Texnika xavfsizligi



Download 3,02 Mb.
Pdf ko'rish
bet111/166
Sana28.09.2021
Hajmi3,02 Mb.
#187565
1   ...   107   108   109   110   111   112   113   114   ...   166
Bog'liq
hayot faoliyati xavfsizligi fanidan maruzalar matni (1)

Nollashtirish. Neytrali yopiq erga ulangan setlarda, uskunalarning bevosita erga ulash 
himoyasini etarlicha samarali deb bo`lmaydi. 
SHu  sabali  transformator  yoki  generatorlar  neytrali  yopiq  erga  ulangan  380/220  V 
kuchlanishli setlarda erga ulashning boshqa, nollashtirish turi qo`llaniladi.  
Nollashtirish  –  bu  uskunani  kuchlanish  ostida  qolishi  mumkin  bo`lgan  tok 
o`tkazmaydigan qismini nolli o`tkazgich bilan oldindan elektrik biriktirish hisoblanadi. 
17.6.-rasmda nollashtirishning printsipial sxemasi ko`rsatilgan. 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 


 
110 
 
 
13.6.-rasm. Nollashtirishning printsipial sxemasi. 
 
Rasmda  ko`rinib  turibdiki,  nolli  o`tkazgich  himoyalanadigan  uskuna  korpusiga 
biriktirilgan.  Bunda  korpusda  xavfli  kuchlanish  hosil  bo`lishi  bilan,  fazalar  va  nolli 
o`tkazgich orasida bir fazali qisqa tutashuv sodir bo`ladi. YA`ni zanjir bo`yicha: faza-
korpus-nolli  o`tkazgich  bo`yicha  qisqa  tutashuvning  katta  toki  oqa  boshlaydi  va 
buning  natijasida  eriydigan  saqlagich  (saqlash  qurilmasi)  yoki  avtomatik  ajratkich 
ishlaydi. 
 
 
 
 
 
 
 
 
13.7.-rasm. Nollashtirilmagan elektr uskunasi setidagi tutashish. 
       Nolli utkazgich uzilgan  kungi    lsiz voqealarda jarohatlanish xavfini kamaytirish 
takroriy  nollashtirish  orqali  amalga  oshiriladi.  elektr  havo  tarmoqlarida  takroriy 
nollashtirish  har  200  m  da  va  elektr  uzatish  liniyalar  oxirida  bajariladi.  Nolli 
o`tkazgichni  binoga  kirish  oldidan  ham  erga  ulash  kerak.  Quyida  nollashtirilmagan 
uskunaning setidagi qisqa tutashuvga oid sxemasini ko`rib o`tamiz. 
 
17.7.-rasmda  alohida  erga  ulangan  elektr  uskunasi  korpusiga  fazadan  tutashuv 
bo`lganda nollashtirilgan elektr uskunasi U
k
  kuchlanish ostida qoladi ya`ni,  
 
 
 
                     
з
з
ф
k
R
R
R
U
U


0
 ,                                 (13.7.)
 
Transformator  yoki  generator  setidan  quvvat  oluvchi  cho`lg’am  neytralini  erga  ulash 
qarshiligida R
o
kuchlanishni pasayishi U

 
                     
z
f
k
R
R
U
U


0
 ,                                     (13.8.) 
ni tashkil etadi. 
U holda erga nisbatan bunday kuchlanishga neytral, nol o`tkazgich va  unga   ulangan 
barcha metall qismlar ham ega bo`ladi. Agar U
f
=220 V, R
0
=R
3
=4 Om deb qabul qilsak  
 


 
111 
unda U

= 110 V bo`ladi. Qisqa tutashuv toki I
k
=U
f
/R
0
+R
z
 ushbu sharoitda 27,5 A ga 
teng bo`ladi. Bunday tok eriydigan saqlagichni kuyishi  yoki avtomatni ishga tushishi 
uchun etarli bo`lmaydi.  
Buning  xavfliligi  shundan  iboratki,  bunda  to`g’ri  himoyalangan  elektr  uskunasi  ham 
kuchlanish  ostida  qoladi.  YA`ni  ishlab  chiqarish  korxonasining  bir  korpusidagi 
uskunalar  noto`g’ri  erga  ulanganda  faza  uzatish  korpusga  qisqa  tutashadi  va  qo`shni 
korpusdagi soz va erga to`g’ri ulangan elektr uskunalari ham xavfli kuchlanish ostida 
qoladi va bu ko`p sonli halokatlarga sabab bo`lishi mumkin. 
Nollashtirishni  hisoblashdan  asosiy  maqsad  -  tokdan  maksimal  darajada  himoyani 
taminlash uchun nolli uzatishda ishlatiladigan simni kesimini aniqlash hisoblanadi. 
 
Eruvchi saqlagichni kuyishi uchun tutashuv toki quyidagicha aniqlanadi. 
 
 
                                      
н
к
КI
I

 , 
 
     (13.9.)   
 
 
 
 
bu  erda  I
n
  –  eriydigan  jihozning  nominal  toki;  K-qisqa  tutashuv  tokining  karralik 
koeffitsienti. Hisoblashda K=3 qabul qilinadi. 
 
Ishlab  chiqarishda  ko`p  hollarda  ko`chma  elektr  qurilmalari  (uskunalari)  ham 
ishlatiladi.  SHu  sababli,  ularda  elektr  tokidan  jarohatlanish xavfi  juda  yuqori  bo`ladi. 
Buni  oldini  olish  uchun  ularni  nollashtirishga  qattiq  talablar  qo`yilishi  kerak.  Bunga 
qo`shimcha ravishda nolli o`tkazgich holati haqida signal beruvchi qurilmani jihozlash 
maqsadga muvofiq bo`ladi. 

Download 3,02 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   107   108   109   110   111   112   113   114   ...   166




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish