Texnologik jarayonlar boshqaruvi va kompyuter tizimlari

2.3. Ko'p faktorli regressiya tenglamasini monandlikka tekshirish.
Hosil qilingan matematik modellar shuni ko’rsatadiki tajriba ma’lumotlari tuzilgan modelning qiymatlariga mos kelmoqda lekin biz modelni adekvatlikka tekshirishimiz lozim. Buning uchun (1.7-temperatura) modelni biz Fisher me’zonidan foydalangan holda _{ } aniqlikda monandlikka tekshiramiz (2.8).

Bu yerda – m-qaralyotgan faktorlar soni, n-tajribalar soni
Excel dasturining imkoniyatlaridan foydalangan holda hosil qilingan matematik modellarni monadlikka tekshiramiz. Buning uchun biz (2.8) formuladan foydalanamiz.

(Yi_chiziq_xisob - Yort_xisob)^2	(Yi - Yi_chiziq_xisob)^2	(Yi_chiziq_xisob - Yort_xisob)^2	(Yi - Yi_chiziq_xisob)^2
216,2011	134,4905	186,9517	162,1493
226,2568	145,2584	188,7517	156,1599
263,5521	179,6204	209,4998	168,9045
278,24	179,6732	246,8627	157,6803
207,9087	132,4285	226,9442	197,9601
218,9452	150,4654	253,0622	156,4085
214,1561	144,8067	261,6346	159,1381
209,2712	140,2825	265,4877	162,7571
209,5683	142,3381	289,9109	189,8879
207,9513	140,3329	286,5715	183,2548
226,2231	183,7686	275,5035	262,6733
219,2043	150,7944	290,4307	283,8244
229,2073	196,1893	266,4269	178,3214
210,5052	188,9124	244,8288	149,6095
224,5859	188,2754	251,3424	156,1655
196,862	164,9737	275,0869	190,9756
191,2	160,1906	281,8774	207,2404
188,7876	160,0082	290,6334	232,4159
193,648	169,1578	260,1341	238,2261
191,2424	164,7138	259,5422	233,3303

Bizning masalamizda _{ } ga teng. Agar, quyidagi shart bajarilsaa olingan model adekvat xisoblanadi _{ }

_{ } – qiymatini topishning bir necha hil usullari mavjud buning uchun biz Excel dasturi yoki Fisher me’zoni uchun jadvaldan foydalanishimiz mumkun .
Demak, tuzilgan _{ } shart qanoatlantiradi demak temperature uchun tuzilgan model haqiqiy jarayonga mos keladi.
Endi biz olingan tajriba ma’lumotlari asosida hosil qilgan matematik modelimiz orqali nazariy eksperement otkazishimiz mumkun bo’ladi. Demak, bizga nazariy eksperementlar uchun quyidagi kirish qiymatlari berilgan bo’lsin namatakning boshlang’ich temperaturasi 18,3 berilgan bo’lsa, hosil qilgan matematik model orqali jarayonga tavsif berishimiz mumkun bo’ladi. Buning uchun biz qurilmaning ishlash vaqti va quvvatini quyidagicha sozlashimiz mumkun bo’ladi.

