Texnika universiteti

2.9-rasm. Issiqlik nasosli bir korpusli bugʻlatish qurilmasi
(1-bugʻlatkich; 2-oqimchali(injektorli) nasos).
.
Issiqlik nasоsli bugʻlatkichlar.Ayrim paytlarda tехnоlоgik sabablarga koʻra, koʻp kоrpusli bugʻlatish qurilmalarini qoʻllab boʻlmaydi. Masalan, yuqоri haroratlarga chidamsiz eritmalarning sifat koʻrsatkichlarini saqlab qоlish uchun issiqlik nasоsli, bir kоrpusli bugʻlatkichlarni ishlatish maqsadga muvоfiqdir.
2.9-rasmda bugʻlatkich 1 vaоqimchali kоmprеssоr 2 dan ibоrat bir kоrpusli bugʻlatish qurilmasi kеltirilgan.
Bunday qurilmalarda ikkilamchi bugʻ bоsimi isituvchi bugʻ bоsimigacha injеktоrli kоmprеssоrda siqiladi.Soʻng, siqilgan bugʻ siqish uchun bugʻlatkichga yoʻnaltiriladi. Dеmak, issiqlik nasоsli bugʻlatish qurilmalarida ikkilamchi bugʻ harorati isituvchi bugʻ haroratigacha koʻtariladi, ya’ni kоmprеssоrga sarflangan

enеrgiya, ikkilamchi bugʻ haroratini оshirishga kеtadi.

Harorat dеprеssiyasi kichik boʻlgan eritmalarni bugʻlatish uchun issiqlik nasоslarini qoʻllash juda oʻrinli va koʻp kоrpusli bugʻlatish sхеmalarida isituvchi bugʻni tеjash imkоnini bеradi.
Issiqlik nasоsiga sarflanadigan enеrgiya miqdоri isituvchi va ikkilamchi bugʻlar toʻyinish haroratlari farqiga prоpоrsiоnaldir. SHuning uchun, harorat dеprеssiyasi katta boʻlgan eritmalarni, ushbu usulda bugʻlatish iqtisоdiy jihatdan maqsadga muvоfiq emas.
Оdatda, issiqlik nasоsli bugʻlatish qurilmalari va erituvchining qaynash haroratlarining farqi 5…15 °C boʻlgan hоllarda qoʻllash mumkin. Dеmak, eritmaning qaynash harorati katta boʻlsa, ushbu usul ishlatilmaydi. Bunga sabab, ikkilamchi bugʻni isituvchi bugʻ bоsimigacha siqish uchun koʻp enеrgiya sarf boʻlishidir.

Hisob Qismi
G=10,8 t/soat, b₁=8%, b₂=48%, Qizdiruvchi bugʻ bosimi: R=10 atm, Barometrik kondensatordagi qoldiq bosim 0.2 atm. NaON eritmasini bugʻlatish uchun 3 korpusli bugʻlatish qurilmasini hisoblash :
Ye ch i sh : 1) Uchal a qurilmalarda bugʻlanayotgan erituvchining umumiy miqdori

2) Har bir korpus ga yuklamani taqsimlash. Nazariy taxdil va sanoatdagi koʻp yillik natijalar asosida, qar bir korpusdagi ikkilamchi bugʻning mikdorini aniklaymiz.

W1:W2:W3=1.0: 1.1: 1.2
Har bir korpusda xosil bo’lgan ikkilamchi bug mikdorini topamiz:
1-korpusda
2-korpusda
3-korpusda
Jami W=2.513kg/s
3) Korpuslar buyicha eritmaning konsentratsiyasini hisoblash eritmaning boshlanshch konsentratsiyasi b1=8%. Birinchi korpusdan ikkinchisiga kirayotgan eritmaning mikdori:

konsentratsiyasi esa,

Ikkinchi korpusdan uchinchisiga kirayotgan eritma mikdori:

konsentratsiyasi esa,

Uchinchi korpusdan chiqayotgan eritma mikdori,

konsentratsiyasi esa,

4) Korpuslar buyicha isituvchi bug' bosimining taqsimlanishi.
Birinchi korpus va barometrik kondensatorlardagi isituvchi bug’ bosimlarining farqi.

Dastlab, ushbu bosimlar farqini korpuslar o'rtasida barobar
taqsimlaymiz, ya'ni
Bunda, korpuslardagi absolyut bosim kuyidagicha buladi:
3-korpusda
2-korpusda
1-korpusda
Isituvchi bug' bosimi:

Jadvallardan, korpuslarda qabul qilingan bosimlar uchun suvning
to'yingan bug'i temperaturalari va solishtirma bug' xosil qilish
issikliklarini topamiz.

Korpuslar	To’yingan bug’ temparaturasi	Solishtirma bug’ hosil qilish issiqligi
1-korpus	166	2075
2-korpus	139	2126
3-korpus	60	2357
Isituvchi bug’	179	2024

Ushbu temparaturalar, korpuslar bo’yicha ikkilamchi bug’lar kondensasiyalanish temperaturalari bo'ladi.

