Texnologik qism

Кз=Ср/Сп =0,1386/4=0,0346

Пз.= Ср/Сп *100 =3,46%

Transport va ta'minot xarajatlarini va o'rnatishni hisobga olgan holda, ish o'rinlari soni, salohiyati va narxi haqida ma'lumot uskunalar sarlavhasida saqlanadi.
Asosiy ishlab chiqarish ishchilarining zarur miqdorini aniqlash va ularni yuklash.

Bir ishlab chiqaruvchining amaldagi yillik jamg'armasini belgilash.
Ishlab chiqaruvchining besh kunlik ish haftasiga bo'lgan yillik samarali ish jamg'armasi quyidagi formula bo'yicha aniqlanadi:

Fд.р.=[(365-в.д.-п.д.)*8,2-п.п.д.*1]*kн

Bu yerda

kats - koeffitsienti ishtirok etmaslik sababli nominal miqdordan foydalanishni hisobga olgan holda.

Fд.р. =[(365-105-10)*8,2-6]*0,88=1798,7
Кн= 100-Сн

100

Bu erda: Cn 12% ga teng, ya'ni ishsizligi sababli nominal miqdordagi yo'qotishlar, shu jumladan muntazam ta'til uchun 8%, kasallik uchun 2%, davlat va jamoat xizmatlariga 0,5%, yo'qmi 5% dam olish.

Кн= 100-12 =0,88

Asosiy ishlab chiqarish ishchilarining zarur miqdorini aniqlash va ularni yuklash. 
Dastgohlarda eng asosiylari quyidagi mutaxassisliklar bo'yicha ishlaydi: dastgoh, sinov va ishlovchilar. Asosiy ishlab chiqarish xodimlarining zarur miqdori har bir mutaxassislik uchun va har bir malaka toifasida birlamchi ishlab chiqarish ustaxonalari uchun alohida ishlab chiqariladi, ishlab chiqaruvchilarning soni quyidagi formula bo'yicha aniqlanadi:
Рст= tшт*N

60*Fд
Bu erda: Rst - bu mutaxassislik va darajadagi asosiy ishlab chiqarish xodimlarining soni.

Рст (эл)=14,466/150=0,0964 Рст (зал)=4,583/150=0,031

Рст (сл)=0,667/150=0,0044 Рст (исп)=2,73/150=00182

Рп=1 Рп=1 Рп=1 Рп=1

Bu yerda: Pn- ishlarning soni.
Asosiy ishlab chiqarish ishchilarining asosiy va qo'shimcha ish haqlarini hisoblash.
Asosiy ishlab chiqarish ishchilarining asosiy ish haqi fondini hisoblash.

Asosiy ish haqi ishlab chiqaruvchilarga bevosita ishlab chiqarilgan mahsulotga ishlov berish uchun to'lanadi va ish haqi va qo'shimcha ish haqi uchun barcha turdagi to'lovlarni o'z ichiga oladi. Ishlab chiqaruvchilarning asosiy ish haqlarini hisoblash har bir toifadagi va ixtisoslashtirilgan bo'lib, uning tarkibiga quyidagilar kiradi: ish haqi bo'yicha stavkalar va stavkalar bo'yicha operatsiya uchun to'lov. Mutaxassislikka, ish haqi darajasiga, to'lov shakliga va ish sharoitlariga qarab soatlik ish haqi stavkalari quyidagi formula bo'yicha hisoblangan ish haqi miqdordan tanlanadi:
Зотс=Т*ср
Bu yerda: sr - ma'lum bir toifadagi soatlik stavka, rubl.

    T - yillik ishlab chiqarish dasturining murakkabligi.

Зотс (эл)=14,466*3,91=56,562 Зотс (зал)=0,667*3,77=2,515

Зотс (сл)=4,583*3,91=17,919 Зотс (исп)=2,72*5,16=14,086

Ishlab chiqarilgan ish soatlariga ishchi xodimlariga qo'shimcha to'lovlar quyidagilardir:

a) ish haqi bonusi jamg'armasi tarif bo'yicha asosiy ish haqidan;

Зп (эл)=56,562*0,55=31,109 Зп (зал)=2,515*0,55=1,383

Зп (сл)=17,919*0,55=9,855 Зп (исп)=14,086*0,55=7,748
б) fond.

Зо=Зотс + 0.08 * (Зотс + Зп)

Зо (эл)=(56,5621+31,109)*0,1=8,767

Зо (зал)=(2,515+1,383)*0,08=0,312

Зо (сл)=(17,919+9,855)*0,1=2,777

Зо (исп)=(14,086+7,748)*0,08=1,747
Ishlab chiqaruvchilarning asosiy ish haqi quyidagicha bo'ladi:

Зо=Зотс + 0.08 * (Зотс + Зп)


Зо=96,438 Зо=4,21

Зо=30,551 Зо=23,581
Asosiy ishlab chiqarish ishchilarining qo'shimcha ish haqlarini aniqlash.
Ishlab chiqaruvchilarning qo'shimcha to'lovi qonun bilan nazarda tutilgan to'lovlar (oddiy ta'til, davlat va davlat majburiyatlari bajarilishiga bog'liq bo'lgan mehnat haqi). Quyidagi formulada aniqlanadi:

Зд=(kд*Зо)/100
Bu yerda: CD - asosiy va qo'shimcha ish haqining foiz nisbati, asosiy ish haqining 2-4%.

