Тесты для самоконтроля. Книга будет полезной также для магистров и практикующих детских хирургов

Klinika.  Klinik  namoyon  bo‘lishlar  o‘z-o‘zicha  kamdan  kam  holatlarda 
«somatic»  sariq  kasalligini  biliar  atreziyadan  aniq  ajratish  imkonini  beradi. 
Ko‘pchilik  yangi  tug‘ilganlarning  kelib  chiqishidan  qat’iy  nazar  har  qanday  sariq 
kasalligida  terining  ikterligi,  kal  massalarining  rang  sustligi,  qora  siydik  va 

---

 
107 
gepatomegaliya  kuzatiladi.  Biroq  biliar  atreziyasi  bo‘lgan  bolalar  odatda  tana 
massasini  yetarlicha  yaxshi  saqlaydi,  «sog‘lom»  ko‘rinadi  va  terining  minimal 
sariqligida tug‘ilishda normal stulga ega bo‘lishlari mumkin. Bunga qarama-qarshi 
tarzda  sariq  kasalligining  «somatic»  sabablarida  yangi  tug‘ilganlar  «kasal» 
ko‘rinadi, ko‘pincha tana massasi yo‘qolishiga ega va odatda tug‘ilganidan ikterik 
bo‘ladi. 
Biliar atreziyaning klinik standarti quyidagilar hisoblanadi: 
● teri qoplamalarining sariqligi 
● axolik stul (sterkobilin yo‘qligi) 
● qora siydik (urobilinogen yo‘qligi) 
● gepatosplenomegliya 
● qonda biliburin bog‘langan fraksiyasining prevalirlanishi 
● GGT kattalashuvi 
Yodda  tutish  kerakki,  yosh  o‘tishi  bilan  (2-2,5  oydan  katta)  bilirubinning 
to‘g‘ri va egri fraksiyasi tenglashadi. Agar klinik tekshiruv va oldindan o‘tkazilgan 
laboratoriya ma’lumotlari tashxisni aniq qo‘yish imkonini bermasa, unda ko‘pgina 
holatlarda  jigarning  teri  orqali  biopsiyasi  ko‘rsatilgan.  Ba’zan  biopsiya  sariq 
kasalligi  sababini  aniq  namoyon  etadi,  lekin  ko‘pincha  gistologik  ma’lumotlar 
kartinani ayonlashtirmaydi va shuning uchun ham keyinchalik tekshiruv va kuzatuv 
zarur.  Ko‘pincha,  bioptitning  gistologik  tekshiruvida  biliar  atreziya  kartinasi  cc
г
-
antitripsin  yetishmovchiligiga  olib  kelishi  mumkin,  shuning  uchun  ushbu 
patologiya cc
г
-antitripsin darajasini aniqlanishi yordami bilan yo‘qotilishi kerak. 
Texnetsiy  –  iminodiatsetat  kislota  (IDK)  qo‘llagan  holda gepatobiliar tizimni 
o‘rganishning  nurli  metodlari  obstruktiv  sariq  kasalligini  parenximatozlidan 
differensatsiyalash  imkonini  beradi.  Biliar  atreziya,  ayniqsa  erta  bosqichlarda, 
nukleotidlarning  gepatotsitlar  bilan  yutilishi  juda  tez  sodir  bo‘ladi,  lekin  ichakka 
ekskersiya bo‘lmaydi. 
Sariq  kasalligi  bo‘lgan  bolalarda  tez,  xavfsiz  va  invaziv  bo‘lmagan  metod 
sifatida  ultratovushli  tekshiruv  qimmatliligi  so‘ngi  vaqtlarda  yuqori  ruxsat  berish 
qobiliyati  metodlarining  rivojlanishi  evaziga  o‘sdi.  Biliar  atreziyasi  bo‘lgan 

---

 
108 
bolalarda  UTT  kichik,  tortishgan,  qisqarmaydigan  safro  pufagini  va  jigarning 
kattalashgan exogenligini namoyon etadi (14.5-rasm).