AMALIY MASHG’ULOT № 2
I. Mavzu: Ishlab chiqarishda tabiiy va sun`iy yoritilganlikni hisoblash.
II. Mashg’ulotning maqsadi:
Ishlab chiqarish binolarida qo`llaniladigan yoritish turlari va ularni hisoblash o`rganish.
1. Tabiiy yoritish turlari va ularni hisoblash .
2. Sun`iy yoritish tizimlari va ularni hisoblash.
III. Amaliy mashg’ulotni o`tkazish tartibi haqida umumiy tushunchalar.
IV. O`tkazilgan amaliy mashg’ulot yuzasidan talabalarning hisoboti.
YOritishning qaysi turini qo`llanilishidan qat`iy nazar, noto`g’ri tanlangan yorug’lik,
ko`rish bilan bog’liq bo`lgan, ish sharoitlarini yomonlashuviga, ko`z va asab tizimlarini
charchashiga, ish unumdorligini pasayishiga, oqibatda baxtsiz hodisa yoki kasb kasalliklariga
sabab bo`ladi.
YOrug’likni me`yor darajasidan o`ta ko`p yoki kamligi, ish sharoitiga to`g’ri
kelmasligi, ko`zni qamashtirmasligi, ishchi – xodimning diqqatini chetga tortmasligi,
shuningdek, yoritilgan ish joyi bilan, tevarak atrof bir-biri bilan farq qilmasligi kabi xavfli
omillarga bog’liq bo`ladi.
Ish joyida yoritilganlikni pastligi ko`rish organlarini bezovtalanishiga va uni faoliyatini
buzilishiga olib keladi.
Ishlab chiqarish binolarini yoritilganligiga quyidagi asosiy talablar qo`yiladi.
a) Ish o`rinlari shunday yoritilgan bo`lishi kerakki, ishchi ish joyidagi ish qurollarini tez va
engil farqlay olsin;
b) Binoni yoritilganligi tezda paydo bo`lib, yo`qoluvchi, soyasiz va almashinuvchi
dog’larsiz bo`lishi shart;
v) YOritish qurilmalarini o`rnatishda ishlab chiqarish xarakteri hisobga olinishi kerak.
Ish yuzasining yoritilganligi, shu nuqtadagi yorug’lik oqimining sirt zichligiga bo`lgan
nisbat miqdori bilan o`lchanadi quyidagi formulada ifodalanadi.
E = F / S lyum/m
2
F – shu nuqtadagi yorug’lik oqimi lyum
S – yorug’lik oqimi tushadigan yuza m
2
Tabiiy yorug’lik bilan binolarni yoritganda ular katta chegarada o`zgaradi. Bu o`zgarishlar,
meteorologik sharoitlar, yilning fasli va boshqa bir qancha omillarga bog’liqdir. SHuning uchun
binolarda tabiiy yorug’likni yoritilganlikning miqdoriy jihatdan me`yorlashtirib bo`lmaydi,
1. Tabiiy yoritilganlikni hisoblash.
Tabiiy yoritishni hisoblashdan maqsad binolarda yorug’lik tushadigan (deraza, fonar)
yuzalarni hisoblash va ularning tabiiy yoritish koeffitsientining me`yorlangan qiymatlariga mos
kelish kelmasligini aniqlashdan iborat. Binoning tabiiy yoritilganlik me`yori, tabiiy yoritilganlik
koeffitsenti orqali aniqlanadi (TYOK). Bu koeffitsent binoda belgila ngan nuqtadagi
yoritilganlikni, shu binoning tashqarisidagi yoritilganlikka nisbati bilan foizlar hisobida
aniqlanadi.
l = E
ichki
/ E
tashqi
× 100%
E
ichki
– Binoning ichida belgilangan nuqtadagi yoritilganlik.
E
tashqi
– Binodan tashqaridagi yoritilganlik.
a) Ishlab chiqarish korxona binolarini tabiiy yoritish usuli yon tomondan
qo`llanilganda quyidagicha hisoblanadi.
1-rasm. Yon tomondan qo`llanilgan tabiiy yoritish usuli.
b) Ishlab chiqarish korxona binolarini tabiiy yoritish usuli yuqoridan qo`llanilganda
quyidagicha hisoblanadi.
2-rasm. Yuqoridan qo`llanilgan tabiiy yoritish usuli.
