Texnologiyalari kafedrasi «hayot faoliyati xavfsizligi»

3. Shovqindan himoyalanish usullari va vositalari. 
Shovqinga qarshi kurash ishlab chiqarish korxonalarining loyihalarini
ishlab chiqilayotganda, hamda ishlab chiqarishning tartibot jarayonlari 
tanlanayotgan davrdan boshlanadi. Ushbu tadbirlarga quyidagilar kiradi: 
Shovqinni manbalarda kamaytirish, shovqin yo‘lini to‘siqlar yordamida
pasaytirish. Mehnat tartiboti jarayonlarini va uskunalarni mukammallashtirish, 
korxonalarni me`moriy rejalashtirish hamda binolarni akustik jihozlashlar kiradi. 
Har qanday dastgohda buylama yoki aylanma harakat natijasida 
aerodinamik, mexanik va elektromagnit shovqinlari mavjud. Bu xildagi 
shovqinlarni 5-10 dBl ga pasaytirish uchun tishlik o‘tkazgichlardagi oraliq, 

---

83 
tirqishlarni barham topishi, imkoni borcha plastmassa detallarni ayniqsa o‘z 
vaqtida sifatli ta`mirlash hamda harakatdagi qismlarni moylash kifoyadir. 
Aerodinamik va elektromagnit shovqinlarni to‘sish va yutish
xususiyatiga ega bulgan
ekran va maxsus qoplamalar ishlatiladi.
Sershovqin hamda zararli binolar alohida mintaqaga joylashtirilgan holda 
loyihalashtirilishi va ularga yaqin binolar yoki korxonalarni sanitariya
me`yorlari talabiga muvofiq masofaga joylashtiriladi. 
Ishlab chiqarish binolarini va yordamchi binolarni va yordamchi binolarni 
loyihalarini tuzayotganda kam shovqinli xonalarni iloji borcha sershovqin 
dastgohlar o‘rnatilgan xonalardan uzoqroq joylashtiriladi. Sershovqin binolarda
ishlaydigan ishchilarni shovqindan himoya qilish uchun akustik ekranlar yoki
tovush yutgich qopqoqlar, masofada turib boshqarish, bino devorlarini va shiftini 
tovush yutgich materiallar bilan pardozlash, tovushdan himoyalangan dam olish 
xonalarini tashkil qilish, tebranma yoki aylanma harakat qiluvchi qismlari mavjud
dastgohlarni yumshatgich moslamalari (amortizatorlar) bulgan– poydevorlarga
o‘rnatilishi va boshqalar zarur tadbirlardan hisoblanadi.