Тесты для самоконтроля. Книга будет полезной также для магистров и практикующих детских хирургов

     
 
13.4-rasm. Gastroshizis 
 
13.5-rasm. Omfalotsele 
 
Omfalotsele  va  gastroshizisda  malrotatsiya  bo‘ladi,  gastroshizisda  – 
doimiy, omfalotseleda esa – o‘rta va katta churralarda. 
Embriologiya.  Zamonaviy  tasvirlarga  ko‘ra,  gastroshizis  qorin  devorini 
vaskulyarizatsiyasi  buzulishi  sababli  hosil  bo‘ladi,  balki  o‘ng  kindik  venasini 
yo‘qolishiga  ikkilamchi  va  kollateral  qon  aylanish  o‘ziga  mezenximani 
butunligini ta’minlash funksiyasini olgunga qadar. Gastroshizisda nuqsonni hosil 
bo‘lishi  mezenxima  yashash  xususiyatiga  va  rivojlanishiga  tobe  epidermal 
rivojlanishga bog‘liq. 
Omfalotsele  o‘zidan  tana  nixolini,  normada  somatoplevra  egallaydigan 
joida,  persistirlanishini  hosil  qiladi.  Rivojlanishni  37–57  gestatsiya  kunlari 
orasida  to‘xtashi  haqidagi  taxmin,  omfalotseleda,  shu  erta  davrda,  hosil 
bo‘ladigan boshqa nuqsonlar kelib chiqishini tushuntiradi. 
Patofiziologiya. Gastroshizisda qorin oldi devorida kindik tizimchasini o‘ng 
tomonida diametri 4 sm gacha kichik nuqson bo‘ladi (13.6-rasm). Judayam kam 

---

 
94 
hollarda,  nuqson  tizimchaning  chap  tomonida  joylashadi.  Eventeratsiyaga 
uchragan  a’zolar  o‘rta  ichakni  har  xil  qismlaridan,  ba’zan  oshqozondan  tashkil 
topgan  bo‘ladi,  judayam  kam  hollarda,  jigar  eventeratsiyasi  kuzatiladi.  Ko‘p 
hollarda,  homila  ichida  amniotik  suyuqlikni  ta’siri  natijasida,  ichak  «futlyarga» 
o‘xshash  hosila  bilan  qoplangan  va  kaltalashgan  bo‘ladi.  Gastroshizis  bilan 
kasallangan  ko‘p  bemorlarda,  ichakni  qoplovchi  po‘stloq  yoki  membrana 
o‘zidan  tarkibida  lanugo  va  moylovchi  suyuqligi  bor  yallig‘lanuvchi,  kollagen 
cho‘kmali hosila tashkil etadi. 
Omfalotseleda  qorin  devori  ventral  deffekti  markaziy  joylashgan  bo‘lib, 
bo‘rtib  chiqqan  hosila,  kindik  churrasiga  o‘xshab  teri  bilan  emas,  tashqarisida 
amnion,  ichidan  bryushina,  orasida  mezenximadan  (Vartoniy  studeni)  tashkil 
topgan  membrana  bilan  qoplanadi.  Kindik  tizimchasi  ham  shu  membrana 
tarkibiga kiradi. Nuqsonni o‘lchamlari diamatri bir necha santimetrdan, tarkibida 
tashqariga  bo‘rtib  chiqqan  bir  va  bir  necha  ichak  qovuzloqlari  bor  bo‘lgan 
nuqsondan, butin qorin devorini egallagan nuqson, churra tarkibida ichaklarning 
katta qismi, oshqozon, jigar va ba’zi  hollarda qorin parda orti a’zolari, masalan 
oshqozon osti bezi va taloq bo‘lishi mumkin. Defekt va churra qopi  o‘lchamlari 
bir  biriga  mos  keladi,  ammo  qorin  bo‘shligi  hajmi  uning  ichida  qolgan  a’zolar 
hajmi  bilan ifodalanadi.  Ko‘p holatlarda  omfalotsele qoplamlari tug‘ish davrida 
butun  qoladi,  lekin  ba’zi  hollarda,  uning  yorilishi  kuzatiladi.  Qoplami  yorilgan 
omfalotsele  tashxisi,  churra  qopi  qoldiqlari  bilan  bog‘langan  kindik  tizimchasi 
bo‘lgada  qo‘yiladi.  Qoplamlarni  yorilishi,  ko‘pincha  juda  katta  omfalotseleda 
hosil bo‘ladi (13.6-rasm).