Texnologiya umumiy o‘rta ta’lim maktablarining 5-sinfi uchun darslik

1. О‘lchash va rejalash asboblari
5
Chilangarlik chekichi (kerner)
Reja chiziqlarini о‘chib keti shini hi-
sobga olib, ularning ustidan nuqta tushi-
rish, markazlarni bel gilash, parma о‘rnini 
chekichlash uchun ishlatiladi.
Uzun о‘lchamdagi rejalar 25, 60, 
100 
mm
oraliqlarda, qis qa о‘l cham da-
gi, shuningdek, egri chi ziqli rejalarni 
5–10 
mm 
oraliqlarda chekiladi

---

56
56
6
Buklama metr 
O‘rama metr (ruletka)
Buklama metr о‘nta bir xil uzun-
likdagi (100 
mm
li) chiz g‘ich lardan ibo-
rat. Ular о‘zaro sharnir bilan birikti ril-
gan. U uzunligi 100 
cm
orasida bо‘lgan 
buyumlarning ichki о‘lchamlarini о‘l-
chashda ishlatiladi.
O‘rama metr katta о‘lchamlarni о‘l-
chashda qo‘llaniladi. Uning lentasi 2; 5; 
10; 20; 30 va 50 metr uzunlikda bo‘lishi 
mumkin
7
Shtangensirkul
Mikrometr
Shtangensirkul universal о‘l chov as -
bo bi bо‘lib, chiziqli о‘l cham larni, tash-
qi, ichki diametr va chuqurliklarni o‘l-
chash, tayyor detal va buyumlarning о‘l-
chamlarini tekshirish, shuningdek, reja-
lash ishlarini bajarishda ishlatiladi.
Hozirda ularning zamonaviy va-
riant lari ham ishlab chiqarilgan bо‘lib, 
ular bilan о‘lchash oson.
Korxonalarda 100 dan 2000 
mm
ga cha о‘lchash imkonini beradigan, 
aniq lik darajasi 0,1; 0,05; 0,02 gacha 
bо‘lgan shtangensirkullar ishlab chi-
qari ladi. Mak tab о‘quv ustaxona lari-
da 300 
mm
gacha о‘lchash imkonini 
beradigan shtan gen sirkullar ishlatiladi