Зд (эл)=96,438*0,04=3,858
Зд (зал)=30,551*0,04=1,222
Зд (сл)=4,21*0,04=0,168
Зд (исп)=23,581*0,04=0,943

Ishlab chiqarish ishchilarining ish haqlarini ijtimoiy sug'urtalash uchun beriladigan to'lovlar asosiy va qo'shimcha ish haqining summasidan olinadi.

Qc (эл)=100,296*0,395=39,616
Qc (зал)=31,773*0,395=12,55
Qc (сл)=4,378*0,395=1,729
Qc (исп)=24,524*0,395=9,687
Kerakli qo'llab-quvvatlovchi xodimlarni, muhandislik-texnik xodimlarni, buxgalter va xizmatchilarni va kichik xodimlarni aniqlash.
Ishlab chiqarishda ishlaydigan ishchilar sonini aniqlash.
Xodimlarning soni asosiy ishchilar sonining ma'lum bir ulushi bilan belgilanadi. Yordamchi xodimlarning soni (supervayzerlar, ishchi distribyutorlar) asosiy ishchilar sonining 15-20% ni tashkil etadi. Mutaxassislarning soni 14-16%, UPK 5-6%, MOP ishchilar umumiy sonining 2-3% (asosiy va yordamchi). Yordamchi xodimlar soni quyidagi formula bo'yicha hisoblanadi:
Рвсп=(Ро*k)/100
Bu yerda: Rvsp - yordamchi xodimlar soni

   Asosiy ishlab chiqarish xodimlari soni. k = 20%

Muhandislar soni, UPC va MOS quyidagi formula bo'yicha aniqlanadi:

Рвсп=(4-20)/100=0,8

Рп(итр)=5*0,12=0,6 Рп=1

Рп(скп)=5*0,03=0,15 Рп=1

Рп(моп)=5*0,03=0,15 Рп=1

Texnik-texnik xodimlar, UPC, MOS yordamchi ishchilar koeffitsientini belgilash.

Кз=Рст/Рп Кк.п=Рст/Рп * 100

Кз(всп)=0,8/1=0,8 Пз(всп)=80%

Кз(итр)=0,6/1=0,6 Пз(итр)=60%

Кз(скп)=0,15/1=0,15 Пз(СКП)=15%

Кз(моп)= 0,15/1=0,15 Пз(моп)= 15%
Biz o'rtacha nisbati, muhandislik va texnik xodimlarning yordamchi xodimlarini, UPC, MOSni yuklash foizini hisoblaymiz.

Кз=Рст/Рп Кк.п=Рст/Рп * 100

Кз=1,7/4=0,425 Пз=42,5%
Yordamchi ishchilarning ish haqi fondini, muhandislik-texnik, buxgalteriya va xizmat ko'rsatish xodimlari va kichik xodimlarni tayinlash.
Muhandislik-texnik xodimlar, UPC va MOP yordamchi xodimlarining asosiy ish haqi fondini aniqlash.
Ish haqi fondi asosiy ishchilarning yuk ko'magini hisobga olgan holda tarif stavkalari, rasmiy maoshlar va qabul qilingan xodimlar soni asosida belgilanadi. Yordamchi ishchilarning ish haqi kasbi, ishchi darajasi, to'lov shakli va ish sharoitlari tarif rejasidan tanlangan formulaga muvofiq belgilanadi:
Звсп=Т*ср
Звсп=(1,567*3,14)+(8,183*4,44)=41,252 р
Ish haqi ITR, UPC va MOS quyidagi formula bilan belgilanadi:
Зв=(12РвОвkз)/257 ,
Bu yerda: R - xodimlarning taxminiy soni

O - bu toifadagi xodimlarning o'rtacha oylik ish haqi.
Зитр=0,6*2000*0,0375=45

Зскп=0,15*900*0,0375=5,063

Змоп=0,15*600*0,0375=3,375
Yordamchi ishchilar, muhandislar, UPC va MOP mukofotlarini jamlaymiz. Premium vaqtinchalik ish haqining yillik jamg'armasiga tegishli aktsiyalar bo'yicha hisoblangan lavozim bo'yicha mukofotni oladi.

Зп(всп)=41,252=16,5

Зп(итр)=45*0,7=31,5

Зп(скп)=5,063*0,4=2,025

Зп(моп)=3,375*0,4=1,35
Yordamchi xodimlar, muhandislar, muhandislar, xodimlarni boshqarish xodimlari va MOS qo'shimcha ish haqlarini aniqlash.
Biz mehnat to'g'risidagi qonun hujjatlarida nazarda tutilgan qo'shimcha ish haqini hisoblaymiz. Qo'shimcha ish haqi miqdori asosiy ish haqi jamg'armasi va bonusining 2-4 foizini oladi.

Зд = Зо + Зп

Зд(всп)=57,753*0,15=8,663

Зд(итр)=76,5*0,15=11,475

Зд(скп)=7,088*0,15=1,063

Зд(моп)=4,725*0,15=0,709
Yordamchi ishchilar, muhandislar, UCP va MOP ish haqining ijtimoiy sug'urta uchun beriladigan to'lovlari asosiy va qo'shimcha ish haqining summasidan olinadi va 39,5 foiz miqdorida olinadi.

