Texnik jihatdan tartibga solish tizimlarining sifatni boshqarishdagi o

2.6-rasnu 13-razryadli EAN mahsulot kodi.

Nazorat soni shtrix kodni skanerda to'g'ri o'qilishini tekshirish uchun foydalaniladi. Ushbu sonlami hisoblash birinchi o'n ikkita toq o'rindagi kod sonlami hisoblash algoritmi bo'yicha amalga oshiriladi.

EAN-13 razryadli shtrix kodning hisoblash ketma-ketligi. Misol tariqasida 2.6-rasmda keltiriigan shtrix kodning raqamlaridan foydala-niladi va quyidagi amallami bajariladi.

1. Shtrix kodning juft o'rindagi raqamlarining yig'indisi:
7+0+1+5+0+1=14

2. 
   Hosil bo'lgan yigMndini 3 soniga ko'paytiramiz: 14-3=42
   
3. 
   Shtrix kodning toq o'rindagi raqamlarining yig'indisi (faqat nazo-
   rat soni hisoblanmaydi): 4+8+0+5+0+0=17
   
4. 
   2 va 3-bosqichdagi hosil bo'lgan sonlami qo'shamiz: 42+17=59
   
5. 
   YigMndidan o'nlik sonini ayiramiz: 59-50=9
   

6. 10sonidan 5-bosqichdahosil bo^Mgansoniniayiramiz: 10-9=1
Demak, oxirgi olingan natija 10-9=1 nazorat soni 1 ga teng, bundan

ko'rinadiki, shtrix kodi to'g'ri tuzilgan.

Bu kodlarni har birini kompyuterda o'qishda barcha o'n uchta raqamli kod kiritiladi. Shuni ta'kidlash joizki, birinchi o'n ikkita son nazorat soni hisdblanadi va o'qilgan o'n uchta raqam o'qilishi bo'yicha solishtiriladi. Bu koddagi raqamlar mos kelganda kompyuterda "ruxsat

58

etiladi". Mos kelmasa, ruxsat etilmaydi. Shu bilan o'qilayotgan axborotlaming ishonchliligini kafolati ta'minlanadi.

Bunday kodlar bilan dunyoda 80% mahsulotlar tamg'alanadi. 2.1-jadvalda bir necha mamlakatlar va ulaming shtrix kodlari (prefikslari) ro'yxati keltirilgan.

2.1-jadval