Texnologiyalar va pedagogik mahorat

obvektlar  mohiyatini  izohlashga  va  ulam i  konstruksiyalashga  olib
 
keladigan  ongning  reflektiv  tahlili;
•  shaxslararo  muloqot  та ’nosini  tushunish  refleksiyasi;
Bu bilan b o g iiq  ravishda pedagog olim lar quyidagi reflektiv jarayonlarni 
farqlaydilar:
• 
o^rO^jni  va  boshqalarni  tushunish;
•  o'z-o'ziga  va  boshqalarga  baho  berish;
•  o‘z-o ‘zJni  va  boshqalarni  izohli  tahlil  qilish.
Refleksiya  (lotincha  Reflxio-  ortga  qaytish  )  subyektning  o ‘z  (ichki)
 
psixik  tuyg‘u  va  holatlarini  bilish  jarayoni  sifatida  qaraladi.
Falsafa va pedagogikaga oid adabiyotlarda refleksiya shaxsning o ‘z ongidagi 
o ‘zgarishlam i  fikrlash jarayoni,  deb  yoziladi.
Psixologik lug‘atda shunday izoh beriladi:  «Refleksiya - faqat sub'ektning
58

---

o ‘z -o ‘zini bilishi va tushunishi emas, balki boshqalar uning shaxsiy xislatlari, 
his qilish tuyg‘usi va biiish (kognitiv) tasaw urlarini bilish ham da tushunishini 
aniqlab  olishini  h am  anglatadi.
V.A.Lefevr ta ’kidlagan  ediki,  inson  o ‘zining xatti-harakatlariga,  fikdariga 
nisbatan kuzatuvchi, tadqiq qiiuvchi bo‘lib qolmasligi, balki boshqa personajlar, 
ularning xatti-harakatlarini o ‘rganuvchi  mavqeini egallashi ham  kerak.
M .V .Klarin  ijodiy  tafakkur  xususiyatlarini  refleksiya  bilan  bog ‘laydi. 
Bunday o ‘zaro aioqalarda refleksiya o ‘zida xulosa chiqarish, um um lashtirish, 
analogiya,  qiyoslash va baholash ham d a m uam m olarni  eslash,  yenga olish 
va hal qiiishlam i birlashtiradi.
V.A.Petrovskiy refleksiya faoliyati tahlilida uning ikki turini farqlaydi:
•