Texnologiyalar va pedagogik mahorat

amaliyotga  tatbiq  qilinadigan
 
muayyan  pedagogik  tizim  loyihasi
  sifatida  belgilaydi.  U  pedagogik  tizim 
texnologiyalar  ishlab  chiqish  uchun  asos  b o ‘ladi,  deb  hisoblaydi.  Bunda 
asosiy  diqqat  o ‘quv-pedagogik jarayonni  oldindan  loyihalashga  qaratiladi, 
didaktik  vazifa  va  o ‘qitish  texnologiyalari 
tushunchasidan  foydalaniladi. 
Shu tariqa V.P.  Bespalko o ‘quv jarayonini loyihalash g ‘oyasini ilgari suradi. 
Afsuski,  hozirigi qadar pedagogik 
texnologiya va loyiha 
tushunchalari haqida 
aniqlik yo‘q.
Pedagogik texnologiya ta ’lim jarayoniga jadallik bilan  kirib borayotgan 
bo ‘lsa ham , uning maqomi noaniqligicha qolib ketmoqda. Tadqiqotchilaming 
ishlarida fan va amaliyot oralig‘idan o ‘rin egallamoqda.
N .F .T alizina h ar bir pedagog  real  pedagogik jarayonni tashkil etishdan 
oldin  o ‘quv jarayoni  haqida 
texnologik darajada bilimlar tizimini bilib olgan
 
bo4ishi shart
 deb hisoblaydi.  U  fan va am aliyot oralig‘ida tam oyillam i  olg‘a 
suruvchi,  m etodlar  ishlab  chiquvchi,  ulam i  izchil  q o ‘llash  kabi  m asalalar 
bilan  shug‘ullanuvchi  alohida  fan  b o ‘lishi  kerak,  deb  hisoblaydi.  Ularsiz 
pedagogik jarayon  texnologiya  real  o ‘qitish  jarayoni  sifatida  asoslanm ay 
qoladi.
Ayrim mualliflar o ‘qitish texnologiyalariga fan va sa n ’at oralig‘idagi fan 
deb  qaraydilar,  boshqalari  uni  loyihalash  bilan  bog‘laydilar.
Shunday  qilib,  bir  yondashuvda  o ‘qitish  texnologiyalari  o ‘qitishning 
barcha vositalarini qamrab olgan qandaydir jihozlash sifatida ham  belgilanadi. 
U nda texnologiya о ‘quv jarayonini texniklashtirishni taqozo qiladi.
Boshqa  yondashuvda  texnologiyaga  ta ’lim   am aliy otini  yangi  yoki 
zam onaviylashtirilgan  bilim lar bilan  ta ’m inlashning  usuli  sifatida  qarashga 
im koniyat  beradi.  Bunda  texnologiyaga  ta ’lim ning  ilmiy  tam oyillari  va 
am aliyotini tatbiq etish sifatida qaraladi.
Texnologiya  tushunchasi  60-yillardagi  Am erika  va  G ‘arbiy  yevropada 
ta ’lim ni  isloh  qilinishi  bilan bog‘liq  ravishda  kirib  keldi.  B.Blui,  J.  Koroll, 
P .Y a.G alperin,  V .I.D avidov,  N .A .M ench inskaya,  Z .I.K alm ikova,  L.I. 
Zankov  texnologiyalari  m ashhur.  0 ‘qitishni  tashkil  qilishning  texnologik 
y o n d a s h u v la r i 
V .P .B e s p a lk o , 
N . F . T a l i z i n a ,  
L .M .F r i d m a n . 
Y u.N .K ulyutkina,  G .S.Suxobskoy,  T.V.Kudryavsev,  A.M .  M atyushkin, 
M .I.M axm utov kabi aksariyat psixolog va didaktikachilarga taaliuqlidir.
65

---

Texnologik  yondashuvlar  tahlili  shuni  k o ‘rsatadiki,  sksariyat  o ‘qitish 
texnologiyalari  b o ‘sh  texnologiyalanganligi  b o ‘yicha  qolib  ketm oqda.  Bir 
q ato r texnologiyalarda  nazariy asoslar kuchaytirilgan b o ‘lib,  am aliy to m o n i 
u  qadar  oydinlashtirilm agan.
T.A.Ballo  texnologiyaning  bir  tom onini,  ya’ni  o ‘qitishda  topshiriqli 
yondashuvni  yoritadi.  B oshqalarida yo  kom pyuter orqali  dasturlashtirilgan 
o ‘qitish  yoki  o ‘qitishning  m uam m oli  tuzilm asi  ajralib  turadi.
L.V.  Z ankov,  T .Y a.G alperin,  V .I.D avidov  tadq iq otlarida  bosqichli 
o ‘qitishning  yaxlit  texnologiyalari  haqida  fikr yuritiladi.
1. 
Pedagogik  texnologiyada  hali  k o ‘p  aniqlanm agan  m asalalar bor.  Bu 
muam m oni tadqiq etish, o ‘qitish texnologiyasining tushunchasi va metodologik 
m ohiyatini  aniqlash  bilan  bo g‘liq.