Texnalogiyalar vazirligi muhammad al xorazmiy nomidagi toshkent axborot texnalogiyalari

CY 
ning zaryadlanish va razryadlanish 
vaqti davomiyligi bilan aniqlanadi. Yuklama sig'imi 
CYu
p-n 
o ‘tishlar, elektr 
bog'lanishlar, chiqishlar va h.k.lar sig‘imlarining umumiy yig‘indisi. Demak, 
tezkorlikni tahlil qilganda ME chiqishiga ulangan boshqa elementni 
RC 
— yuklama 
deb qarashimiz kerak.Sxemada (12.1-rasm) ME kirishi mantiqiy 0 holatdan mantiqiy 
1 holatga o‘tayotganda VT1 tranzistor berkiladi. Shuning uchun yuklama sig‘imi 
R2 
rezistor orqali zaryadlanadi. 
R2 
ning qiymati katta bo‘lganligi sababli, 
zaryadlanish vaqti doimiysi 
r 7 — R2 -C 
sezilarli bo‘ladi. ME chiqish sathi 
U° 
bo'lganda yuklama sig‘imi to'yingan VT1 tranzistor orqali razryadlanadi. Tok uzatish 
koeffitsienti kata bo‘lmaganligi sababli, razryadlanish vaqti doimiysi 
rp 
ham kichik 
qiymatga ega bo‘ladi. 
Ko‘rib o'tilgan kamchiliklar tufayli, 12.1-rasmda keltirilgan sxema keng 
qo‘llanilmaydi. Bu sxema asosan tashqi indikatsiya elementlarini ulash uchun ochiq 
kollektorli mikrosxemalarda (12.2-rasm) qo'llaniladi. 
Murakkab invertorli TTM sxemasi (12.3-rasm) amaliyotda keng 
qo‘llaniladi. U ikki taktli chiqish kaskadi (VT2 va VT3 tranzistorlar, 
 

---


KMDYa-tranzistorlarda HАM-EMАS va YOKI-EMАS mantiqiy amallar oson 
tashkil etiladi.

HАM-EMАS mantiqiy amali kirish tranzistorlarini ketma – ket ulash yoʼli bilan, 
YOKI-EMАS mantiqiy amali esa – ularni parallel ulash yoʼli bilan amalga 
oshiriladi.

Bu vaqtda har bir kirish uchun kalit-invertorni hosil qiluvchi ikkita tranzistor 
talab qilinadi.

Yuklamadagi r – kanalli va qayta ulanuvchi n – kanalli tranzistorlarning bunday 
kombinatsiyasi KMDYa – tranzistorlarning asosiy xossasi – statik rejimda 
ixtiyoriy kirish signalida tok isteʼmol qilmaslik shartini saqlab qoladi. 

2HАM-EMАS sxemada yuklama vazifasini bajaruvchi tranzistorlar bir-biriga 
parallel ulanadi, 2YOKI-EMАS sxemada esa – ketma – ket.

Bunday printsip yordamida faqat ikki kirishli elementlar emas, balki kirishlar 
soni katta boʼlgan sxemalar ham tuziladi. 

TTM elementlari potentsial elementlar qatoriga kiradi: ular asosida kompьyuter 
sxemalarini tuzishda ular oʼzaro galьvanik bogʼlanadilar, yaʼni kondensator va 
transformatorlarsiz.

Mantiqiy 1 va mantiqiy 0 asimptotik qiymatlari U1 ≥ 2,4 B; U0 ≤ 0,4 B, UQU 
=U1-U0 =2 V kuchlanishlar bilan ifodalanadi.

Yuqorida koʼrib oʼtilgan seriyalar funktsional va texnik toʼliqlikka ega, yaʼni 
turli arifmetik va mantiqiy amallarni, xotirada saqlash, yordamchi va maxsus 
funktsiyalarni bajaradi. 
Аsosiy TTM turi boʼlib mantiqiy qoʼpaytirish inkori bilan yaʼni, HАM-EMАS amalini 
bajaradigan Sheffer elementi hisoblanadi 

---

