Texnologiyalar va pedagogik mahorat

Axborotlarning  bayon  qilinishiga 
ko‘ra 
leksiyalar dogmatik,  axborot va
 
namoyish  qilish  va  muammoli
  leksiyalardan  iborat  bo‘ladi.  Lekin  shuni 
ta’kidlash joizki,  har bir  leksiyaning  o ‘ziga xos xususiyatlarini  qayd  qilgan 
holda, ulardagi umumiy jihatlami ham farqlash lozim.  Chunki leksiya o ‘qish

---

va  uni  loyihalash jarayonida  ulami  amalga  oshirmasdan  bo‘lmaydi.  Ular 
quyidagilar:
•  ilmiylik;
• 
qulaylik;
•  kasbiy yo1’naltirilganlik;
•  oqibatli  aloqani  amalga  oshirish.
Oliy  maktab  o ‘qitish  tizimiga  leksiya  bilan  birgalikda 
amaliy 
(mashq, 
seminar  va  laboratoriya)  mashg‘ulot  turlari  ham  kiradiki,  ular  ta ’limiy, 
tarbiyaviy hamda nazariyani amaliyot bilan bog‘lash funksiyalarini bajaradi.
“Amaliy mashg‘ulot” termini pedagogikaga oid adabiyotlarda ham keng, 
ham tor m a'n o d a  izohlanadi.  “Amaliy mashg‘ulot” termini keng m a'n o da 
mashq,  seminar  (ularning  barcha  turlari)  va  laboratoriya  mashg‘ulotIarini 
umumlashtiradi. Amaliy mashg‘ulotlaming leksiyadan farqlanadigan asosiy 
me'yorlaridan biri o ‘quvjarayoni qatnashchilarining birgalikdagi harakatlaiida 
o ‘ziga xos xarakter bilan  namoyon boMishidir.  Ular vazifalariga  ko‘ra  ham 
farqlanadi.  Agar  leksiyada  ilmiy  bilimlar  asosi  bayon  qilinadigan  b o ‘Isa, 
amaliy  mashg‘ulotlarda  esa  bilimlar  chuqurlashtiriladi,  kengaytiriladi  va 
detallashtiriladi.  Eng muhimi, amaliy mashg‘ulotlar talabalar bilimini sinash 
uchun  ham xizmat  qiladi.
Amaliy mashg‘ulot shakllaridan biri 
seminardir. 
Seminar mashg‘ulotlari 
quyidagi vazifalami yechishga qaratilgan bo ‘ladi:
• 
leksiyada  bayon  qilingan  nazariy  qoidalami  mustahkamlash;
• fan   bo'yicha  bilimlarni  kengaytirish  va  chuquriashtirish;
• 
talabalarning  ilmiy-tadqiqot  va  bilish  qobiliyatlarini  o^tirish;
•  nazariy  o‘qitish  jarayonida  egallangan  bilimlaming  amaliyotda  tan
 
olinishi.
Pedagogika  nazariyasi  va  amaliyotida  seminar  mashg‘ulotlarining  uch 
turi  farqlanadi: 
seminaroldi mashgiuloti hamda seminar va  maxsus seminar.
Seminaroldi 
mashg‘ulotlari,  asosan, talabalami mustaqil ishning o ‘ziga 
xos xususiyatlari bilan tanishtirish maqsadida o‘tkaziladi.  Unda adabiyotlar, 
m a’lum otnom a-adabiyotlar  va  boshqa  m anbalar  bilan  ishlash  usullari 
o ‘rgatiladi, talabalami boshlang‘ich shaklda ilmiy-tadqiqot ishlariga o ‘tishga 
hozirlavdi.  Sem inaroldi  m ashg‘ulotlari  sem inar  m ashg‘u lo tlarin ing  
tayyorgarlik shakii hisoblanadi va odatda birinchi kurslarda o‘tkaziladi.
Seminaroldi  mashg‘ulotlarida  o ‘qituvchi  yetakchilik  qiladi.  Chunki 
talabalar muayyan ixtisoslik bo‘yicha o ‘quv ishlariga kam e ’tibor beradilar, 
shuning uchun ham yetarli darajada tashabbus ko‘rsata olmaydilar.