№	Vaqt	Quvvat	Sarf do	Y_chiziqli	Y_ko'rstkichli
1	85	100	53	160,2256203	113,7685194
2	90	145	53	166,8370596	122,2542098
3	152	156	53	177,9559931	131,5612254
4	136	147	53	174,2884063	128,5323327
5	123	856	53	264,10555	173,1895906
6	250	159	53	193,6672579	139,8086686
7	145	163	53	177,7683583	131,8608289
8	652	185	53	259,8895257	160,3869304
9	70	163	53	166,0418635	121,2265552
10	156	150	53	177,8041165	131,049471
11	145	129	53	173,3637165	126,546606
12	125	128	53	170,1071029	124,2263058
13	320	127	53	200,4664412	138,277633
14	52	124	53	158,1751215	111,6368812
15	50	149	53	161,1011222	114,7802073
16	77	148	53	165,193112	120,5049198
17	369	147	53	210,7187169	144,2330931
18	601	126	53	244,2721602	148,5093409
19	300	123	53	196,8211828	136,4808224
20	365	125	53	207,2432415	140,0031203
21	315	156	53	203,4415752	143,1095757
22	617	145	53	249,2352299	152,685323
23	581	654	53	309,546591	197,6154794
24	530	369	53	264,6513124	176,8104026
25	791	258	53	291,0796545	173,8841517
26	101	147	53	168,8160421	124,1916271
27	721	741	53	342,706749	207,1021718
28	400	852	53	306,8972111	198,2895987
29	503	753	53	310,1763168	199,2308368
30	400	951	53	319,7224916	202,159824
31	263	789	53	277,3152717	186,3831833
32	209	456	53	225,7326156	164,8207334
33	810	159	53	281,225086	160,1341873
34	430	147	53	220,2562661	146,8035769
35	517	258	53	248,23886	165,5523241
36	553	369	53	268,2474375	177,6797984
37	162	321	53	200,8949933	150,4626845
38	325	502	53	249,8288155	176,3966026
39	541	402	53	270,6462918	179,9199129
40	116	302	53	191,2413257	143,2254916

Nazariy eksperiment shuni korsatadiki, agar bizga quyidagi qiymatlar 18,3 faktorlarning qiymatlari berilgan bo’lsa, hosil qilingan matematik model orqali namatakni zararsizlantirish uchun qurilmani quvvati va vaqtini yuqoridagi jadvaldan foydalangan holda aniqlash mumkun bo’ladi. Demak, bizga ma’lum bo’lgan kriteriyalarga asosan zararsizlantirish jarayonida uning temperaturasi 193,28 dan oshmasligi kerak. Shuning uchun ushbu jarayonga qurilmaning quvvati va ishlash vaqti _{ } bo’lishi kerak.

Xulosa
Mevalarni quritishda modellashtirish natijalarini olish va talqin qilish bosqichida - tuzilgan va sozlangan dastur bo‘yicha ishchi hisoblarni o‘tkazish uchun Matlab, MathCAD va Excel dasturiy paketlaridan foydaianiladi. Bu hisoblar natijalari modellanayotgan Mevalarni quritishda S tizimning ishlash jarayoni tavsiflari haqida xulosalarni tahlillash va ifodalashga imkon beradi. EHMda modellashtirish algoritmlarini amalga oshirilishida tadqiq qilinayotgan z(t)e Z tizimlar ishlash jarayoni holatlari haqida axborot ishlab chiqildi. Bu axborot mashinali tajriba natijalarida olinadigan, izlanayotgan xarakteristikalar taqribiy baholashni aniqlash, ya’ni baholash mezonlari uchun kirish materiali hisoblandi. Baholash mezonlari sifatida tizimda haqiqatda bo‘lib o‘tayotgan jarayon yoki bu jarayonlarning maxsus shakllantirilgan funksiyalari asosida olinadigan ko‘rsatkichlari shakllantirdik. pamidor qurutish jarayoni Mashinali-eksperiment davomida berilgan vaqtlar intervalida S tizimning ishlash jarayoni tadqiq qilinayotgan modelining jidamlilik va zararlanish darajasini ko’rib chiqdik. Natijalar asosida quydagi hulosaga keldik : Nazariy eksperiment shuni ko’rsatadiki, agar bizga quyidagi qiymatlar 19,3 faktorlarning qiymatlari berilgan bo’lsa, hosil qilingan matematik model orqali Mevalarni quritishda zararsizlantirish uchun qurilmani quvvati va vaqtini yuqoridagi jadvaldan foydalangan holda aniqlash mumkun bo’ladi. Demak, bizga ma’lum bo’lgan kriteriyalarga asosan zararsizlantirish jarayonida uning temperaturasi 197,27 dan oshmasligi kerak. Shuning uchun ushbu jarayonga qurilmaning quvvati va ishlash vaqti _{ } bo’lishi kerak.