Texnologiya umumiy o‘rta ta’lim maktablarining 5-sinfi uchun darslik

Duradgorlik iskanalari.
Duradgorlik ishlarida, ariq cha lar, tirnoq hosil qilish va 
boshqa ishlarda iskana ish lati ladi. Duradgorlik iska na lari vazifasiga ko‘ra yo‘ nuv chi, 
o‘yuvchi va nov iskana larga bo‘linadi (28-rasm).
a) silindrsimon 
b) to‘rtburchak 
d) doiraviy
26-rasm. 
Yog‘och to‘qmoq turlari.
a) ombur b) mix sug‘urgich
27-rasm. 
Mix sug‘urish asboblari.


a) yo‘nuvchi b) o‘yuvchi d) nov
28-rasm. 
Duradgorlik iskanalari turlari.

---

29
29
jilvir qog‘oz. 
Jilvir qog‘oz bir tomoniga mayda qattiq mine rallar yoki shisha 
kukuni yelimlab yopishtirilgan ip ma to yoki qalin qog‘ozdan iborat bo‘lib, par-
dozlashda ishlatiladi (29-rasm). 
Sirtlarni jilvir bilan pardozlash ishlari oddiy usulda (qo‘lda) va jilvirlash mashi-
nasida bajariladi (30-rasm).
Mayda donalar
Qattiq donalar
Asos
a) jilvir qog‘oz tuzilishi b) jilvir qog‘oz namunalari
29-rasm. 
Jilvir qog‘oz.
a) oddiy usulda jilvirlash b) jilvirlash mashinasida ishlov berish
30-rasm.
Jilvirlash texnikasi.
Mustahkamlash uchun savollar
1. О‘lchash va rejalash ishlarini bir-biridan farqli va о‘xshashlik tomonlari 
nima lardan iborat?
2. Arra va randalarning qanday turlarini bilasiz? Ulardan qanday maqsadlarda 
foy dalaniladi?
3. Bolg‘a, egov, iskanalarning qanday turlarini bilasiz?
4. Jilvir qog‘ozlar qanday tuzilishga ega? Ulardan nima maq sadda foyda-
laniladi?

---

30
30
10-§.
YOG‘OCHGA ISHLOV BERISH STANOKLARI 
VA ULARNING TURLARI
Duradgorlik ustaxonalarida STD–120 tipidagi yog‘ochga ishlov beruvchi tokarlik 
sta noklari ishlatiladi.
Yog‘ochga ishlov beruvchi tokarlik stanoklari yordamida yog‘och materiallar dan 
har xil aylanish sirtlarga ega bo‘lgan detallar, shakldor buyumlar tayyorlanadi.
STD–120 tipidagi yog‘ochga ishlov beruvchi tokarlik stanogining aso siy uzellari 
stanina, oldingi babka, ketingi babka, tirgak, o‘yuvchi mos lama bo‘lib, uning yordamida 
o‘yish-teshish ishlari bajariladi (31-rasm).
Yog‘ochga ishlov beriladigan tokarlik dast-
gohining asosiy qismi yo‘naltirgichli stanina (3) 
bo‘lib, u ikkita tayanch pan jalarga o‘rnatiladi. 
Staninaga oldingi va ketingi bab ka hamda tut-
qichli g‘aladon joylashgan. Ishchi mexanizmlar 
himoya ekrani bilan o‘ralgan qirqish zonasini (ish 
maydonini) hosil qiladi.