Termometrlarni qiyoslash

Laboratoriya qurilmasini bayoni

Termometrlarni qiyoslash uchun Davlat standarti uslubiyati bo‘yicha turli xildagi termometrlarni qiyoslash uchun foydalaniladigan, maxsus qurilmani yig‘ish kerak. 1.9-rasmda termometrlarni qiyoslash uchun laboratoriya qurilmani umumiy ko‘rinishi keltirilgan. 1.10-rasmda esa laboratoriya qurilmasini prinsipial sxemasi ko‘rsatilgan.




1.9-rasm. Termometrni qiyoslash uchun laboratoriya ishini umumiy ko‘rinishi.


1.10-rasm. Laboratoriya qurilmasini prinsipial sxemasi.

Termometrlarni qiyoslash uchun laboratoriya qurilma bir vaqtni o‘zida ikki turlicha bo‘lgan termometrlarni qiyoslashga mo‘ljallangan (1.10-rasm). Namunaviy termometr sifatida aniqlik sinfi 0,01 bo‘lgan simobli termometr olinadi. Barcha uchta termometrlar bitta kameraga bir xil satxlarda o‘rnatilgan. Qiyoslanadigan termometr sifatida elektron termoelektrik termometr va spirtli

termometr qo‘llaniladi. Elektron termometr maksimal darajada to 300^oS gacha o‘lchaydi, simobli termometr 90^oS gacha va spirtli termometr 70^oS gacha o‘lchaydi. Termostatni qizdiriluvchi kamerasiga 12 volt qiymatdagi kuchlanish beriladi. Termometrlarni qiyoslash Davlat standartlari uslubiyati bo‘yicha, termometrlar qiymatini oshib borish va kamayib borish qiymatlari bo‘yicha o‘tkaziladi. Qurilma kompyuterga ulangan. Ma’lumotlarni qayd etuvchiga kiritgandan so‘ng, qayd etuvchining tugmasini bosish kerak va bu bilan ma’lumotlar avtomatik ravishda kompyuterga uzatiladi.

XULOSA

Termometr ko‘rsatkichi xona haroratida ixtiyoriy vaziyatda o‘rnatiladi va bevosita termometrni butlovchilari majmuasiga kiradigan biron-bir kabel-biriktiruvchi orqali elektron blokga ulanadi. Ikki minut o‘tgach termometrni ishlash qobiliyati tekshiriladi. Keyin termometr issiq suvli idishga solinadi va ikki minut o‘tgach yana termometrni ishlash qobiliyati tekshiriladi. Termometrni butlovchilari majmuasiga kiradigan bog‘lovchi kabel bilan termometr kompyuterga ulanadi. Termometrni butlovchilari majmuasiga kiruvchi «ThermoChart» dasturi yordamida , avvalgi qiyoslashda o‘rnatilgan termometrni induvidual darajalashtirish koeffitsenti hisoblab chiqiladi, va ularni qiyoslash guvonomasida ko‘rsatilgan bilan solishtiriladi («ThermoChart» dasturi bilan ishlash tartiblari Davlat standartlarida ilova qilinadi).
Asbob keyingi qiyoslashlarga yaroqli deb topiladi, qachonki:
− datchik joylashgan muxitda termometr harorat o‘zgarishlariga sezuvchan bo‘lsa va raqamli indekslashtirish tavsiflari foydalanish bo‘yicha qo‘llanmada ko‘rsatilganga muvofiq bo‘lsa;
− termometrning individual darajalashtirish koeffitsientlari uni qiyoslash haqidagi guvohnomasida ko‘rsatilganlarga muvofiq kelsa.
Agar termometrni individual darajalashtirish koeffitsientlari uni qiyoslash haqidagi guvohnomasida ko‘rsatilgan qiymatlaridan farqlansa, unda qiyoslash to‘xtatiladi va termometr yaroqsiz deb topiladi. Keyingi qiyoslash, uslubiyat bo‘yicha muttaxassislar ishtirokida, individual darajalashtirish koeffitsientlariga yangi qiymatlar kiritilgandan keyin amalga oshirilishi mumkin.