Тесты для самоконтроля. Книга будет полезной также для магистров и практикующих детских хирургов

 
  
13.2-rasm.  PBS ikki tomonlama ureterogidronefro‘z 

---

 
85 
Ultratovush  tekshiruv,  odatda,  buyraklar  hajmi,  kosacha  va  jomlarni 
kengayishi  hamda  buyraklar  parenximasi 
farqlanishi
  haqida  to‘liq  ma’lumot 
beradi.  Buyraklarni  radioizotop  skanerlash  usuli  (texnetsiy 
pertexnetat
  99-t, 
dietilentriaminpentauksus  kislotasi  –  DTRA  bilan)  buyraklarning  funksiyasini 
baholashda va obstruksiyasini aniqlashda katta yordam ko‘rsatadi. 
Siydik  naylari.  PBSda  siydik  trakti  anomaliyalaridan  uzunlashgan, 
kengaygan  va  ilon  izi  shaklli  siydik naylari  ko‘proq  kuzatiladi.  Boshqa  a’zolar  va 
sistemalardagi  o‘zgarishlariga  o‘xshab,  siydik  naylaridagi  o‘zgarishlar  har  xil 
bo‘ladi. Gistologik tekshiruvlarda o‘zgargan siydik naylari devorida to‘g‘ri mushak 
tolalari  hujayralari  notekis  tarqalganligi,  fibrosit  va  kollagen  bilan  aralashganligi 
aniqlanadi.  Ba’zi  hollarda  butun  ureteral  devor  hujayrasiz  gialin  substanstiyadan 
tashkil  topgan  bo‘lib,  bunda 
doirasimon
  va  ko‘ndalang  qavatlar 
farqlanishi
 
bo‘lmaydi.  Bunday  o‘zgarishlar  segmentar  tarqaligan  bo‘lib,  klassik  variantlarda 
siydik  nayi  pastki  qismlari  yuqori  qismlariga  nisbatan  ko‘proq  zararlanadi,  yuqori 
qismlarda ancha ko‘p miqdorda silliq mushaklar ko‘rinadi. 
Qoviq-siydik nayi reflyuksi aksariyat (taxminan 75 %) bemorlarda kuzatiladi, 
uning kelib chiqishini uretero-vezikal birlashma sohasidagi siydik naylari teshigini 
lateral  joylashishi  bilan  bog‘laydilar. Siydik nayi  teshigi, ko‘pincha  ochiq bo‘ladi, 
ularning obstruksiyasi kam uchraydi. 
Klinik  manzara.  PBSda  uretral  dilyatatsiya  darajasi  buyraklar  holati  va 
kasallikning  prognozi  bilan 
o‘zaro  bog‘lan
maydi.  Lekin  noobstruktiv  megaureter 
siydik  tizimini  infeksiya  rivojlanishi  xavf  holatiga  qo‘yadi,  bunga 
natija
siz 
peristaltika va siydik 
yurishmay qolishi
 sabab bo‘ladi. Bunday bemorlarga, ayniqsa, 
reflyuks  bo‘lganda, ko‘tariluvchi  infeksiya  va  pielonefrit  xos  bo‘ladi. Konservativ 
davo  foyda  bermagan  holatlarda,  siydik  naylarida  o‘tkaziladigan  rekonstruktiv 
operatsiyalarning  asosiy  maqsadi  –  infeksiya  profilaktikasi,  reflyuksni  bartaraf 
qilish va siydik nayini harakat aktivligini oshirish. 
Rentgenologik 
manzara 
(13.3-rasm). 
PBS 
(sindromning 
hamma 
komponentlari 
kompleksi) 
tashxisi, 
ko‘pincha 
rentgenologik, 
ekskretor 
urogrammalarda  siydik  nayining  tipik  ko‘rinishi,  miksion  sistoureterogrammada 
reflyuks  (agar  bo‘lsa)  aniqlanganda  qo‘yiladi.  Siydik  nayining  distal  qismini 
ko‘proq  kengayishi,  bu  sindromga  xos  belgi  hisoblanadi.  Siydik  nayining  kalibri 

---

 
86 
proksimal  qismlarida  tipik  hollarda  sezilarli  o‘zgargan  bo‘lmaydi.  Har  xil 
shakldagi  juda  va  antiqa  har  xil  darajada  qiyshaygan  qismlar  ba’zan  toraygan 
qismlar  bilan  ketma-ket  joylashadi,  bu  siydik  nayining  haddan  tashqari  buralishi 
oqibati
da  kelib  chiqadi,  natijada  yangi  tug‘ilgan  chaqaloqlarda  siydik  nayi  butun 
uzunligida, ba’zan ilon izi shaklida va adashuvchi bo‘ladi. Elektron optik uskuna 
(EOP) ostida ko‘rilganda, siydik nayining peristaltikasini samarasizligi, peristaltik 
to‘lqin  o‘tganda,  uning  devorlari  yaqinlashmasligi  aniqlanadi.  O‘sish  davri 
davomida  siydik  naylari  bir  oz  to‘g‘rilanadi  va  ularning  harakat  (peristaltik) 
faolligi ancha samarali bo‘ladi.