Texnologiyalar va pedagogik mahorat

Seminar  mashg‘uIotIarida, 
seminaroldi  mashg‘ulotlariga  nisbatan  o ‘ta 
muhim vazifalar hal qilinadi.  Masalan, ayrim seminarlar tematik bog‘langan 
muayyan  m untazam   kursni  chuqur  o ‘rganishni  maqsad  qilib  qo ‘yadi. 
Boshqalari esa biror mavzuni yoki kursning alohida va nihoyatda muhim va 
um um iy  boMgan  m avzularini  m etodologik  jih atd an  ishlab  chiqishga
18

---

bag‘ishlangan boMadi.
Maxsus  seminarlar 
leksiya  mavzulariga  aloqador  bo‘lmaydi  va  biror 
fanning dastur mazmuniga kirmaydi.  U odatda fanning xususiy masalalarini 
chuqur  o ‘rganish  maqsadini  ko‘zlaydi.
Seminar  mashg‘ulotlari  davomida  o ‘qituvchi  va  talaba  o ‘rtasida yaqin 
aloqa, ya’ni ular o ‘rtasida ikki tomonlama aloqa o ‘matiladi.  Bu esa tarbiyaviy 
ahamiyatga  inolik  bo ‘lib  unda  o ‘qituvchi  talabalar  bilan  uzoq  vaqt  yaqin 
aloqada bo‘ladi, leksiya guruhlariga nisbatan talabalar kichik bo‘lgan guruhlarida 
jonli  suhbat olib boradi,  o ‘zaro fikr almashadi,  turlicha qarashlarini  bayon 
etish  nnkoniyatiga ega bo‘ladi.
Seminar jarayonida  o ‘qituvchining  o ‘rni juda  yuksak,  ya’ni  o ‘qituvchi 
talabaning  o ‘rniga  javobni  aytib  bermavdi,  balki  muhokamalarni  tashkil 
etadi, unga derijyorlik qiladi.
Seminarda o ‘qituvchining kirish  so‘zi  konkret sharoitga qarab talabani 
muammoga jalb  qiladi,  hal  qilinishi  lozim  b o ‘lgan  masalalar  doirasidagi 
savollar  bo ‘yicha  aniqliklar  kiritadi.  Ba'zan  esa  oldingi  mashg‘uiotlardagi 
fikrlar esga  tushiriladi.  0 ‘qituvchining  serninardagi  kirish  so‘zi  aniq,  keng 
qamrovli va qisqa bo‘lishi lozim.
Talabalaming m a’ruzalari bo‘yicha izohlar quyidagicha bo‘lishi kerak:
» 
mustaqil fikrlashga  yo'naltirib  turish;
• 
tavsiya  etilayotgan  masalaning mohiyati  va  shaklini  aniqlash;
• 
talabalar bahsidagi  nuqtai  nazarlami  darrov farqlab  olish;
• 
masalaning  nostandart  hal  qilinishini  rag'batiantirish.
Bunday izohlarda o‘qituvchi muhokama jarayonida befarq turmayotganligini 
va  har  bir  sem inar  ishtirokchisining  bildirgan  nuqtai  nazariga  e ’tibor 
berayotganligini  namoyon  qilib  turishi  lozim.
0 ‘qituvchi  har  bir  sem inar  m ashg‘ulotiga  yakun  yasaydi.  U nda 
quyidagilar e ’tiborga olinadi:
® 
zamonaviy fan  erishgan  muammo  muhokamasining  holati  va  umumiy
 
darajasiga  tavsif berish;
• 
ay rim  talabalaming  chiqishlarini  tahlil  qilish  va  baholash;
• 
mashg'ulotga umumiy baho berish  (talabaningfaolligi,  uning tayyorgarlik
 
va  o'sish  darajasi,  madaniyati hamda fikrlashdagi xususiyatlari).
T a’kidlash  joizki,  seminar  mashg‘ulotlarida  taiabaiarni  faollashtirish, 
maqsadida  ular  tom onidan  referatlar  yozish  va  ularni  m uhokam a  qilish 
hamda taqrizdan o ‘tkazishga jalb etiladi.