Texnologiya umumiy o‘rta ta’lim maktablarining 5-sinfi uchun darslik

Eskiz
 
– xomaki tasvir, chizma. O‘lchov 
va reja lash asboblaridan foydalanmasdan qo‘lda, ko‘z bilan chamalab buyumning 
tax miniy o‘lchamlari belgilanib chiziladi. Biroq u buyum qismining faqat bitta 
ko‘rinishini (bir tomoni) ko‘rsatadi (37-rasm).
36-rasm. 
Buyumning texnik rasmi.
Yog‘och materiallardan buyum yasash bosqichlari
Yasalgan buyum taqdimoti
Buyumning 
grafik tasviri
Texnologik
xarita
Pardozlash
ishlari

---

33
33
Chizma
– bunda o‘lchash va rejalash asboblari 
yorda mida chizil gan bir yoki bir nechta turdagi 
buyumning tasviri asosiy (old), chap va yuqori 
tomondan tasvir lanadi (38-rasm). Chizmaning pastki 
o‘ng burchagida tasvirlangan buyumning nomi, 
materiali va masshtabi ko‘rsatiladi.
Buyumning haqiqiy o‘lchamlari necha marta oshirilgan yoki ka mayganligini 
ko‘rsatadigan raqam 
masshtab
deb ataladi. Masalan, M 1:2, 2:4.
Ikkinchi bosqich.
Yasaladigan buyumning texnologik xaritasi (5-shakl).
5­shakl
38-rasm. 
Buyumning asosiy chizmasi: 
a – asosiy ko‘rinish; b – chap tomondan ko‘rinishi; 
d – yuqoridan ko‘rinishi. 
Tasvir chiziqlari:
 1 – asosiy tutash kontur chizig‘i (asosiy yo‘g‘on); 
2 – ingichka tutash chizig‘i; 3 – o‘lchovli chiziq; 4 – simmetriya o‘qining markaziy va o‘q 
shtrix­punktir chizig‘i; 5 – teshikning ko‘rinmas konturi (shtrix chiziq).
37-rasm. 
Buyumning eskizi
.
a)
3
b)
d)
M 1:2
Yog‘och to‘qmoq
Oq qayin daraxti
Texnologik xarita bo‘limlari
Ish ketma-ketligi
Foydalaniladigan o‘lchov 
va rejalash hamda ish 
asboblari
Ish eskizi yoki ishni 
bajarish bo‘yicha 
ko‘rsatma
Jihoz va moslamalar
3 – Texnologiya, 5-sinf

---

34
34
Texnologik xarita bo‘limlaridan kelib chiqib, quyidagi jadval tuziladi (1-jadval).
1­jadval
__________________ texnologik xaritasi