S
0
, S
f
– deraza va fonarlarnin yuzasi;
S
n
– bino polining yuzasi;
e
n
– tabiiy yoritilganlik koeffitsientini me`yorlash qiymatlari (TYOK);
h
o,
h
f
– deraza va fonarlarni yorug’lik xarakteristikasi;
K – qarama - qarshi binolardan derazalarga soya tushishini (qorong’i-lashuvini) hisobga
oluvchi koeffitsient
τ - yorug’lik o`tkazuvchanlik umumiy koeffitsienti
r
1
r
2
– yon tomondan, yuqoridan yoritilganda yorug’likni qaytishini hisobga oluvchi
koeffitsient.
2. Sun`iy yoritilganlikni me`yorlash va hisoblash usullari.
Agar tabiiy yorug’lik binolarni yoritish uchun etarli bo`lmasa, bunday hollarda, sun`iy
yorug’lik bilan to`ldiriladi.
a) Sun`iy yorug’likni me`yorlashdan maqsad biror bir yuzani yoritish uchun gigiena nuqtai
nazaridan eng kamida ruxsat etilgan minimal yorug’lik miqdori bilan ta`minlashdir.
YA`ni me`yorda 8ta razryad qabul qilingan bo`lib, - birinchisi o`ta yuqori aniqlikda
bajariladigan ishlar turkumi (< 0,15 mm), - 1 razryad 5000 lk. dan to dag’al ishlar turkumi, ya`ni
faqat jarayonni kuzatish uchun xizmat qiluvchi – VIII – razryad 50 lk. gacha bo`lgan
yoritilganlik miqdorlari hisoblanadi.
Sun`iy yorug’likni hisoblash uchun odatda nuqtali yoki yorug’lik oqimi usullaridan
foydalaniladi. Aslida bu ikki usul ham nuqtali usuldir. Bu usul aniq bir yo`nalishlari mahalliy va
bir tekis tarqalgan umumiy yoritilganliklarni aniqlash uchun qo`llaniladi. Bunda nur tarqatuvchi
manbaning ko`rinishi nuqta, chiziq, tekislik, shar hamda tsilindr shakllarida bo`lishi mumkin.
Nuqtali sharsimon yog’du manbaidan kelayotgan yorug’likni masofa kvadrati qonuniga
asoslanib quyidagi ifoda bilan aniqlanadi.
Bunda, J
α
- yorug’lik kuchi, lm;
α - nurning hisob nuqtasiga nisbatan og’ish burchagi grad;
g - manba`dan nuqtagacha bo`lgan masofa, m;
N - nur manbaining poldan balandligi;
θ - nuqta o`rnashgan tekislikni pol sathiga nisbatan og’ish burchagi, grad;
3-rasm. Nuqtali manbadan tushayotgan ixtiyoriy yuzadagi yoritilganlikni hisoblash
chizmasi
4-rasm. Astra markali yoritgichdan gorizontal yuzada hosil bo`lgan izolyukslar chizmasi.
Hisobni osonlashtirish maqsadida 1000 lm yorug’lik oqimiga ega bo`lgan yoritgichdan
tarqalayotgan yorug’likni taqriban aniqlab fazoviy izolyukslar yasaladi (8-rasm) va undagi N va
6 qiymatlariga mos keladigan taqribiy yoritilganlik osongina topiladi.
Bunday hollarda hisoblash uchun zarur bo`lgan yorug’lik oqimi quyidagi ifodaga teng
bo`ladi.
𝐹
𝑍
=
𝟏𝟎𝟎𝟎𝑬
𝑴
× 𝑲
𝒁
𝝁 ∑ 𝑬
𝟏
𝒎
𝟏
bunda, E
m
- yoritilganlik me`yori, lk;
K
z
- zahira koeffitsienti;
𝝁 - qo`shni yoritgichlar va yuzalardan kelayotgan qo`shimcha yorug’lash
koeffitsienti ( 1 - 1,2 );
∑
𝑬
𝟏
𝒎
𝟏
- nuqtadagi taqribiy yorug’lik yig’indisi (izolyuks yoki formula orqali
aniqlanadi).
m - atrofdagi yoritgichlar soni.
YOrug’lik oqimi usuli.
