Texnologiyalar va pedagogik mahorat

0 ‘qitish  metodlari  va  ularning  fiinksiyalari
1,06-jadval
0 ‘qitish  metodlari
Funksiyalar bajarilishiga yaroq i  nazariy m ezonlar
0 ‘qituv
Takomil-
lashib
borish
Tarbi-
yalov
Ishonti-
rish
N azorat
qilish
va
tuzatish
Bayon qilish
+++++
+++++
+++++
+++++
++
Suhbat
+++++
+++++
+++++
+++++
++
Leksiya
+++++
+++++
++++
++++++
+
M unozara
+++
+++++
+++++
+++++
++++
Kitob bilan  ishlash
+++++
+++++
+++++
+++++
+++++
N am oyish qilish
+++++
+++++
+++++
+++++
++
Illyustrasiya
+++++
+++++
+++++
+++++
++
V ideo metodi
++++
++++
+++++
+++
+++++
Mashq
+++++
+++++
+++++
+++++
+++++
Laboratoriya metodi
+++++
+++++
++++
+++++
+++
Amaliy metod
+++++
+++++
+++++
++++
-H-+
Bilish (idrok qilish) 
o ‘y m l a r i
++++
+++++
+++++
+++++
++++
Program m alashtirilgan
+++++
+++
+++
++++
+++++
o ‘qitish  metodlari
0 ‘rgatuvchi  nazorat
++
++
++
+++++
+++++
Vaziyat metodi
++++
+++++
+++++
++++++
+++
26

---

O liy  m a k ta b d a g i  o ‘q itis h   m e to d la ri  m u a m m o si  k o ‘p  so n li 
tadqiqotlarning mavjudligiga qaramasdan  hali  to‘la hal etilganicha yo‘q.  Bu 
c ‘qitish  metodlarining  dialektikligi,  oiiy  maktabdagi  ta ’lim  mazmunining 
takomillashuvi,  ilmiy-texnik taraqqiyotning  o ‘sib borishi bilan  izo'nlanadi.
Oliy  maktabdagi  o ‘qitish  metodlari  muammosini  hal  qilisndan  aw al 
oliy maktabdagi o ‘qitish metodlarining o ‘ziga xosligini asoslasfao‘rinli bo‘ladi.
I.T.  Ogorodnikov o"z tadqiqotlarida oliy maktabdagi  o'aitish  metodlarining 
o ‘ziga xosligi deganda, uning ilm 
0
‘rganish metodlari bilan yaqinlashuvidadir 
deb biladi. S.l. Arxangelskiyning fikricha esa, oliy maktabdagi o‘qitish metodlari 
nafaqat  dars  berish  usullari  va  uslublarini  birlashtiradi,  balki  u  bilishning 
o ‘quv va ilmiy faoliyatga yo‘naltirilgan tizimi ekanligini qayd qiladi.  Shunday 
qilib,  oliy maktabdagi o ‘qitish metodlari o ‘ziga xos xususiyatlarga ega.  Endi 
shunday  savol  tug‘iladi:  Oliy  maktab  metodlari  maktab  metodlaridan  qay 
jihatlari bilan farqlanadi?
Maktabda fan asoslari o ‘rganiiadi,  umumiy ta’lim beriladi. Oliy maktabda 
talaba zamonaviy fanni o ‘rganadi va ixtisoslik bo‘yicha ta ’lim oladi.  Shuning 
uchun  ham  oliy  maktab  metodlari  bilimlami  yetkazish  va 
anglashning 
usullarigina emas, balki  fan taraqqiyoti jarayoniga tobora kirib borish,  uning 
metodologikVa g‘oyaviy asosini ochish  metodi  hamdir.
Oliy  m aktabdagi  o ‘qitish  m etodlarini  asoslashda  didaktika  bilan 
shug‘ullanuvchi  olimlar  oliy  maktabdagi  o ‘quv  jarayonining  xususiyatlari 
va talabalaming bilish faoliyatini qamrab oladilar hamda talabalaming kasbiy 
va shaxsiy tayyorgarligi masalalariga katta ahamiyat beradilar. Talabalaming 
faol  ijodiy  bilish  faoliyati  hamda  ularning  mustaqil  ishlaridan  iborat  oliy 
maktab  jarayoni  ikki  guruh  o ‘qitish  metodlarining  farqlanishini  taqozo 
qiladi: 
o'qitish  metodlari  va  o'rganish  metodlari.
0 4qitish  m etodlari  bilim lam i  berish  usullari  sifatida  qaraladi  va 
talabalaming ilmiy bilish faoliyatiga rahbarlik qilishga qaratilgan bo‘ladi hamda 
o‘quv jarayonida olim pedagogning talabalarga ta’sir ko‘rsatishini shakllantiradi.