Qст=39.5(Зо + Зд)/100

Qст=66,416*0,395=26,234

Qст=87,975*0,395=34,75

Qст=8,151*0,395=2,146

Qст=5,434*0,395=2,146

4.1. Texnika xavfsizligi.
Ushbu TPda MMH ishlab chiqarish jarayonida quyidagi xavfsizlik turlari paydo bo'lishi mumkin.

- zaharlanish

kimyoviy kuyish

yong'in va portlash xavfi

- elektr quvvati

Zaharli moddalar manbai zaharli moddalarning bug'lari bo'lib, ular joyga jamlangan kislotalar, gidroksidi, organik erituvchi, bo'yoq va laklar kiradi.

Yong'in xavfi HLEBlar bilan ishlayotganda, organik erituvchi va bo'yoqlar va laklar kabi haddan tashqari bug'langan portlovchi moddalar paydo bo'lganda paydo bo'lishi mumkin.

Ishonchli topraklama, himoya vositalarining etishmasligi tufayli uskunalar noto'g'ri bo'lsa, elektr tokining xavfi paydo bo'lishi mumkin.

2. DPP ishlab chiqarish bo'yicha ishlarni bajarishda xavfsizlikni ta'minlash uchun quyidagilarni ta'minlash zarur:

a) zaharlanish va kasalliklarning oldini olish.

- etkazib berish va chiqindilarni ventilyatsiya tizimi orqali ishchi xonalarni jihozlash, zararli bug'lar havosidagi moddalarning ruxsat etilgan kontsentratsiyalari me'yoridan past darajada bo'lishini ta'minlash.

- rötuş operatsiyalarini amalga oshirish va taxta ustidagi shaxsiy kamchiliklarni bartaraf etishda yog 'olish, qotish, mis qoplamasi, galvanik mis qoplamasi va mahalliy chiqindi asboblari vannalaridagi mahalliy shamollatish (havodagi nasoslar) mavjudligi.

- organik erituvchilar va bo'yoqlar bilan ishlashda sil va PS uchun 077 ga qadar barcha yo'riqnomalarga rioya qilish.

b) kimyoviy kuyishlar xavfini oldini olish.

0101-sonli "0148-sonli kislotalar, gidroksidi va boshqa kimyoviy birikmalar bilan ishlashda sil va PS uchun" 0101-sonli buyruq bo'yicha barcha ko'rsatmalarga muvofiq kimyoviy faol moddalar bilan operatsiyalarni bajarish, elektrokaplama vannalarini tayyorlash va tuzatishda sil va PS uchun, 097-sonli, "sil va vannalar ustida ishlayotganda".

- xodimlar va mansablarning kasb-hunarlari ro'yxatiga binoan alohida himoya (maxsus kiyim, apron, ko'zoynak) va boshqalar. Maxsus kiyim-kechak, maxsus poyabzal va boshqa shaxsiy himoya vositalarini bepul topshirishning standart qoidalarini ko'zda tutadi.

v) yong'in xavfini oldini olish uchun:

- tashkilotning hal qiluvchi va bo'yoqlari bilan ishlashda sil va PS uchun 077-sonli Yo'riqnomaning barcha nuqtalarini bajarish.

  - Yonuvchan suyuqlik bilan ish olib boriladigan joylarda ventilyatsiya va asbob-uskunalar, portlovchi moslamada talablarga muvofiq amalga oshirilishi kerak.

Elektr ta'minoti qoidalari ".

- binolarni yong'in o'chirish uskunalari bilan jihozlash (OU-2 yong'inga qarshi, qum, asbestli adyol).

g) elektr tokining oldini olish uchun:

- iste'molchilarning elektr inshootlarini ishlatishda silga qarshi kurash qoidalarini bajarish, silga qarshi chastotalar uchun № 0306 "yo'riqnomasi, 1000 V ga qadar kuchlanishli uskunalar bilan ishlaydiganlar uchun.

- elektr qurilmalari qoidalariga muvofiq uskunaning barcha qismlarini ishonchli topishda foydalaning.

- elektr jihozlari uchun xavfsizlik asboblari, qisqa tutashuv yoki elektr uskunasiga ortiqcha yuk tushganda elektr tarmoqlarini uzib qo'yish.

- Elektr simlarini sifatini izolyatsiya qilish.

3. Xavf (zararli) parametrlarini nazorat qilish uchun usul va vositalarni qo'llash kerak:

- Elektr ta'minoti qoidalariga muvofiq elektr inshootlarida izolyatsiyaga chidamliligini nazorat qilish va DCni topishni boshqarish.

- bosh muhandis tasdiqlagan va sanitariya nazorati bilan kelishilgan jadvalga asosan ishchi muhit havosini nazorat qilish.

4. Ishlab chiqarish ob'ektlari korxona dizaynining sanitariya standartlari talablariga javob berishi kerak.

6. Natijalar.

Ushbu tezis loyihasida multiplekserning boshqaruv moduli signal uzatilishini boshqarish va nazorat qilish uchun yangilandi.

Multipleksor modulining asosiy blokida mos keladigan kanalga qo'lda sozlash bilan sensorli boshqaruv qo'llandi. Qayta qurish trimmerlar yordamida amalga oshirildi. Bularning barchasi sakkiz kishiga yodlangan dasturlarning sonini cheklashga olib keldi. Qo'mondon signallari tunerning oldingi panelidagi tegishli tugmachalarni bosib, tunerning boshqa bloklariga yuborildi. Tekshirish birligi analog element bazasida ishlab chiqarilgan.