Bu usul biror yuzaga tushayotgan barcha to`g’ri va qaytgan ) nurlardan hosil bo`lgan
o`rtacha yig’indi yorug’likni aniqlash imkonini beradi. O`rtacha yorug’lik miqdoridan minimal
qiymatga o`tish esa taxminan bajariladi. SHu xususiyatlardan kelib chiqqan holda bu usulni
gorizontal yuzani bir tekis umumiy yoritilganligini aniqlash uchun qo`llaniladi, ya`ni bir yuzani
yoritish uchun zarur bo`lgan yoritgichlar sonini quyidagi ifoda bilan aniqlash mumkin.
𝑁 =
𝐸
𝑀
× 𝐾
𝑍
× 𝑆 × 𝑍
𝜂 × 𝐹
𝐿
bunda, E
m
- yoritilganlik me`yori, lk;
K
z
- zahira koeffitsient ( 1,3- 1,5);
S - yoritilajak yuza, m2;
Z – yorug’likni notekislik koeffitsienti (1,1- 1,15);
η - yoritgichlarni foydalanish koeffitsienti.
Xonaning ko`rsatkichi F
l
= a × v / (a+v) N
s
pol, shift va devorlarni nur qaytarish
koeffitsientlarini bilgan holda yoritgichlarni foydalanish koeffitsienta " η " [16] va [17] dagi 9.14
raqamli jadvaldan olish mumkin.
Bu erda, a va v - xonaning bo`yi va eni, m;
Ns - yoritgichning yoritilayotgan yuzadan balandligi, m.
5-rasm. Ishlab chiqarish xonalarida yoritgichlarni o`rnatilish chizgisi.
a) planda; b) Kesimda yoritgichlarni YOritish yuzasidan o`rnatilish balandligi.
Nazorat savollari.
1. YOritilganlikni turlari to`g’risida ma`lumot bering.
2. Tabiiy yoritilganlik haqida tushuncha bering
3. Sun`iy yorug’lik haqida tushuncha bering.
4. Tabiiy yorug’likni qaysi usulda hisoblanadi?
5. Sun`iy yorug’likni hisoblash usullarini tushuntiring.
6. YOritgichlar soni qaysi formulada aniqlanadi?
To'g'ri burchakli
Shaxmatli
AMALIY MASHG’ULOT № 3
I. Mavzu: Shovqin darajasini shovqin to`suvchi to`siqlar yordamida kamaytirishni
hisoblash.
II. Mashg’ulotning maqsadi: Shovqinga qarshi kurash usullarini o`rganish.
1. Shovqinning kelib chiqish manbalari va uni kamaytirish usullari.
2. SHovqinni o`lchash asbobini ishlatishni o`rganish.
III. Amaliy mashg’ulotni o`tkazish tartibi haqida umumiy tushunchalar.
IV. O`tkazilgan amaliy mashg’ulot yuzasidan talabalarning hisoboti.
SHovqin – bu har xil chastotali va kuchli tovushlarning tartibsiz aralashib, insonni
eshitish faoliyatiga xalaqit beruvchi va yoqimsizlikni yuzaga keltiruvchidir.
Uzoq davom etuvchi shovqin odam organizmiga ta`sir etib, bosh og’rig’ini, uyqusizlikni,
diqqati susayishini, markaziy asab va yurak-qon tomirlari tizimi bezovtalanishini, oshqazon-
ichaklar faoliyati pasayishini, qisman yoki to`liq eshitish qobiliyati yo`qolishini vujudga
keltiradi. SHuningdek shovqin sathining o`sishi ayrim ishlarni bajarishda ish umumdorligini
pasayishiga olib keladi. SHu sababli shovqin sathini pasaytirish, undan odamlarni himoyalash-
juda ham muhim va mas`uliyatli vazifa hisoblanadi. O`zining yuzasidan tovush to`lqinlarini
chiqishiga olib keluvchi titrovchi jihoz va uskunalarning, tebranuvchi yuzalari (tovush to`lqinini
tarqatuvchi qattiq, suyuq va gaz shaklidagi muhit) shovqin manbai bo`lib, hisoblanadi.
Atmosfera bosimi bilan solishtirganda shovqin havoga aralashib, unda davriy ravshida bosimni
oshishiga yoki kamayishiga olib keladi. To`liq bosim va o`rtacha bosimlar orasidagi farqning
qisqa vaqtdagi qiymati tovush bosimi deb aytiladi. Odamning qulog’i 2.10
-5
dan 2.10
2
Pa-gacha
intervaldagi bosim o`zgarishini sezish qobiliyatiga ega. Bu kattaliklar pastki va yuqorigi
seziladigan (porogovie) bosim deb aytiladi. Amalda tovush bosimini baholash absolyut
kattaligida emas, balki ularning logarifmik sathida baholash qabul qilingan, u quyidagi formula
orqali aniqlanadi.
