«Texnologik mashina va jihozlar» kafedrasi “Himoyaga ruxsat etildi”

 
Ta`mirlash usullari
. Vallarning tayanch bo`yinlari belgilangan o`tqazishni 
ta`minlay olmaydigan tabiiy yeyilgan bo`lsa, ularni konstruktiv o`lchamlari saqlangan 
va belgilangan o`tqazishni ta`minlagan holda quyidagi usullarda ta`mirlanadi:

yeyilgan sirtga metal qatlamni qoplash (elektroyoy, gaz alangasida, 
tebranma kontaktli);

---

12 

halqalash;

galvanik usullarda;

belgilangan o`tqzishni saqlagan holda val bo`yinini ta`mirlash o`lchamiga 
o`tqazish orqali. 
Qoziqchali-titish barabani ostidagi tozalash to`rining sirti qattiq yeyilgan bo`lsa, 
uni yangisi bilan almashtiriladi. Agar to`rning kichik joyi qirqilgan yoki mahalliy 
yeyilgan bo`lsa, to`rning nuqsonli joyi payvandlash yoki boshqa usulda qirqib olinadi, 
qirqib olingan teshik perimetri yamoq o`rnatish uchun tayyorlanadi. Keyin tayyorlangan 
teshik o`lchamida, xuddi shu to`rga o`xshash va o`lchamda yamoq kesib olinadi va 
tayyorlangan teshikka o`rnatiladi. Yamoq gazli yoki elektroyoyli payvandlash 
yordamida payvand chok bilan mahkamlanadi. Hosil qilingan payvand chok donadorligi 
25-40 bo`lgan qayroq toshli disk yoki po`lat cho`tkali disk o`rnatilgan dastaki jilvirlash 
mashinasi yordamida talab qilingan sirt g`adir-budirligigacha tozalanadi. 
Arrali baraban (2-rasm) yaxlit val 1, unga o`tqazilgan beshta flanetsli disk 2, u 
esa val 1 ga vint 3 yordamida mahkamlanadigan vintlardan iborat. Flanets 2 lar orasiga 
tirgak 4 va ochiq planka 5 lar o`rnatiladi, ularga gardish 6 mahkamlanadi. Baraban 
gardishi 6 ga kontsentrik ravishda arrali tasma 7 ning uchta sektsiyasi o`rnatiladi, 
natijada arrali barabanning tashqi diametri 480 mm ni tashkil etadi. Arrali sektsiyaning 
har biri uchta M6 vint yordamida oraliq tirgaklarga va plankalarga mahkamlanadi. 
Baraban arrali sektsiyalari tishlari sirtlarininig yeyilishga chidamliligini oshirish 
maqsadida termik ishlov beriladi. 
Ishlash jarayonida arraning tishli sirtlarini yirik iflosliklar bilan ta`siri, 
shuningdek paxta bilan toshlarning mashina ishchi hajmlariga tushishi natijasida 
egilishiga, ezilishiga va sinishiga olib keladi. Ko`rsatib o`tilgan nuqsonlarni arralarning 
alohida sektsiyalarini yangisi bilan almashtirish orqali bartaraf etiladi. 
Tozalash samaradorligini saqlash va paxtadagi nuqsonlar miqdorini (erkin tolalar 
paydo bo`lishini, tolalarning mexanik shikastlanishini, shtapel uzunligining qisqarishini, 
chigitlarning maydalanishini va boshq.) kamaytirish uchun arrali sektsiya tishlaridagi 
tish kesish jarayonida hosil bo`lgan pitirlarni yo`qotish, arrali barabanning oldingi, 
ketingi va yon ishchi sirtlari g`adir-budirliklarining sifatini abraziv materiallar - 40-80 

---

13 
donadorlikka ega bo`lgan, soy yoki ochiq kon qumi yoki kremniyning sun`iy karbidi – 
kukuni solingan vannada jilvirlash orqali oshiriladi.