“texnologiya va uni o’qitish metodikasi” fanidan

GLOSSARIY 
1.
Applikatsiya – applique
Biror narsaga rang-barang gazlama yoki 
qogʻoz parchalari yopishtirib yoki tikib 
naqsh solish usuli.
2.
Eskiz – sketch
Badiiy asar yoki uning alohida qismlari 
gʻoyasini aks ettiruvchi dastlabki qoralama, 
xomaki asar. Unda boʻlajak asarning 
kompozitsiya yechimi, shakllarning fazoviy 
kenglikda joylashuvi va ularning oʻzaro 
nisbatlari, umumiy rang tizimi xususiyatlari 
belgilab olinadi.
3.
Filtr qogʻoz – filter-paper Yelimlanmagan qogʻoz
4.
Gerbariy
Maʼlum maqsadlar uchun maxsus usullar 
asosida 
yigʻib 
quritilgan 
oʻsimliklar 
kolleksiyasi.
5.
Gulqogʻoz – wall-paper
Rangli 
va 
guli 
turlicha 
boʻlib, 
muqovalashda, 
narsalarning 
ustidan 
yelimlash, 
bezash 
ishlarida 
keng 
foydalaniladi. Millimetrli qogʻoz sathi 
bosma tur shaklida tayyorlanadi. Bir kv. 
metri 250 grammdan ortiq boʻlgan qogʻozga 
aytiladi.
6.
Karton 
qogʻozi 
– 
pasteboard
Millimetrli qogʻoz sathi bosma tur shaklida 
tayyorlanadi. Bir kv. metri 250 grammdan 
ortiq boʻlgan qogʻozga aytiladi.
7.
Kegay
Toʻqish uchun ishlatiladigan asbob.
8.
Kulrang karton – grey box
Oq 
va 
sariq 
kartondan 
pishiqroq, 
egiluvchan, yaxshi qirqiladi. Yelimdan 

---

253 
shishmaydi. Turli ishlarda foydalaniladi.
9.
Kvilling
Uzunchoq va ensiz qogʻozni eshish usulida 
bejirim va nafis buyumlar yasash usuli.
10.
Materiallar
Biror maqsad uchun kerakli xomashyo, 
modda. Yasashda ishlatiladigan asosiy 
materiallar: qogʻoz, gazlama, yogʻoch, 
plastmassa, metall va boshqalar.
11.
Model – model
Biror narsaning xuddi oʻzidek yoki 
kichraytirib, kattalashtirib olingan nusxasi 
yoki tasviriy asar uchun xomaki material 
boʻladigan narsa
12.
Modellash – modelize
Biror narsani ularning modellari yordamida 
tadqiq 
qilish, 
mavjud 
predmet 
va 
hodisalarning 
modellarini 
yasash 
va 
oʻrganishdir.
13.
Mozaika – mosaic
Bir xil yoki turli xomashyo (koshin, tosh, 
yogʻoch, marmar, metall va boshqalar) 
boʻlaklaridan ishlangan tasvir, naqsh. 
Mahobatli 
bezak 
sanʼatining 
asosiy 
turlaridan.
14.
Mulina
Kashta tikish uchun ishlatiladigan rangli ip
15.
Origami
Qogʻozni buklash yoʻli bilan shakl yasash 
usuli.
16.
Pape-mashe
Qogʻozni parchalab yopishtirish yoʻli bilan 
narsa-buyumlar yasash usuli.
17.
Penoplast
Plastmassaning yengil koʻpiksimon turi. 
Asosan oq rangda boʻladi.
18.
Plakat – placard
Grafika turi boʻlib, katta varaqqa ishlangan 
tasviriy sanʼat asari. Qisqa matn ilova 

---

254 
qilinadi; tashviqot, reklama, informatsiya va 
oʻquv taʼlim maqsadlariga ilova qilinadi.
19.
Plastilin – plasticine
Loy, 
mum 
va 
loy-boʻyoqlardan 
tayyorlanadigan, tez qurimaydigan plastik 
massa.
20.
Qaychi – scissors
Turli materiallarni kesish (qirqish) uchun 
ishlatiladigan asbob. Dastlabki qaychilar 
bir-biriga egiluvchan yoysimon metall 
plastina bilan biriktirilgan ikkita pichoqdan 
iborat boʻlgan.
21.
Rangli 
karton 
– 
colouredbox
Bu yupqa, egiluvchan, sathiga turli rangda 
jilo berilgan karton boʻlib, ishlov berish 
oson va koʻrinishi chiroyli. Undan hajmi 
kichik 
narsalar: 
papkalar, 
muqovalar 
tayyorlash mumkin.
22.
Rasm 
qogʻozi 
– 
drawingpaper
Bu qogʻoz sellyulozadan tayyorlanib, oliy 
naviga 25% latta qoʻshiladi. Chizmalar 
chizishda, 
shuningdek, 
qoʻl 
mehnati 
darslarida foydalaniladi.
23.
Sariq karton – ellow box
Oq kartondan pishiqroq, qirqish qiyin. 
Kartonning bu turidan oʻta pishiqlikni talab 
qiluvchi narsalar tayyorlanadi.
24.
Shagren naqshdor qogʻozi 
– 
shagreng 
patterned 
papper
Muqovasozlikda va tayyor narsalarning 
ustidan yopishtirishda, archa oʻyinchoqlarini 
yasashda foydalaniladi.
25.
Chizmachilik qogʻozi – 
draughtsmanship paper
Eng pishiq va qalin qogʻoz boʻlib, lattadan 
tayyorlanadi. 
Undan 
bayramlar 
uchun 
qiziqarli 
niqoblar 
tayyorlashda 
foydalaniladi.

---

255