L = 20 * lg (P / P o ) (4)
bu erda : P - manbadan chiqadigan haqiqiy tovush bosimi, Pa
Po –tovush bosimining pastki seziladigan qiymati, Pa.
Tovush bosimi sathini o`lchov birligi sifatida bel (B) qabul qilingan. Amaliyotda eng
kichiq
birlik
detsibel (dB) qabul qilingan.
Rasm 1 SHovqin spektor chastotasining grafigi
1- SHovqinning xaqiqiy spektor chizig’i 2 – Tovush bosimining ruxsat etilgan sathining
chizig’i
3- Ruxsat etilgan sathdan yuqori bo`lgan haqiqiy shovqin zonasi
Alohida chastotadagi shovqinning, tashkil etuvchi tonlarini ma`lum bir kattalikdagi
qiymatlar bilan taqsimlashini shovqinni spektral tahlili deyiladi va to`g’ri keluvchi fil’trlar
majmuasi yordamida shovqin o`lchagich (shumomer)da amalga oshiriladi, unda faqatgina
belgilangan intervaldagi chastotali tovushlarni xarakterlovchi qismi ajratiladi. SHovqin
T
o
v
u
sh
b
o
si
m
in
i
sa
th
i
L
,
d
b
manbaini aniqlash va undan himoyalanish chora tadbirlarini ishlab chiqish uchun shovqin
spektrini bilish kerak.
SHovqinni ruxsat etilgan chegaroviy sathi (DAVAN-12.003-83 “SSBT.SHum.Obshie
trebovaniya bezopasnosti“) “MXST. SHovqin. Xavfsizlikni umumiy talablari”da ko`rsatilgan,
bo`lib, chastotani o`rtacha geometrik standartlar qatori uchun aktiv kenglikdagi chastotasi: 63;
125;250,500,1000,2000,4000,8000 Gtsga teng.
(DAVAN 12.1.029-80) da shovqindan himoyalanish uslublarini klassifikatsiyasi
keltirilgan. Ushbu ishda shovqinni tarqalish yo`lida, tovush yutuvchi materiallar va tovushdan
himoyalovchi to`siqlarni qo`llash hisobida kamaytirish tadqiqot etiladi.
Odatdagi qurilish materiallaridan (beton,g’isht,shishablok va boshqalar.) bajarilgan
xonaning shiftidan, devoridan tovush to`lqinining asosiy qismi bir necha marta qaytadi. Natijada
esa xonadagi shovqinni umumiy satxi 5-15 dB ga ortadi. Mahsus tovush yutuvchi material va
qurilmalardan tayyorlangan devor hamda shiftlar esa shovqinni 6-8 dB ga kamaytiradi. Bunda
g’ovak, yumshoq, o`yiqcha strukturali (yacheyka), kichiq solishtirma og’irlikli (mineral, vata
(paxta), o`ta yupqa shisha momiqli mato, kichiq o`lchamli (fraktsiya) keramzit va boshqalar.)
materiallar eng katta samara beradi. Amaliyotda tovushni yutuvchi materiallarning qalinligi 20 -
200 mm gacha bo`ladi.
Ushbu ishni o`tkazish uchun tajriba qurilmasidan foydalaniladi. Qurilmada operator
kabinasi va tovush kamerasi, bo`lib ishlab chiqarish xonasini qiyoslaydi. SHovqin manbai
sifatida ushbu ishda SS-1 sirena qo`ng’iroq bildirgichdan (signaldan) foydalaniladi. Undan
chiqadigan shovqinni sathi ruxsat etilgan me`yor chegarasidan yuqori bo`ladi.
SHovqin kamerasining (rasm11) tovush kanali kabina bilan tutashgan bo`lib, uni turli
xildagi tovush yutuvchi devorlar (to`siqlar) bilan berkitish mumkin. SHovqin kamerasi qopqoq
bilan ta’minlangan, u orqali tovush yutuvchi to`siqlarni almashtirish va shovqin yutuvchi yuzali
qalqonni o`rnatish mumkin. Operator kabinasi odam tomonidan shovqinni turli sathini sub`ektiv
baholashni va himoyalash chora-tadbirlari samarodorligini baholash uchun xizmat qiladi. Unga
bir kishi o`tirishi yoki turishi mumkin. Tovush yutuvchi qalqon sifatida porolon qoplamali
qalinligi 4 mm va qalinligi 20 mm kigizli faneradan foydalaniladi. Tovush himoyalovchi to`siq
sifatida fanera, shisha, shovqun yutuvchi yuzali kartondan foydalaniladi.
