 araliq dvigateldin’ barqarar 
jumis tarawi, yag’niy M
ayl
momenttin’ ju’da kidhi kemeyiwinde sipqanaw keskin 
artadi ha’m dvigatel toqtaydi. 
Asinxron dvigateldin’ jumis xarakteristikalari rotordin’ aylaniwlar sani n
2 
ni, 
aylandiriwshi momenti
M
ayl 
di
, paydalaniw toki I
1 
di, quwatliliq koeffitsienti cos
1

di ha’m paydali jumish koeffitsienti 

di mashina valindag’i paydali quwatliliq R
2 
g’a baylanisliliginan ibarat (5-su’wret).