Bularning barchasi ushbu modeldagi tyunerning texnik faoliyatida bir nechta noqulayliklar keltirib chiqaradi. Blokni yangilash jarayonida protsessorni boshqarish davrining asosiy elementi sifatida foydalanish quyidagi natijalarga olib keldi:

1. 8 dan 99 gacha bo'lgan kanallar soni va ularning yodlashlari qiziqarli.

Fmax dan fmaksgacha tezlikni oshirish. Tuzatish tezligi CPTT protsessoriga bog'liq

3. Aniq aniqlangan qadam bilan sozlamaning aniqligini oshirish.

4. Qabul qilingan ovozli signallarning sonini oshirish.

Maxsus bo'limda tizimli sxemalar va elektr inshootlarining oqlanishi, shuningdek, elementlar bazasini tanlash masalalari muhokama qilindi.

Dizayn va texnologiya bo'limida bosma platalar ishlab chiqarish uchun texnologik jarayon ishlab chiqildi. Ishonchliligi va texnologik ko'rsatkichlarni hisoblash. Hisob-kitoblar ishlab chiqilgan qurilmaning texnik talablarga to'la muvofiqligini ko'rsatdi.

Texnik va iqtisodiy bo'limlarda qurilma narxi haqli.

Xavfsizlik muhandisligi bo'limi jarayonning xavfsizlik texnologiyasini muhokama qiladi.
4.2 Fabrika hududida joylashgan xavfli ishlab chiqarish obyektlariga qo’yiladigan talablar.
Fabrika hududida joylashgan barcha xavfli ishlab chiqarish ob’ektlari O’zbekiston Respublikasining “Xavfli ishlab chiqarish ob’ektlarining sanoat xavfsizligi haqida” gi Qonuni talablarini qanoatlantirishi lozim, ish beruvchi esa bu ob’ektlarni ushbu Qonun talablariga mos keltirishi shart.

Xavfli ishlab chiqarish ob’ektidan foydalanuvchi fabrika uchun quyidagilar shart:

O’zbekiston Respublikasining “Xavfli ishlab chiqarish ob’ektlarining sanoat xavfsizligi haqida” gi Qonuni moddalari, shuningdek sanoat xavfsizligi sohasidagi me’yoriy texnikaviy hujjatlar talablariga amal qilish;

belgilangan talablarga mos holda ishlab chiqarish jarayonini nazoratlovchi zarur asboblar va tizimlarning mavjudligi hamda ishlashini ta’minlash;

xavfli ishlab chiqarish ob’ektiga ruxsat etilmagan chet kishilarning kirishiga yo’l qo’ymaslik;

xavfli moddalar saqlanishiga qo’yiladigan sanoat xavfsizligi talablarining bajarilishini ta’minlash;

maxsus tarzda vakolatlangan organ va qonunchilikka muvofiq sanoat xavfsizligi sohasida alohida vakolatlarga ega bo’lgan boshqa davlat organlarining buyruqlari, qarorlari va amrnomalarini bajarish;

avariya va mojaro holatlarida, shuningdek sanoat xavfsizligiga salbiy ta’sir ko’rsatuvchi boshqa holatlar aniqlanganda xavfli ishlab chiqarish ob’ektini ishlatishdan to’xtatish;

xavfli i/ch ob’ektidagi avariya sabablarini texnikaviy tekshirishda ishtirok etish, avriyaga olib kelgan sabablarni bartaraf etish va ularning profilaktikasiga doir choralar ko’rish;

xavfli i/ch ob’ektida mojaro kelib chiqish sabablarini tahlil qilish, ularni bartaraf etish va profilaktikasiga doir choralar ko’rish;

avariya sodir bo’lganda xavfli i/ch ob’ektlari xodimlarining hayoti va sog’ligini himoya qilishga doir choralar ko’rish;

xavfli i/ch ob’ektlaridagi avariyalar va mojarolarning hisobini olib borish;

Xavfli i/ch ob’ektlari xodimlarining majburiyatlari:

sanoat xavfsizligi sohasidagi qonunchilik hujjatlari hamda me’yoriy texnik hujjatlarning talablariga amal qilish;

sanoat xavfsizligi sohasida tayyorgarlik va attestastiyadan o’tish;

xavfli i/ch ob’ektlaridagi avariya yoki mojaro haqida tegishli kishilarga zudlik bilan xabar berish;

xavfli i/ch ob’ektlarida avariya yoki mojaro sodir bo’lganda belgilangan tartibda ishlarni to’xtatish;

xavfli i/ch ob’ektlarida avariyani cheklash va uning oqibatlarini bartaraf etishga doir ishlarni o’tkazishda belgilangan tartibda ishtirok etish.

Xavfli i/ch ob’ektlaridan foydalanadigan fabrikaning majburiyatlari:

xavfli i/ch ob’ektida avariyalarni bartaraf etish rejasini tuzish, avariya oqibatlarini cheklash va bartaraf etishga doir tadbirlarni amalga oshirish;

avariyalarni bartaraf etish bo’yicha ishlab chiqilgan rejaga muvofiq xavfli i/ch ob’ektida avariya yoki mojaro sodir bo’lganda xodimlarga harakat qilishni o’rgatish;

xavfli i/ch ob’ektida avariya sodir bo’lish holati uchun kuzatuv, xabar berish, aloqa qilish va harakatni qo’llab-quvvatlash tizimlarini barpo qilish va ko’rsatilgan tizimlarni soz holda saqlab turish.
4.3 Ishga tushirishdan oldin apparatchikka qo’yilgan talablar.
- xorijiy ob'ektlarning yo'qligini ta'minlash uchun tashqi ekspertiza va hokazolarni tekshirish kerak