SHovqin va titrashni o`lchovchi asbobi ISHV-1 tovush bosimiini sathini, titrash tezligini
va titrash tezlanishini chastotasini aktiv intervalda hamda tovush sathini A, V, S va LIN
chastotalari harakteristikasi bo`yicha o`lchash uchun mo`ljallangan. Asbobni faoliyat ko`rsatishi
tovush bosimini o`zgartirishga asoslangan bo`lib, shovqin satxini o`lchashda mikrafonga qabul
qilinadigan elektro signalni kattaligiga proportsional ravishda kuchaytirilgandan so`ng o`lchov
asbobiga uzatiladi va dB da baholanadi. Asbob tarmoqga yoki «Mars» turdagi 8 ta elementlardan
tarkib topgan batareyalar blokiga ulanadi.
Rasm: 2 SHovqinni tadqiqot etish tajriba qurilmasining sxemasi.
1- SHovqin yutuvchi yuzali operator xonasi (kabinasi); 2-O`lchov asbobining mikrafoni;
3-tovush himoyalovchi to`siq (devor); 4-To`siqni o`rnatish uchun yo`naltirgich; 5- Tovush
kamerasi; 6- Tovush yutuvchi qalqon; 7- SHovqinni manbai 8- o`lchov asbobi
ISHV-1 asbobini ishga tushiring. Unga tokni etarli ekanligini tekshiring. Buning uchun
“Ish turi” (“Rod-raboti”) o`chirib yoqgich murivi (qo`loqchasi)ni (“Kontr. pitaniya”)
“ta`minotni tekshirish” holatiga keltiring. Bunda oldingi paneldagi bildirgich chiroq o`chib-
yonishi kerak, asbobni mili (strelkasi) esa “Batareya” (7-10 dB) sektoriga qarama- qarshi turishi
kerak. Bordiyu bu holat sodir bo`lmasa, unda tarmoqni blokini yoki batareyalar tekshirilishi
lozim. Asbobda o`lchov boshlangungacha, uni 5 min. muddatda qizdirish kerak.
SHovqin manbai kamerasida maxsus mo`ljallangan o`yiqda (inchada) mikrofonni
o`rnating. Standart oktanlar qatori chastotasi bo`yicha tovush bosimi sathini o`lchash uchun
asbobni
tayyorlang.
Buning
uchun
asbobni
oldingi
panelidagi
o`chirib
yoqgich
(pereklyuchatel’)ni quyidagi holatlarga o`rnating: “Delitel’- 1” va “Delitel’- 2”ni maksimal
qiymatlariga ya`ni 90 va 40 dB ; “Rod izmereniya”- Fil’trlar holatiga ; “Rod raboti”ni – sekin
(medlenno) holatiga; “Zvuk- vibratsiya” – Tovush (zvuk) holatiga; “CHastota”- 63 Gts holatiga
o`rnating. SHovqin manbaini ishga tushirib, 63 Gts chastotadagi tovush bosimini kattaligini
o`lchang. Buning uchun “Delitel’ - 1” o`chirib-yoqgichi holati o`zgartiriladi, kerak bo`lganda esa
“Delitel’- 2” ni ham holati o`zgartiriladi, asbobni milini shkalaning o`ng qismidagi 0 belgiga
o`rnatiladi. Qachonki mil, biror-bir shkalani bo`linmasiga to`xtasa, milni va o`chirib-yoqgich
“Delitel’- 1” hamda “Delitel’-2”ni ko`rsatmalari qo`shiladi. Masalan, agar asbobni mili 6 soniga
kelib to`xtasa, o`chirib-yoqgich “Delitel’- 1” 90 holatiga bo`lsa, “Delitel’-2”- 10 holatiga turgan
bo`lsa, bunda tovush bosimini sathi quyidagiga teng bo`ladi: 6+90+10=106 dB.
O`lchovlar asosida spektrogramma L =
( f ) ni quring. Har qaysi chastotaga ruxsat
etilgan shovqin grafigini chizing va shovqinni ruxsat etilgan sathidan yuqori zonasini aniqlang.