5. Korpuslar bo'yicha temperaturaning pasayishini hisoblash.
a) temperatura depressiyasidan.

Korpuslar	NaOH konsentrlangan	Qaynash temparaturasi	Depressiya, °C yoki K
1-korpus	10.71	103	3
2-korpus	17.118	106	6
3-korpus	49,28	139	39

Uch korpus bo’yicha:

b) Gidrostatik effect dispersiyasi
temparaturada NaOHni eritmaning zichligi tanlanadi:

NaOH konsentratsiyasi. %	11	17.118	49.28
Zichlik kg/m3	1119.9	1186.2	1515.9

Trubalardagi eritmalarning optimal satxda qaynashini hisoblaymiz:

1 korpusda






2- korpusda


; ; ;

3- korpusda

; ; ;

Jami;

v) Gidravlik qarshilik depressiyasi

Har bir korpus oralig'ida temperaturalar pasayishini 1K deb qabul
qilamiz. Oraliklar hammasi bo'lib 3 (1-2, 2-3, 3-kondensator). Demak,

Butun kurilma uchun temperaturalar yo'qolishining yig'indisi:

6. Temperaturalarning foydali farqi.
Temperaturalarning umumiy farqi:

Demak, temperaturalarning foydali farqi:

7. Korpuslarda qaynash temperaturalarini aniklaymiz
3,- korpusda
2-korpusda
1-korpusda
8. Har bir korpus uchun issiklik o'tkazish koeffisientini
aniklaymiz.
Kurilmadagi eritmalarning qaynash temperaturasi va konsentrasiyasiga
qarab maxsus adabiyotlardan eritmaning fizik xossalari (zichlik,
qovushoqlik, issiklik o'tkazuvchanlik, issiklik sig'imi va shu kabilar)
aniklanadi. Isitish trubalarining turiga qarab qabul qilinadi. So'ngra,
kondensasiyalanayotgan bug' va kaynayotgan eritma uchun tegishli kriterial
tenglamalar yordamida issiklik berish koeffisientlaridan issiklik
o'tkazish koeffisienti topiladi.
Xisoblash paytida trubalarda kaynash natijasida hosil bo'lgan
qoplama qalinligini (0,5 mm) inobatga olish kerak.
Dastlabki hisoblar asosida quyidagi qiymatlarni qabul qilamiz.
1 korpus uchun KI = 1700 Vt/(m2-K)
2 korpus uchun K2 = 990 Vt/(m2-K)
3 korpus uchun K3 = 580 Vt/(m2-K)
Tuzning suvli eritmalarini bug'latish jarayonida korpuslar buyicha
issiklik o'tkazish koeffisientlarining tahminiy nisbati kuyidagicha:
K1 K2 K3 = 1 0,58 0,34
9. Korpuslar buyicha issiklik balanslarini tuzamiz.
Tahminiy hisoblarni soddalashtirish maqsadida issiklik
balanslarini issiklik yo'qotilishini hisobga olmagan holda tuzamiz va
bir korpusdan ikkinchisiga eritma urtacha qaynash temperaturasida o'tadi
deb qabul qilamiz.
Shartga binoan 1 korpusga bug'latish uchun eritmani qaynash
temperaturasigacha qizdirilgan holda uzatiladi.
1 korpusda issiklik sarfinining mikdori,

2 korpusga eritma o'ta qizdirilgan holda beriladi va unda issiqlik
sarfining mikdori:

1-korpusdan chiqayotgan ikkilamchi bug’ beriladigan issiqlik miqdori
W. issiqlik kirishi va sarf bo’lshining farqi 1% 3 korpusdagi issiqlik miqdorining sarfi

1-korpusda isituvchi bug’ sarfi

Bug’ning solishtirma sarfi

Foydali temparaturalar farqining korpuslar boýicha taqsimlanishi. Bu 2 usul yordamida qilish munkin hamma qurilmaning isitish yuzasi bir xil bo’lgan sharoitda va umumiy isitish yuzasi eng kam bo’lgan sharoitda toppish munkin, yani Q/K ga va –JQ/K ga proporsionallik shartidan.
Proporsionallik faktorlarini topamiz:
Nisbat

1-korpus 963

2- korpus 1231
3- korpus 1942.2
6215
Foydalanadigan temparaturalar farqi korouslar bo’yicha quyidagicha aniqlanadi:
korpuslar isitish umumiy issitish yuzasi
yuzasi bir xil variant eng kam variant



Xar bir korpusning isituvchi yuzasi topiladi:
korpuslar isitish umumiy issitish yuzasi
yuzasi bir xil variant eng kam variant



_______________________________________________________________

Demak, korpuslarning bir xil issiklik almashinish yuzalari
bulganda, umumiy isitish yuzasi atigi 9% ga ko'pdir. Shuning uchun,
korpuslarning isitish yuzasi bir xil variant qabul qilinadi, shuning uchun
men 316 m² tanlab oldim. chunki bu variant kurilmalarning bir xilligini ta'minlaydi.


Xulosa
Ushbu kurs loyihasida uch korpusli bugʻlatish qurilmasi loyihasini hisobladim. Hisoblashlarni bajarish davomida “Bugʻlatish” mavzusi boʻyicha qoʻshimcha ma’lumot va koʻnikmalarga ega boʻldim. Bugʻlatish jarayonida qoʻllaniladigan qurilmalar – bugʻlatish qurilmasi, vakuum nasos, barometrik kondensator, issiqlik almashinish qurilmasi va kondensat chiqarish moslamalarining ishlash prinsipini chuqur oʻrganib chiqdim.
Bugʻlatish qurilmaridan koʻp korpusli bugʻlatish qurilmalarini qoʻllashda isituvchi bugʻ sifatida ikkilamchi bugʻning ishlatilishi hisobiga koʻp miqdorda energiya tejalishi ushbu qurilmalarning eng asosiy afzalligi hisoblanadi. Ushbu kurs loyihasida koʻrilgan uch korpusli bugʻlatish qurilmasi qarama-qarshi yoʻnalishli boʻlgani uchun uni qoʻllashda eritmani juda yuqori konsentratsiyalargacha quyuqlashtirishga erishish mumkin. Lekin unda eritmani korpusdan korpusga uzatishda nasoslardan foydalanishga toʻgʻri kelishi uning asosiy kamchiligidir.