- asbob-uskunalar, aloqa vositalari, vanalar, asbob-uskunalarning xizmat ko'rsatish imkoniyatlarini tekshirish shart;

- truboprovod va apparatning chidamliligini tekshirib turishi shart;

- yong'inga qarshi uskunalar mavjudligini tekshirish shart;

- elektr energiyasi, azot va havo asbob-uskunalari mavjudligini tekshirish shart;

- zarur asbob-uskunalar va avtomatizatsiya uskunalarini birlashtirish kerak;

- topraklama qurilmalarini tekshirishi shart;

- quvurlarni ishlov berish quvvatlaridagi yo'qotishlarni tekshirishi shart;

- Vanalar issiqlik almashinuvchilardan sovutish suvi chiqishi chiziqlari bo'yicha o'lchash vositalariga ochiq holda vana va armaturalarni yopish shart;

- 0,4 MPa bug' bosimini o'rnatish kerak,

- sovutilgan suvni 6 ° S haroratda olib borish lozim;

- 260 ° S haroratda qayta ishlangan suvni o'rnatish lozim;

- 0.4 MPa bosim ostida o'rnatish uchun azotni qabul qilish kerak;

- ishchi jurnallarining mavjudligi, hisobotlarni tekshirish shart.
4.4 Ishni boshlashdan oldingi xavfsizlik talablari
1.1 Ish boshlanguncha ish o’rnining xavfsizligiga ishonch hosil qilib, quyidagilarni tekshirish kerak:

ish uchun zarur bo’lgan asboblar, mexanizmlar va moslamalarning saqlagich (predoxranitel) qurilmalarining sozligini;

himoya to’siqlari, himoya g’iloflari, zaminlagich, ventilyastiya, ishga tushiruvchi, tormozlovchi va blokirovka qiluvchi qurilmalarning, aloqa vositalarining va signalizastiyaning bor-yo’qligi va sozligini;

ish o’rnining yoritilish darajasini;

o’tish joylarining holatini;

shaxsiy himoya vositalarining bor-yo’qligi va sozligini.

1.2. O’tkazilayotgan yoki o’tkazilishi kerak bo’lgan ta’mirlaj-montaj ishlari bilan tanishish, texnologik jarayon holati bilan tanishish.

1.3. Ish o’rnida o’z kuchi bilan bartaraf etilmaydigan kamchiliklar borligi aniqlanganda, ishni boshlamasdanoq brigadirga yoki smena ustasiga aytish kerak.

1.4. To’xtovsiz ish borayotganda smenani qabul qiluvchi smenani topshiruvchi bilan birgalikda xizmat ko’rsatilayotgan jihozlarni, ish o’rnini, o’tish joylarini ko’zdan kechrishi, texnologik jarayonning olib borilishi bilan tanishishi kerak. Smena topshiruvchidan topilgan nosozliklarni bartaraf etishini talab qilishi va bartaraf etilmagan nosozliklar haqida brigadirga, smena ustasiga xabar berishi va ularning ko’rsatmasisiz ishni boshlamasligi kerak.
4.5. Ish vaqtida xavfsizlik talablari
1.1. Apparatchi-gidrometallurg ish vaqtida jihozlarni texnik jihatdan oqilona ishlatishi, texnologik tartibotga rioya qilishi kerak.

1.2. Jihozlar soz holatda bo’lgandagina, xavfli zonada kishilarning, ishga aloqasi bo’lmagan predmetlarning, asboblarning bor-yo’qligini tekshirgandan so’ng, radio orqali xabar berib va tovushli yoki chiroqli signal bergandan so’ng ularni ishga tushirishi lozim.

- Jihoz ishlayotganda uning ustida begona narsalarning bo’lishiga yo’l qo’ymaslik kerak

1.3. Agar jihozlarda ventilyastiya tizimi bo’lsa ularni yurituvchi (privodnoy) dvigatelni ishga tushirishdan oldin ishga tushirish kerak.

1.4. Ish vaqtida apparatchi-gidrometallurg jihozlar, moylash tizimi moslamalar, uskunalari ishini kuzatib borishi, aniqlangan nosozliklar haqida darhol brigadirga va smena ustasiga xabar berishi kerak. Iloji boricha engil nosozliklarni o’zi mustaqil ravishda bartaraf etishi lozim.

1.5. Mashinalarga va mexanizmlarga xizmat ko’rsatganda quyidagilar taqiqlanadi:

a) ish borayotganida yig’ishtirish, tozalash, va ta’mirlash ishlarini olib borish

b) ishlab turgan bo’limlarni va detallarni maxsus moslamalarsiz qo’lda moylash

c) to’siqlarsiz ishlash, hamda ish vaqtida to’siqlarni o’rnatish va mustahkamlash

1.6. Jihozni Elektr sxemaga ajratgandan so’ng, ishga tushiruvchi apparaturaga "Ishga tushirmang! Odamlar ishlayapti!" plakatini ilib qo’ygandan so’nggina nasoslar moytutqichlari (salniklari) tiqinlanadi (nabivka salnikov) va ta’mirlash ishlari olib boriladi.

1.7. Jihozlarda, quvurlarda(truboprovodlarda) ta’mirlash ishlari olib borilganda kislotalardan, texnologik eritmalardan, bug’dan, qaynoq suvdan va h.k., kimyoviy, termik kuyishlarni oldini olish choralari ko’rilgan bo’lishi kerak.

1.8. "O’ta xavfli ishlarga topshiriq-ruxsat (naryad-dopusk)" bo’lgandagina balandliklarda (1.3 metr va ko’proq), sig’imlar va apparatlar ichida, kislota, ammiak suvi, tez alangalanadigan suyuqliklar quvurlarini (truboprovodlarini) ta’mirlash ishlarini olib borish lozim.

1.9. Ichki tekshirish, tozalash,ta’mirlash ishlarini olib borish va h.k. uchun to’xtatilgan agregatni qismlarga ajratish yoki ochish faqatgina uni mahsulotlardan bo’shatgandan so’ng va uni bosim manbalari yoki boshqa agregatlar bilan bog’layotgan barcha truboprovodlardan uzgandan so’ng zapornaya armaturani yopgandan so’ng yoki zaglushka qo’ygandan so’ng amalga oshiriladi. Zapor armaturasida “Ochilmasin. Odamlar ishlayapti” plakati ilingan bo’lishi kerak.

1.10. Nosoz jihozlarda, himoya to’siqlari bo’lmagan jihozlarda, apparatlarning qopqoqlari ochiq holda bo’lsa, emiruvchi va zaharli vositalari bo’lgan truboprovodlarning flanestli birikmalarida himoyalovchi qoplamalari (g’iloflari) bo’lmaganda, ventilyastiya bo’lmaganda va zarur darajada yoritilmagan joyda ishlash ta’qiqlanadi.

1.11. Tiqin (qopqoqni-zaglushkani) o’rnatganda yoki echib olganda maxsus jurnalga shu ishni amalga oshirgan shaxs imzosi bilan qayd qilinadi.

1.12. Texnologik apparatlar va inshootlarni (qurilmalarni) ko’zdan kechirganda va ta’mirlaganda ichini yoritish uchun kuchlanishi 12V bo’lgan portlashdan himoyalanib yasalgan ko’chma qo’l chiroqlarini ishlatishga ruxsat beriladi. Chiroqlarda metall himoya to’ri (setkasi) bo’lishi kerak.

1.13. Ta’mirlash ishlarini olib borganda faqatgina soz asbob-uskunalardan foydalanish zarur Zarba beruvchi asbob bilan ishlaganda himoyalovchi ko’zoynakni taqish kerak.

1.14. Boltli birlashmalarni tortish va bo’shatishda faqatgina uzatgichsiz standart gayka kalitlarini ishlatishga ruxsat beriladi. Gayka kalitlari gayka o’lchamiga mos kelishi kerak.

1.15. Surilma qopqoq (zadvijka) va (ventillar) jo’mraklarni ochish va yopish uchun qandaydir richaglarni qo’llash taqiqlanadi.

1.16. Mahalliy yoritish uchun kuchlanishi 42Vgacha bo’lgan ko’chma dastaki chiroqlardan foydalnishga ruxsat etiladi. Sig’imlar (idishlar) ichida ishlaganda ko’chma chiroqlarni ta’minlash uchun 12Vdan ko’p bo’lmagan kuchlanishdan foydalaniladi. Chiroqlar himoya to’riga ega bo’lishi kerak. Sig’imlar (idishlar) ichiga ko’chma pasaytiruvchi transformator olib kirish taqiqlanadi.

1.17 Tashqollash (podmashivanie) vositalari sifatida to’g’ri kelgan narsalarni qo’llash taqiqlanadi

1.18. Elektr jihozlariga, ishga tushiruvchi apparaturaga suv tushishiga yo’l qo’ymaslik kerak.

1.19. Himoya ko’zoynaklarisiz proba olish, aeroliftlarni va eritma quvur ustun (stoyak)larini urib teshishga (probivka) ruxsat etilmaydi.

1.20. Elektr simlarida, ishga tushirish apparaturasida, himoyalovchi zaminlagichda nosozliklar yuzaga kelsa, navbatchi elektrikni nosozlikni bartaraf etish uchun chaqirish va smenaning usta-texnologiga va brigadirga xabar berish kerak.

1.21 Elektr energiyasini uzatish to’xtatilganda yoki biror bir sababga ko’ra jihoz to’xtab qolganda boshqarish shchit(щit)dagi kalitni neytral holatga qo’yish.

1.22. Yuk ko’tarish mexanizmlarini boqshqarish, ko’tarib olinayotgan yuklarni ildirib olish va osish ishlarini tegishli guvohnomasi bo’lgan xodimgina amalga oshirishi mumkin.

1.23. Ish o’rinlari va o’tish joylari ozoda va batartib saqlanishi kerak. Asbob-uskuna,latta-putta,zichlash materiallari maxsus ajratilgan joylarda saqlanishi zarur.

1.24. Agarda bexosdan mahsulot – kislota, ishqor,texnologik eritma va h.k. to’kilib ketsa, darhol uni yig’ib olish chorasini ko’rish kerak.

1.25. Begona shaxslarning ish o’rnida bo’lishiga yo’l qo’ymaslik kerak.

1.26. Zavod, stex hududida yurish uchun maxsus ajratilgan o’tish joylarida, zinalarda va maydonchalarda harakatlanishga ruxsat etiladi. Quvurlardan, tarnovlardan (jeloba), to’siqlardan va boshqa moslamalardan oshib o’tishga ruxsat etilmaydi.