SHovqin manbai va mikrofon holatini o`zgartirmay tovush kamerasini shiftiga va
devorlariga tovush yutuvchi qalqon o`rnating.
SHovqin manbaini ishga tushuring va yuqorida keltirilgan uslub bo`yicha har qaysi oktan
kengligi chastotasida shovqinni sathini o`lchang.
CHizilgan birinchi tajriba shovqin spektrogrammasiga yangi spektrni chizing, ularni bir-
biri bilan va shovqin sathini ruxsat etilgan grafigi bilan solishtiring.
SHovqinni yutuvchi yuzani o`rnatganligi hisobidan kamerada shovqinni pasayish
samaradorligi to`g’risida xulosa qiling.
Operator xonasi (kabinasi)da mahsus mo`ljallangan o`yiqchada (inchada) o`lchov
asbobining mikrofonini o`rnating.
“Rod izmereniya” o`chirib-yoqg’ich (pereklyuchatel’)ni A holatga o`rnatib dB A da
shovqinni o`lchashni olib boring. Boshqa o`chirib-yoqg’ichlarni holati va qolgan tovushlar
sathini o`lchash uslubi xuddi oldingi tajribalarnikidek bo`ladi. Holat o`zgartirgich “CHastota”
ishga qatnashmaydi va uning holati ishga dahilsiz.
SHovqin manbaini ishga tushiring. Kabinadagi (xonadagi) shovqinni kattaligini o`lchang.
O`lchov asbobi va qo`ng’iroq (sirena)ni ishga tushirmay, tovush kamerasi va operator
xonasi (kabinasi) orasiga ketma-ket (navbatma-navbat), quyida sanab o`tiladigan tovush
ajratgich (izoliyatsiyalovchi) to`siqlarni o`rnating va har qaysi bilan kabinadagi shovqin sathini
o`lchang, shuningdek asbobni ko`rsatgichini va sub`ektni eshitishi bo`yicha baholang. SHovqin
sathi eshitilishini baholash uchun o`quvchilardan bir kishi operatorni yopiq xonasi (kabinasi) da
bo`lishi lozim. To`siqsiz va to`siqlar bilan yoki har xil to`siqlarda asbobni ko`rsatgichlarini farqi
orqali shovqin sathini pasayish samaradorligini aniqlang.
To`siqlarni o`rnatishda shunga e`tibor berish kerakki tovush kanallari zich mahkamlansin,
ya`ni to`siqlar va devorlar orasida bo`shliq (yoriq) qolmasin.
Operator kabinasi (xonasida) shovqin sathini pasayishiga to`siqlar tayyorlangan
materiallarni ta`sirini tadqiqot eting. Buning uchun esa bir xil qalinlikdagi (4mm) faneradan,
shishadan, kartondan to`siqlarni ketma-ket o`rnating va kabina (xona)dagi shovqinni pasayishini
o`lchang.
SHovqin sathini pasayishiga to`siqlar qalinligi ta`sirini tadqiqot eting. Buning uchun esa
har xil qalinlikda tayyorlangan (4;8; 12 mm ) fanera to`siqlarni ketma-ket (navbatma-navbat)
o`rnating va kabinadagi shovqinni pasayishini o`lchang.
Tovush yutuvchi materiallar, to`siqlar yuzasining samaradorligini baholang. Buning uchun
qalinligi 4 mm bo`lgan fanerali to`siqni yuzasiga tovush yutuvchi materiallar qatlami
qoplanganida (porolon yoki kigiz) tovush sathini pasayishini o`lchang va qoplamasiz
to`siqlardagi tovush sathini ko`rsatgichlari bilan solishtiring. Tadqiqot qilingan omillardan
tovush sathi ko`rsatkichlarini, tovush ajratgichlar (izolyatsiya)ga bog’ligi to`g’risida xulosa
qiling. Quyidagi kriteriyalar bo`yicha qo`llanilgan har xil to`siqlardan shovqin sathi eshitilishini
pasayishiga baho bering: shovqinni pasayishi sezilmaydi, ozgina seziladi, yaxshi seziladi.
Tadqiqot natijalarini jadval shaklida ko`rsating.
1.SHovqinni yutuvchisiz yuzali va yutuvchi yuzali kamerasida shovqin spektrini
Do'stlaringiz bilan baham: |