Texnik jihatdan tartibga solish tizimlarining sifatni boshqarishdagi o

Aniqlanadigan sifat ko'rsatkichi sifat to'g'risida bahs bo'lganda baholash ko'rsatkichi.

Integralli sifat ko'rsatkichi iqtisodiy yoki texnikaviy ko'rsatkichlar-ning yig'indisi orqali ifodalanadi. Masalan, mahsulotni ekspluatatsiyasi-dan umumiy foydali samara, mahsulotni yaratish va ekspluatatsiyasidagi umumiy xarajatlar.

Mahsulotning sifat ko'rsatkichlarning tasniflanishi 1.1-jadvalda keltiriigan.

1.1-jadval

Sifat ko'rsatkichIarining tasniflanashi

Tavsiflanayotgan xossasi bo'yicha	Ifodalash xususiyati bo'yicha	Sifat darajasini baholash bo'yicha	Bosqichlar bo'yicha
- Yagona - Kompleks - Aniqlanadigan - Integralli	- Tabiiy birliklarda (kg, m, h va h.k.) - Qiymati	-Bazali (tayanch) -Nisbiy	- Bashoratlanadigan - Loyihali -Ishlabchiqarish - Ekspluatatsiya

Tavsiflanaaigan xossalari bo'yicha quyidagi ko'rsatkichlar qo'lla-niladi: qo'llanilish, resurs tejamkorlik, ishonchlilik, ergonomik, estetik, texnologiya, tashiivchanlik, standartlashtirish va unifikatsiya, patent-huquqiy, ekologik, xavfsizlik ko'rsatkichlaridir.

Mashinasozlik va asbobsozlikda mahsulotlarning sifat ko'rsatkichlari nihoyatda turli-tumanligi bilan ajralib turadi. Shuning uchun mahsulot-ning har bir turiga muvofiq holda, ya'ni uning yanada to'laroq sifatini tavsiflovchi ko'rsatkichlar nomenklaturasi tanlanishi lozim. Demak, mashinasozlik mahsulotlari uchun quyidagi sifat ko'rsatkichlari belgi-langan (1.2-jadval).

Yuqorida keltirib o'tilgan sifat ko'rsatkichlari nomenklaturasi muayyan turdagi mahsulotning sifatini miqdoriy baholash uchun asosiy bo'lib hisoblanadi. Negaki, mahsulotning sifat darajasi qo'yilgan maq-sadga bog‘liq holda ishlab chiqarish yoki iste'mol guruhlarida yagona, kompleks yoki integralli qo'rsatkichlar bo'yicha differensiallanib baho-lanishi mumkin.

Shunday qilib, sifat darajasi - bu solishtirish uchun asos sifatida qabul qilingan mahsulot ko'rsatkichlariga muvofiq baholanayotgan mahsulotning sifat ko'rsatkichlarini solishtirishga asoslangan nisbiy tavsifdir. Ushbu ko'rsatkich quyidagi (1.1) formula bilan aniqlanadi:

12