1.27. Apparatchi-gidrometallurg berilgan maxsus kiyim, poyafzal va boshqa yakka tartibdagi himoya vositalaridan foydalanishi va ularni asrashi kerak. Maxsus kiyim butun va ixcham bo’lishi kerak, jihozning harakatlanayotgan yoki aylanayotgan qismi ilib ketishi (chaynashi) ehtimoliga yo’l qo’ymaydigan holatda bo’lishi kerak.

1.28. Stex hududida va ish o’rnida kaska kiyib yurish lozim.

1.29. Zararli kimyoviy vositalar, suyuqliklar bilan ishlaganda maxsus kiyimda,himoyalovchi ko’zoynak taqish yoki ko’zoynakli maxsus niqob, respirator, rezina qo’lqop,etik va peshband (fartuk) kiyish kerak. Ish zonasi havosi tarkibida zararli moddalar ruxsat etilgan konstentrastiya chegarasidan yuqori bo’lsa tegishli markali protivogazlardan foydalanish.

1.30. Kuchli ta’sir etuvchi zaharli moddalar bilan ish olib borish alohida ishlab chiqilgan yo’riqnomga asosan olib boriladi.

XULOSA
Ushbu diplom loyihasida multipleksorning boshqaruv moduli signal uzatilishini boshqarish va nazorat qilish uchun yangilandi.

Multipleksor modulining asosiy blokida mos keladigan kanalga qo'lda sozlash bilan sensorli boshqaruv qo'llandi. Qayta qurish trimmerlar yordamida amalga oshirildi. Bularning barchasi sakkiz kishiga yodlangan dasturlarning sonini cheklashga olib keldi. Qo'mondon signallari tunerning oldingi panelidagi tegishli tugmachalarni bosib, tunerning boshqa bloklariga yuborildi. Tekshirish birligi analog element bazasida ishlab chiqarilgan.

Bularning barchasi ushbu modeldagi tyunerning texnik faoliyatida bir nechta noqulayliklar keltirib chiqaradi. Blokni yangilash jarayonida protsessorni boshqarish davrining asosiy elementi sifatida foydalanish quyidagi natijalarga olib keldi:

1. 8 dan 99 gacha bo'lgan kanallar soni va ularning yodlashlari qiziqarli.

Fmax dan fmaksgacha tezlikni oshirish. Tuzatish tezligi CPTT protsessoriga bog'liq

3. Aniq aniqlangan qadam bilan sozlamaning aniqligini oshirish.

4. Qabul qilingan ovozli signallarning sonini oshirish.

Maxsus bo'limda tizimli sxemalar va elektr inshootlarining oqlanishi, shuningdek, elementlar bazasini tanlash masalalari muhokama qilindi.

Dizayn va texnologiya bo'limida bosma platalar ishlab chiqarish uchun texnologik jarayon ishlab chiqildi. Ishonchliligi va texnologik ko'rsatkichlarni hisoblash. Hisob-kitoblar ishlab chiqilgan qurilmaning texnik talablarga to'la muvofiqligini ko'rsatdi.

Texnik va iqtisodiy bo'limlarda qurilma narxi haqli.

Xavfsizlik muhandisligi bo'limi jarayonning xavfsizlik texnologiyasini muhokama qiladi.

Quyida ulardan ba’zilarini keltirib o’tamiz:

1. 
   Yuk tashish vaqtining tejalishi
   
2. 
   Yuk tashuvchi mashinalar (БелАз) ning vazifalarini sezilarli darajada yengillashtirish shu bilan birga, transport masalasi bilan bog’liq xarajatlarning kamayishi
   
3. 
   Ishchi kuchining tejalishi, qolaversa yangi ish o’rinlarining paydo bo’lishi
   
4. 
   Ruda tashishda yuqori samaradorlikka erishish
   
5. 
   Ekologik jihatdan tozaligi. Karyerda ruda tashuvchi yuk mashinalar harakatidan juda katta miqdorda chang ko’tariladi.
   

Xozirgi kunda bunday yutuqlar bilan kifoyalanib qolmasdan, yangidan – yangi marralar sari harakat qilinmoqda. Konveyer samaradorligini oshirish, uni boshqarishni avtomatlashtirish yo’lida turli izlanishlar olib borilmoqda.

Avtomatlashtirish muhim muhandislik fani hisoblanadi va avtomatlashtirilgan ishlab chiqarishni nazorat qilish va tartibga solishning texnik tushunchalari, usullari va vositalarini, shu jumladan uni ishlab chiqish, loyihalash va modernizatsiyalashni o'z ichiga oladi. Avtomatlashtirishning maqsadi oddiy va murakkab ob'ektlar uchun boshqaruv tushunchalarini ishlab chiqish va amalga oshirishdir. Avtomatlashtirish quyidagilarni ta'minlaydi: muayyan mezonlarga muvofiq jarayonlarni optimallashtirish (masalan, resurslarni maksimal tejash, atrof-muhitga minimal zarar etkazish yoki mahsulotning eng yaxshi sifatini ta'minlash), xavfli, kutilmagan yoki nosog'lom vaziyatlardan himoya qilish, shuningdek, yordam va yordam kundalik hayotida professional vazifalarni bajarish. Ushbu ishda, tegirmonga javhar etkazib berishni barqarorlashtirish kerak. Boshqarish ob'ekti javhari ko'chirish jarayonini amalga oshiradigan quvur liniyasidir. Qoida konveyer bantining tezligini tartibga keltiradigan vosita kuchini o'zgartirish yo'li bilan amalga oshiriladi.

