Texnik tizimlarda axborot texnologiylari

DDL
(Data Definition Language) , ANSI bu guruh 
SDL
(Schema Definition Language) deb 
ataladi. Bu guruhga ma’lumotlar bazasida ob’ektlar(jadvallar, indekslar)ni hosil qiluvchi 
operatorlar kiradi. 
DML
(Data Manipulation Language) – ma’lumotlarni manipulyatsiya qiluvchi operatorlar 
yig‘indisi guruhi. Istalgan vaqtda jadval ichida qanday ma’lumotlar saqlanayotganini aniqlovchi 
operatorlar. 
DCL
(Data Control Language) – ma’lumotlarni boshqaruvchi operatorlar. 
ANSI ning ruxsati bilan, DCL DDL ning bir qismi sifatida qaraladi. Bu guruhlarni 
aralashtirmaslik zarur. Bular alohida tillar emas, balki SQL operatorlarining guruhlaridir. 
SQL komandasi: select haqida 
SQL so‘rov tilini o‘rganishni boshlaymiz. Ushbu darsda ma’lum bir sql komandalarini yozib 
borishga harakat qilamiz. Bu so‘rov tili bevosita ma’lumotlar bazasi(jadvallar)ga bog‘liq 
bo‘lgani uchun, dars boshida biror jadvalni olib, shu jadvalga har xil so‘rovlar berib boramiz. 
Misollar, 
oracle
ning 
isqlplus
muhitida sinab boriladi va natijalar chiqariladi. Isqlplus dan 
boshqa muhitlarda ham bu komandalar ishlaydi, lekin ba’zi o‘zgarishlar bo‘lishi 

---

AXBOROT TEXNOLOGIYALARI VA JARAYONLARNI MATEMATIK MODELLASHTIRISH 
mumkin(sqlplus, mysql). Komandalarni, o‘rganishga qulay va soddadan qiyinga ko‘tarilib borish 
tartibida ko‘rsatib boraman. Iloji boricha to‘liq ma’lumot berishga xarakat qilamiz. 
Bu darsda quyidagi jadvaldan foydalanamiz. 
 
Bu jadval “
miso
l” deb nomlanib, 4 ta ustun va 6 ta qatordan iborat. Yuqoridagi qatorda faqat 
qator nomlari aks ettirilgan, ular ma’lumot vazifasini bajarmaydi. 5 ta qatordan iborat ma’lumot, 
bizning jadvalimizda joylashgan va biz bu ma’lumotlarni sql so‘rov tili orqali har xil ko‘rinishda 
chiqarib olishimiz mumkin. Albatta haqiqiy ma’lumotlar bazasida bunday kam ma’lumotlar 
saqlanmaydi, biz misollarni shu kichik ma’lumotlarda bajaramiz. 
Demak birinchi komanda bu –