FOYDALANILGAN ADABIYOTLAR RO’YHATI

1. 
   Коффрон Дж. Технические средства микропроцессорных систем. – М.: Мир, 1983
   
2. 
   Хвощ С.Т., Варлинский Н.Н., Попов Е.А. Микропроцессоры и микроЭВМ в системах автоматического управления. – Л.: Машиностроение, 1987.
   
3. 
   Хоровиц П., Хеши У. Искусство схемотехники. –М.: Мир, 1986.
   
4. 
   Микропроцессоры и микропроцессорные комплекты интегральных микросхем/справочник – М.: Радио и связь, 1986.
   
5. 
   Шило В.Л. Популярные цифровые микросхемы: справочник. – Челябинск: Металлургия, 1986.
   
6. 
   Якубовский С.В. Цифровые и аналоговые интегральные микросхемы: Справочник. – М.: Радио и связь, 1989.
   
7. 
   Александров К.К., Кузьмина Е.Г. Электротехнические чертежи и схемы. – М.: Энергоатомиздат, 1990.
   
8. 
   Павловский В.В., Васильев В.И., Гутман Т.Н. Проектирование технологических процессов изготовления РЭА / Пособие по курсовому проектированию для ВУЗов. – М.: Радио и связь, 1982.
   
9. 
   Парфенов К.М. Проектирование конструкций РЭА. – М.: Радио и связь, 1989.
   
10. 
    Егоров В.А., Лебедев К.М. и др. Конструкторско-технологическое проектирование печатных узлов / Учебное пособие. – СПб, 1995.
    
11. 
    Корчагина Р.Л. Технико-экономические обоснования при разработке радиоэлектронных приборов и устройств. / Учебное пособие по дипломному проектированию. – Л.: Механический институт, 1988.
    
12. 
    Безопасность жизнедеятельности: Справочное пособие по дипломному проектированию / Под редакцией Иванова Н.И. и Фадина И.М. – СПб.: БГТУ, 1995.
    

13.Технология и автоматизация производства радиоэлектронной аппаратуры И.П.Бушминский, О.Ш.Даутов. Радио и связь, 1989 г.

14. Справочник по печатным схемам. Б.Н.Файзулаев, В.Н.Квасницкий. 1972г. Технология производства ЭВМ. Н.Н.Ушаков.

15. Конструирование и микро миниатюризация электронной вычислительной аппаратуры. А.Я. Кузенин.

16. Краткий справочник конструктора РЭА. Р.Х.Бальян, Н.А.Барканов, А.В.Барисов.

17. Yusupbekov N.R., Muxitdinov D.P. Texnologik jarayonlami modellashtirish va optimallashtirish asoslari. Darslik. -Т.: Fan va texnologiya, 2015. -438 b.

18. 
    Yusupbekov N.R., Muxitdinov D.P., Bazarov M.B. Elektron hisoblash mashinalarini kimyo texnologiyasida qoMlash. -Т.: Fan, 2010. -492 b.
    
19. 
    Ф.Т.Адилов, В.М.Дозорцев, А.Н.Юсупбеков. Имитационное моделирование типовых технологических объектов и компьютерный тренинг навыкам управления. -Т.: Tafakkur bo'stoni, 2015. -204с.
    
20. 
    Fritz Klocke. Modeling and Planning of Manufacturing Processes. -Germany: Springer, 2016. -658p.
    

Кушимча адабиётлар:

18. 
    Методы классической и современной теории автоматического управления: Учебник. ТОМ 1-IV. - М.: МГТУ им. Баумана, 2004. - 742 с.
    
19. 
    Льюнг Л. Идентификация систем. Теория для пользователя: Учебник. Пер. с англ. // Под. ред. Я.З.Цыпкина. -М.: Наука. 1991. -432 с.
    
20. 
    Пащенко Ф.Ф. Введение в состоятельные методы моделирования систем. В 2 частях. Часть 2. Идентификация нелинейных систем. -М.: Финансы и статистика, 2007. - 288 с.
    
21. 
    Карабутов Н.Н. Структурная идентификация систем. Анализ информационных структур. -М.: Либроком, 2009. - 176 с.
    
22. 
    Карабутов Н.Н. Адаптивная идентификация систем. Информационный синтез. -М.: КомКнига, 2006. - 384 с.
    
23. 
    Дьяконов В., Круглов В. MATLAB. Анализ, идентификация Спец.справочник. -С.Пб.: Питер, 2002. -448с.
    
24. 
    Фурасов В.Д. Задачи гарантированной идентификации. М.: Бином. Лаборатория знаний, 2005. - 152 с.
    
25. 
     Хашимов А. А. Режимы работы частотно-регулируемых асинхронных электроприводов. Ташкент. «Фан», Т., 1987. 176 с.
    
26. 
     Хашимов А. А. Специальные режимы частотно-управляемых асинхронных электроприводов. М., Энергоиздат, 1994. 240 с.
    
27. 
    Саидахмедов С. С. Электр схемаларини ґіиш. Касб-µунар коллежлари учун, «ТДТУ», Т., 2002.
    
28. 
    Хашимов А. А. Российский патент, № 2069032. Асинхронный электропривод с экстремальным управлением. 1996.
    
29. 
     Хашимов А. А. Узбекский патент, № 4609, Асинхронный электропривод, 1998.
    

					NDKI BMI 5311000.108-15 TJvaIChAvaB T.Y.	Varaq
O’lch	Varaq	Hujjat №	Imzo	Sana